Cây chay

Đặc tính thực vật học cây chay

Tên khoa học: Artocarpus tonkinensis A. Chev. ex Gagnep.

Tên khác: Chay ăn trầu, Chay vỏ tía, Chay miền bắc

Họ: Dâu tằm (Moraceae)

Nguồn gốc xuất xứ: Việt Nam

1/ Đặc tính phân bổ của cây chay ở Việt Nam

– Cây Chay gần như là một loài cây đặc hữu chỉ có ở Việt Nam. Cây phân bố tự nhiên đa phần ở những tỉnh phía Bắc như Lào Cai, Bắc Cạn, Lai Châu…

– Tuy vậy ngày nay, cây đã được canh tác và nhân giống ở nhiều tỉnh khác như Hà Giang, Tuyên Quang, Hà Nam, Bắc Giang, Thanh Hóa cùng với những tỉnh ở trung bộ.

2/ Đặc tính thực vật học cây chay

– Cây chay là loại cây thân gỗ lớn, cây có khả năng cao đến 15m, thân nhẵn, mọc thẳng, phân cành nhiều. Cành lá non có lông hung, sau nhẵn, vỏ màu xám.

– Lá cây chay mọc so le nhau, xếp thành hai hàng, phiến có hình trái xoan hay bầu dục, dài 7-15 centimét, rộng 3-7 centimét, đầu nhọn, gốc tròn, gân nổi rõ, mặt dưới có lông ngắn màu hung.

– Hoa cây chay mọc đơn độc ở nách lá.

– Quả phức gần tròn, cuống ngắn màu vàng, thịt mềm màu hồng, vị chua.

– Hạt chay lớn, chứa đựng nhiều nhựa dính.

– Mùa hoa cây chay thường ra tháng 3-4, mùa quả tháng 7-9/

3/ Công dụng của cây chay đối với đông y

– Theo Đông y, lá và rễ cây Chay có thể sủ dụng để sắc uống, có công dụng chữa đau lưng, rong kinh, bạch đới; cha ông ta còn sử dụng Chay để làm chắc chân răng. Nổi bật là, trong dân gian còn lưu truyền vị thuốc chữa tê thấp, mỏi lưng, đau gối có hiệu quả cao từ cây Chay.

– Lá và rễ cây Chay có thể thu hái cả năm. Việc dùng cũng cực kỳ giản đơn, chỉ cần phơi hay sấy khô là có thể sủ dụng được. Hơn thế nữa lá cây Chay càng hái lại càng mọc nhanh.

4/ Công dụng cây chay đối với Tây Y

– Không những là các vị thuốc dân gian, chay Miền bắc đã được những nhà khoa học nghiên cứu 1 cách nghiêm túc và lâu dài. Nhiều công trình nghiên cứu thử nghiệm cả trong nước và hợp tác với quốc tế đã được thực thi.

– Sau nhiều năm, những nhà khoa học của Việt Nam cũng như quốc tế đã cực kỳ kinh ngạc trước các công dụng tuyệt diệu của lá Chay miền bắc trong việc ức chế miễn dịch. Do đó, họ cực kỳ kì vọng vào việc ứng dụng bài thuốc này trong chữa trị những bệnh cường miễn dịch.

– Cây Chay Miền bắc cũng là vị dược liệu giai đoạn đầu trên toàn cầu được nhận xét là có công dụng ức chế miễn dịch lựa chọn cực kỳ mạnh, hơn thế nữa chỉ ức chế miễn dịch tạo bệnh mà dường như không ảnh hưởng nhiều đến những miễn dịch có ích của cơ thể và lại không hề có độc tính.

– Do đó Viện Hoá học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã thiết lập đề tài trọng điểm cấp Quốc gia để nghiên cứu toàn diện về cây Chay miền bắc. Đề tài được thực thi bởi GS.TSKH Trần Văn Sung, nguyên viện trưởng Viện Hoá học Việt Nam.

– Nhóm nghiên cứu đã triển khai chiết tách và phân lập được 4 hoạt chất là:

+ Maesopsin

+ Alphitonin

+ Kaempferol

+ Artonkin

– Đây chính là bốn hoạt chất hiếm phát hiện thấy trong tự nhiên, được cho rằng thành phần chính có công dụng ức chế miễn dịch. Bốn chất này đều có hoạt tính chống viêm với những mức độ khác nhau. Trong đó chất mới Artonkin được minh chứng là một hoạt chất có tính ức chế sản sinh những Cytokine mạnh, do đó nbsp;đây chính là chất ức chế miễn dịch mạnh và chống viêm mạnh nhất.

– Những hoạt chất này tiếp đến được thử nghiệm so sánh công dụng với Cyclosporin A – loại thuốc tối ưu nhất ngày nay trong chữa trị bệnh tự miễn. Kết quả: Hoạt lực của dịch chiết lá Chay mạnh tương tự so sánh với Cyclosporin A ở liều từ 15 -25mg/ mililít.

– Các nghiên cứu trên của GS.TSKH Trần Văn Sung và cộng sự đã làm sáng tỏ những công dụng sinh học của cây Chay miền bắc. Loài cây này hoàn toàn có thể ứng dụng để chữa trị những những bệnh tự miễn như: Lupus ban đỏ, Nhược cơ, Viêm khớp dạng thấp, Vảy nến…