Chia sẻ cây hoa cúc, tình hình sản xuất, thương mại và một số loại giống cúc phổ biến ngày nay

1/ Mô tả chung về cây hoa cúc

Cánh đồng hoa cúc vàng

– Cây hoa cúc là một trong các loại cây trồng làm cảnh lâu đời nhất trên toàn cầu, có xuất xứ từ Trung Quốc và Nhật Bản.

– Tại Trung Quốc, từ đời Khổng Trử người ta đã làm lễ thắng lợi hoa vàng (hoa cúc) và cây hoa cúc (sau đây gọi là cúc).

– Ở Nhật Bản Cúc là loài hoa quý (Quốc hoa) thường hay được sử dụng trong những buổi lễ quan trọng. Người Nhật luôn coi cúc là người tâm tình.

– Ngày nay cúc được canh tác phổ biến khắp nơi, cúc có mặt ở những vườn hoa công viên, trong khu vực phòng khách, bàn làm việc, trong những lễ hội, sinh nhật, đám cưới, đám ma … Cúc là loài hoa có màu sắc phong phú, hình dạng đa dạng cực kỳ đẹp. Hoa cắm lọ tốt nhờ cành dài, cứng, lá xanh tươi, hoa đẹp và lâu tàn. Đặc biệt hoa cúc có đặc điểm khi tàn héo cánh hoa không rụng như một vài hoa khác vậy nên người tiêu sử dụng và chơi hoa cực kỳ ưa thích.

2/ Một vài đặc tính sản xuất, thương mại cây hoa cúc

Hoa cúc trong những ngày lễ

– Tuy cúc nguồn gốc lâu đời nhưng đến năm 1688 Jacob Layn người Hà Lan mới trồng phát triển mang tính thương mại trên đất nước của ông, đến tận đầu thế kỷ 18 được canh tác cực kỳ nhiều, là loại cây hoa quan trọng nhất đối với Trung Quốc, Nhật Bản và quan trọng thứ 2 sau cây hoa hồng ở Hà Lan. Mỗi năm kim ngạch giao lưu buôn bán về cúc trên thị trường thế giới ước đạt tới 2 tỷ USD.

– Các nước xuất và nhập hoa cúc mỗi năm (triệu USD):

Tên nước Xuất khẩu Nhập khẩu Trung Quốc 300 200 Nhật Bản 150 200 Hà Lan 250 100 Pháp 70 110 Đức 80 50 Nga – 120 Mỹ 50 70 Singapo 15 – Israel 12 –

– Ở Việt nam hoa cúc được du nhập vào từ thế kỷ 15, đến đầu thế kỷ 19 đx tạo thành một vài vùng chuyên sản xuất cung ứng cho nhân dân. Những khu vực trồng nhiều mang tính tập trung là Hà Nội 450 hecta, Tp. Hồ Chí Minh 380 hecta, Đà Lạt 200 hecta, Hải Phòng 150 hecta, đa số những tỉnh đều trồng cúc với diện tích vài ha đến vài chục hecta. – Với các nước vừa xuất khẩu, vừa nhập khẩu cúc là do giống và thời tiết, nếu tiến hành trồng trái vụ giá cả sẽ cao hơn so sánh với nhập khẩu từ nước khác.

– Nếu xét về cơ cấu chủng loại hầu hết các loại hoa thì trước các nhăm 1997 trở lại đây diện tích hoa hồng nhiều nhất (35%) nhưng năm 1998 trở lại đây diện tích hoa cúc đã vượt lên (chiếm 45% trong đó hồng chỉ còn lại 25%).

– Riêng Hà Nội tổng sản lượng hoa cúc năm 1999 đạt 41,5 tỷ đồng, xuất khẩu sang Trung quốc 3,8 tỷ đồng, tốc độ tăng mỗi năm khoảng 10%.

3/ Một số loại giống hoa cúc đang được canh tác phổ biến ngày nay

Cúc là loại cây hoa dễ tạo giống và nhân giống. ngày nay ở Việt nam có tới khoảng hơn 50 giống cúc và trên toàn cầu có tới hơn 600 giống đang được canh tác phổ biến phục vụ cho mục đích thương mại. Những giống được phân chia theo từng nhóm như sau:

3/1 Phân chia theo nguồn gốc

3/3/1 Nhóm giống cũ (nhập trước năm 1980)

– Cúc đại đoá vàng: Cây cao 60-80 centimét, thân yếu mềm, lá lớn, không đứng thẳng tự nhiên, phải có cọc đỡ, hoa kép lớn đường kính 8-10 centimét, cánh dài hơi cong vào trong, cánh không xít vào nhau, chịu rét kém nhưng chịu hạn tốt, TGST 150-180 ngày, hiện ít trồng.

– Cúc vàng hè Đà Lạt: Cây cao 40-50 centimét, thân nhỏ mảnh, cong, hoa trung bình đường kính 4-5 centimét, cánh ngắn mềm màu vàng tươi. Lá lớn màu xanh vàng, chịu nóng tốt, phù hợp vụ hè, TGST 90-120 ngày. Điểm yếu là cánh hoa mềm, tuổi thọ hoa ngắn nên hiện ít trồng.

– Cúc chi Đà Lạt: Cây bụi, cao 40-50 centimét, thân nhỏ cong, phiến lá lớn mỏng, màu xanh nhạt, hoa đơn nhỏ, đường kính 2,0-2,5 centimét, cánh màu trắng ở viền ngoài và hơi vàng ở giữa, cây chịu lạnh, TGST 120-150 ngày.

– Cúc chi trắng Đà Lạt: Cây nhỏ dạng thân bò, phân cành nhiều, lá nhỏ màu xanh đậm, hoa nhỏ đường kính 1-1,5 centimét, màu trắng, hương thơm nhẹ, có thể ướp chè, thuốc nam.

– Cúc chi vàng Đà Lạt: Cây con như chi trắng, hoa màu vàng hương thơm hắc, thường để hình thành cây hình cầu, trồng vào chậu chơi tết hoặc trồng trong những bồn hoa.

Cúc chi vàng Đà Lạt

– Cúc gấm: Dạng cây bụi cao khoảng 30-40 centimét, khả năng phân cành cực kỳ mạnh vậy nên cũng sử dụng để toạ tán hình cầu trong giống như mâm xôi. Hoa màu vàng nhạt đường kính 1,5-2,5 centimét. TGST 120-150 ngày, khả năng chịu rét kém.

– Cúc họ mi: Cây cao 45-50 centimét, phân cành mạnh, hoa đơn nhỏ, đường kính hoa 3-4 centimét, cánh dài, màu trắng nhạt. TGST 5-6 tháng, chịu rét kém, thích hơn với vụ thu đông.

– Cúc Kim Tử nhung: Cây cao 55-60 centimét, thân cứng lá lớn dài, răng cưa sâu, màu xanh đạm, hoa màu vàng nghệ pha đỏ nâu, đường kính 8-10 centimét, TGST dài, chịu rét tốt.

– Cúc Tím hoa cà: Cây cao 50-60 centimét, thân cứng hoa lớn 8-10 centimét, cánh xếp chồng lên nhau cuốn cong vào phần ở giữa, hoa màu hoa cà chịu rét tốt, TGST 110-130 ngày.

– Cúc đỏ: Cây cao 50-60, thân cứng, hoa lớn dường kính -12 centimét, màu đỏ tía, cánh hẹp, dài uống cong vào phía giữa hoa.

3/1/2 Nhóm giống mới nhập nội

Tập đoàn cúc nhập nội ở Việt nam ngày nay có tới 40 giống từ những nươc Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc, Ấn Độ, Pháp, Hà Lan… với đủ những màu sắc, hình dạng, kích cỡ

– Cúc vàng Đài Loan: Cây cao 70-80 centimét, lá xanh đậm, phiến lá dầy, thân mập thẳng, cứng, hoa kép, đường kính hoa 10-12 centimét, TGST 120-150 ngày, phù hợp với vụ thu đông.

– CN93: Nhập nội từ Nhật Bản. Cây cao 60-70 centimét, cứng mập thẳng, lá xanh lớn, hoa kép, dường kính 10-12 centimét, TGST ngắn 90-110 ngày, phù hợp vụ xuân hè và hè thu từ tháng 4 đến tháng 11/

– CN97: giống Nhật Bản. Cây cao 55-65 centimét lớn mập, lá xanh dầy, hoa kép màu trắng sữa, cánh dầy đều xếp chặt vào nhau, đượng kính 10-12 centimét, TGST 90-110 ngày, chịu rét.

Giống cúc CN 97

– CN98: nhập nội từ Nhật Bản. Cây cao thẳng 60-70 centimét, lá xanh đậm, hoa lớn trung bình, đường kính 8-10 centimét, màu vàng chanh, TGST 80-90 ngày, chịu nóng chủ lực của vụ hè.

– Cúc tím Hà lan: Cây cao 45-50 centimét, phiến lá màu xanh đạm, đường kính hoa 5-6 centimét, hoa màu tím, TGST 90-100 ngày, chịu rét.

– Cúc đỏ tiết dê: Cao 45-55 centimét, thân mập, khoẻ, phiến lá lớn, răng cưa sâu, hoa kép, cánh cong đỏ, xếp sít nhau, đường kính hoa 8-10 centimét có màu đỏ sẫm, TGST 80-90 ngày, ưa khí hậu mát mẻ.

Ngoài những giống chính trên còn có cực kỳ nhiều giống khác đang được canh tác ở Hà Nội và những tỉnh phía bắc mà tên gọi được miêu tả theo đặc tính hoa, màu sắc, nguồn gốc như vàng nhị nâu, tím nồi lớn, nồi xanh, cánh sen, chi trắng Hà Lan, tím xoáy…

3/2 Theo hình dáng:

Chia làm 2 loại:

– Cúc cánh đơn: hoa nho chỉ có 1-3 hàng cánh ở ngoài cùng và cồi ở giữa, các giống này thường chơi hoa chùm, ngày nay có một số loại giống nhập từ Singapo.

– Cúc cánh kép: Cánh hoa xếp nhiều vòng sít nhau. Có loại cánh dài (vàng Đài Loan, móng rồng, vàng Tauf0 có loại cánh ngắn hoa nhỏ (bạch mi, cúc chi).

Giống hoa cúc lá nhám cao

3/3 Theo dùng:

Chia làm 2 dạng:

– Hoa dơn ( 1 bông/thân): Thường ha lớn, người ta vặt bỏ những mầm nách và cách hoa ở nách lá để tập trung dinh dưỡng cho bông chính ở ngọn, vì vậy hoa lớn đường kính 8-15 centimét (Vàng Đài Loan, CN93, CN 97, CN98…).

– Dạng hoa chùm (nhiều bông/thân): Để hoa thường mọc tự nhiên, hoặc bấm ngọn cho một thân ra nhiều nhánh, mang nhiều hoa, thường là những dạng hoa nhỏ (cúc chi, tím nồi đỏ, cúc mầm xôi…).

3/4 Theo thời vụ:

Chia làm 2 nhóm chính

– Nhóm chịu lạnh (cúc đông): cây cúc có xuất xứ ôn đới nên chịu lạnh và được canh tác vào vụ đông là chính yếu (vàng Đài Loan, CN97, đỏ tiết dê, …).

Một số loại giống cúc đông

– Nhóm chịu nóng (cúc hè): Một số loại giống chịu được nhiệt độ cao, trồng vào vụ hè phát triển sinh trưởng tốt như CN93, CN98, nói chung những giống có TGST ngắn, cây cứng, hoa chóng tàn.