Cách nhân giống sầu riêng, măng cụt bằng cách ghép cành

1/ Chuẩn bị trước khi ghép

1/1/ Chuẩn bị vật dụng ghép

– Cuốc, xẻng, dao, kéo, cưa, đá mài, túi nilon

Vật dụng làm đất

– Phân NPK, phân chuồng hoai mục

– Lưới che râm

Những vật dụng ghép cành

a. Phân NPK – b. Phân chuồng hoai mục – c. Lưới che

1/2/ Chuẩn bị nguyên vật liệu để ghép

– Cây mẹ được tuyển chọn lấy nguyên vật liệu ghép là các cây được tuyển chọn với mục đích cung ứng giống, đang ở độ tuổi sinh trưởng, không bị sâu hại.

– Cành ghép có cùng độ tuổi với gốc ghép, chọn cành bánh tẻ còn mang chồi ngủ, ở vị trí 1/3 – 1/2 chiều cao tán cây, cành nhô ra ánh sáng, không bị sâu hại.

* Một vài chú ý

– Dao, kéo được mài sắc (bén)

– Phân hóa học bảo đảm chất lượng

– Phân chuồng được ủ hoai mục

– Cây mẹ đủ tiêu chuẩn

– Mắt ngủ chưa bật chồi

2/ Tạo gốc ghép và chăm sóc gốc ghép

2/1/ Tạo gốc để ghép

– Chọn loài cây để tạo gốc ghép: Đây chính là khâu quan trọng gây ảnh hưởng nhiều đến tỷ lệ ghép sống và hiệu quả kinh tế sau này của cây ghép.

– Chọn cây gốc ghép bản địa, phát triển và sinh trưởng tốt, tuổi thọ nối dài, có bộ rễ khỏe, có sức chịu đựng sâu hại, nguồn giống phong phú, dễ nhân giống, có cách tính trạng cấp thiết.

– Ở trên cây đó lấ các quả lớn, chín già rồi chọn các hạt mẩy đem gieo ươm.

– Làm đất: Cày, cuốc sâu 18 – 20 centimét. Đường kính hạt đất nhỏ hơn 5 milimét. Dựa theo độ pH có thể bón 1 kilogam vôi bột cho 3 – 4m².

– Lên luống: Dài 10 – 12m, rộng 1m

– Bón lót: 3 – 4 kilogam phân chuồng/m² + 0,5 kilogam lân

– Xử lý hạt giống:

+ Xác định biện pháp xử lý (bằng nhiệt độ nước hay bằng cơ học)

+ Loại bỏ tạp chất

+ Ngâm hạt vào thuốc tím có nồng độ 0,05% trong 15 phút hoặc vào nước vôi 2 – 3 giờ

+ Tùy loại hạt mà ngâm vào nước có nhiệt độ phù hợp (≤ 100oC) trong thời gian 6 – 24 giờ

+ Cho hạt vào trong túi ủ, hàng ngày rửa chua 1 lần để loại thải H2CO3, khi hạt nứt nanh đem gieo ra luống hoặc cấy vào bầu.

– Gieo hạt: Làm lại đất, trộn đều đất với phân. Mật độ gieo 6 x 10 centimét, lấp đất sâu 0,5 – 1 centimét

2/2/ Chăm sóc gốc ghép

– Tưới nước đủ ẩm, ẩm độ đất đạt 50 – 60%

– Tưới phân: Khi cây mầm có 2 – 3 lá, tưới bằng phân chuồng pha loãng 30% hoặc sử dụng phân NPK pha theo tỷ lệ 100g NPK/10 lít nước

– Nếu gieo hạt vào bầu, kích cỡ bầu 14 x 16 centimét. Thành phần hỗn hợp gồm: 89% đất tầng A + 10% phân chuồng + 1% super lân

– Cây đạt 4 – 5 lá triển khai ra ngôi với cự ly 20 – 30 centimét

– Cây đạt đường kính 0,6 – 1 centimét thì ghép được

* Một vài chú ý

– Làm đất đúng vụ

– Phân bón bảo đảm chất lượng, bón phân đủ lượng quy định

– Xác định được biện pháp xử lý hạt, khi xử lý hạt cần loại trừ tạp chất

– Gieo hạt đúng mật độ, ra ngôi đúng cự ly

– Làm cỏ, xới đất, bón phân kịp lúc

3/ Lấy cành ghép, mắt ghép

3/1/ Lấy cành ghép

– Lấy các cành đủ tiêu chuẩn: Vị trí giữa tầng tán và ngoài ánh sáng, cành bánh tẻ, còn mang chồi ngủ, đường kính tương tự gốc ghép.

– Lấy vào buổi sáng, tiết trời khô ráo, không được gây ảnh hưởng nhiều đến cây mẹ và cành lấy mắt ghép

– Cành ghép cắt xong phải được bảo quản ẩm

3/2/ Lấy mắt ghép

– Ghép mắt được vận dụng cho các loài cây dễ bóc vỏ.

– Thời vụ ghép mắt thường vào vụ Xuân và vụ Thu (cụ thể ở miền nào)

– Chọn các cành có mắt ngủ nổi rõ

* Một vài chú ý

– Cắt cành lấy mắt ghép trên cây mẹ đủ tiêu chuẩn

– Cắt cành ghép không làm hưởng đến cây mẹ

– Cành ghép cắt xong cần phải được bảo quản ẩm

– Mắt ghép chưa bật chồi

4/ Cành ghép, mắt ghép

4/1/ Ghép cành

– Cắt cành ghép trên cây mẹ: Cành ghép cắt trên cây mẹ đã đủ tiêu chuẩn. Vị trí cành ở độ cao 1/3 tán cây, thời gian cắt vào buổi dáng, tỉa bỏ hết lá bỏ vào vải ướt, khong làm thương tổn đến cây mẹ và giập xướt cành ghép

– Cắt đoạn cành ghép để ghép: Chọn đoạn cành bánh tẻ (Sọc xanh xen kẻ sọc nâu), cắt bỏ phần ngọn, lấy đoạn cành ghép dài 6 – 10 centimét, có 2 – 3 mắt ngủ nổi rõ.

Chọn mầm cành ghép

– Thao tác nem lệch: tại gốc cành ghép

+ Tạo mặt vát lớn phía bụng cành ghép cách mắt ngủ cuối cùng khoảng 0,5 centimét. Sử dụng dao cắt vát từ trên xuống một đoạn dài 3 – 5 centimét (không sâu đến phần tủy)

+ Mở mặt vát nhỏ phía lưng dài 1 – 2 centimét. Đòi hỏi vết cắt phẳng, không gợn sóng.

Vạt nêm cành ghép

– Cắt gốc ghép:

+ Tại điểm ghép, sử dụng dao bấm cành hoặc dao (đối với gốc ghép còn nhỏ) cắt ngang thân rồi sử dụng dao sắc cắt gọt mặt cắt của gốc ghép cho phẳng và nhẵn.

+ Sử dụng dao bổ dọc thân gốc ghép, nếu cành ghép nhỏ thì bổ nông và ngược lại. Chiều dài của vết chẻ tại gốc ghép ngắn hơn so sánh với chiều dài của mặt vát bụng cành ghép 1 – 2mm để vết thương sau liền không thành tật. Đòi hỏi vết chẻ thẳng và không gợn sóng. Sử dụng nêm sắt để giữ vết chẻ.

+ Đặt cành ghép vào gốc ghép: Phải bảo đảm độ liền khít về tượng tầng. Thao tác nhanh và không làm giập xướt cành và gốc ghép.

Đặt cành ghép vào miệng chữ U

+ Buộc vết ghép: Sử dụng dây nilon có chiều dài 30 – 35 centimét buộc cố định phần ghép trước, chừa lại đầu dây là 10 centimét. Quấn nilon từ dưới quấn lên, che kín cành ghép. Khi buộc dây không làm chệch vị trí cành và gốc ghép.

a. Quấn kín mối ghép, chỉ còn chồi – b. Chùm kín cành ghép và mối ghép – c. 21 ngày sau khi ghép

4/2/ Ghép mắt

– Mở miệng gốc ghép: Tại độ cao của gốc ghép cách mặt đất 10 – 35 centimét sử dụng dao tách hết phần vỏ. Chiều rộng vết ghép ngang thân dài 0,5 – 1 centimét.

– Tại tâm của chiều rộng vết ghép rạch một đường vuông góc dài 1,8 – 2 centimét. Đòi hỏi vết ghép không được giập xướt.

– Sử dụng mũi dao cạy vỏ sang hai bên, độ rộng của vết vỏ cạy vừa để luồn mắt ghép.

– Cắt mắt ghép: Chọn một mắt ở đoạn cành bánh tẻ có mắt ngủ nổi rõ, sử dụng dao ghép cắt ngang vào tới phần gỗ cách chồi ngủ bên trên 0,7 – 1 centimét

– Đẩy lưỡi dao xuống bên dưới qua chồi ngủ khoảng 1 centimét, sao cho lát cắt còn dính một ít gỗ và chặn dao cắt đứt phần vỏ nghiêng một góc 45^o.

– Độ dài của mắt ghép 1,8 – 2 centimét. Đòi hỏi thao tác phải nhanh, lát cắt phẳng.

– Đặt mắt ghép vào gốc ghép: Cầm cuống lá gài mắt ghép vào khe dọc cửa sổ chữ T đã mở, đẩy nhẹ mắt ghép xuống sao cho thẳng và phẳng, bảo đảm độ liền khít, không làm giập nát mắt ghép, đặt mắt ghép xuôi chiều, chồi nách hướng lên phía trên.

– Buộc vết ghép: Sử dụng dây nilon có đoạn dài khoảng 30 centimét, quấn từ dưới lên theo kiểu lợp nhà sao cho chặt và kín vết ghép, khi quấn nên để hở chồi ngủ và cuống lá

a. Mở miệng gốc ghép chữ U – b. Mắt ghép – c. Đặt măt ghép vào miệng ghép – d. Quấn kín mối ghép

* Một vài chú ý

– Cành ghép, mắt ghép cắt đúng tiêu chuẩn

– Chọn điểm ghép ít mắt, mắt ghép đã chưa bật chồi, mắt ghép có chồi ngủ.

– Ở độ cao phù hợp, vết chẻ có độ sâu phù hợp, thẳng, đặt tượng tầng gốc ghép và cành ghép liền khít.

– Không làm thương tổn đến cây mẹ và cành lấy mắt ghép, vết ghép không giập nát, bóc vỏ không phạm vào phần gỗ, kích cỡ của gốc ghép và mắt ghép trùng nhau.

– Buộc kín vết ghép, quấn dây nilon không chặt và lệch vị trí, cành ghép bị lỏng, khó tháo.

– Vết ghép không bị giập nát

– Bóc vỏ không phạm vào phần gỗ

– Mắt ghép có chồi ngủ

– Kích cỡ của gốc ghép và mắt ghép tương tự nhau

– Thao tác nhanh

– Buộc vết ghép kín

5/ Chăm sóc sau ghép

5/1/ Tước nước

– Ghép cây vào trời nắng phải che râm, sử dụng lưới có độ bao phủ 50 – 60%

– Tưới nước cho gốc ghép: Gốc ghép phải được tưới đủ ẩm, sử dụng nước sạch tưới vào buổi chiều hoặc sáng sớm, không để nước ngấm vào vết ghép và làm lỏng cành ghép.

5/2/ Bón phân

– Khi chồi ghép ra lá, sử dụng phân chuồng pha loãng 30% hoặc phân NPK (100g/10 lít nước) tưới 7 ngày 1 lần.

5/3/ Ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại

– Sử dụng thuốc supracide (0,2%) để trừ sâu rệp.

– Sử dụng Benlatee, score (0,3%) để phòng bệnh khô lá, bệnh phấn trắng

Thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật)

*  Một vài chú ý

– Sử dụng mật độ bao phủ thích hợp

– Giàn che chắc chắn

– Tưới nước đủ ẩm hay tưới vào buổi trưa nắng

– Tước tưới sạch

– Không làm lỏng cành ghép

– Theo dõi quá trình tiếp hợp

– Không tháo dây sớm quá hay muộn quá

6/ Cắt, tỉa cây con, tháo dây ghép

6/1/ Cắt, tỉa cây con

– Tỉa bỏ chồi dại trên gốc ghép

– Không để chồi dại lấn át làm yếu hoặc chết cành ghép

6/2/ Tháo dây ghép

– Mỗi ngày theo dõi quá trình tiếp hợp để tháo dây ghép đúng thời gian.

– Tháo dây lúc vết ghép đã liền, cành, mắt, chồi ghép bắt đầu sinh trưởng. Tháo sớm làm lỏng phần ghép, tháo muộn làm thắc nghẽn mối ghép.

*  Một vài chú ý

– Cắt bỏ chồi dại ở gốc ghép

– Không cắt ngọn gốc ghép sớm quá hoặc muộn quá làm thương tổn cành ghép

– Theo dõi quá trình tiếp hợp

– Không tháo dây sớm quá hay muộn quá