Chổi rồng hại nhãn

Đây chính là bệnh gây phá hại nặng nhất trên cây Nhãn ngày nay. Bệnh còn được gọi với rất nhiều tên khác nhau như: bệnh chùn ngọn, bệnh chổi sể, bệnh hủi nhãn vv… Ngày nay bệnh đang có xu thế phát triển mạnh gây nên tác hại lớn nhất là tại những khu vực trồng nhãn đồng bằng Sông Cửu long

Nguyên nhân tạo bệnh chổi rồng trên cây nhãn

Theo các nghiên cứu mới nhất của Viện Cây ăn trái nam bộ đã xác định được nguyên nhân tạo bệnh là do vi khuẩn thuộc nhóm GammaProteobacteria, vi khuẩn này không thể nuôi cấy, sống trong mạch dẫn của cây, đặt biệt là trên những đọt non, hoa. Đây chính là một loài vi khuẩn mới chưa được định danh, nên cần có rất nhiều nghiên cứu sâu hơn, tuy vậy việc xác định rõ nguyên nhân cũng chỉ có công dụng về mặt khoa học và giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ đối với nguyên nhân tạo bệnh là không khả thi.

Dấu hiệu của bệnh chổi rồng trên cây nhãn

Trên là và chồi non chồi non không phát triển được, mọc thành chùm. Lá nhỏ không xoè ra được, xoăn và cụm lại như bó chổi. Lá mọc thành chùm với rất nhiều nhánh nhỏ, ngắn.

Dấu hiệu bệnh chổi rồng trên lá nhãn

Trên chùm hoa và quả: bệnh gây phá hại trên cuống chùnm và trên hoa, trái non. Bệnh làm hoa kém phát triển và đậu trái ít, trái non bị rụng.

Dấu hiệu bệnh trên hoa nhãn

Trung gian (môi giới) lây bệnh chổi rồng

Bệnh được lây lan qua trung gian lây bệnh là nhện lông nhung (Eryophyes dimocarpi), nhện cực kỳ nhỏ không quan sát thấy bằng mắt thường, nhện có đặc tính là tuổi đời chỉ khoảng 8-15 ngày, trong 1 năm có thể hoàn tất 13-15 thế hệ (lứa), chúng phát triển và gây bệnh mạnh nhất trong các tháng mùa nắng, chúng tấn công gây bệnh và tryền bệnh từ cực kỳ sớm của những chồi non và búp hoa (khi chúng mới nhú), khi cây không có lá non, chúng chích hút trên lá già nhưng không lộ dấu hiệu, nhưng chúng lưu tồn và sẽ tấn công trên những đọt non mới nhú và gây bệnh.

Trên vườn, nhện lông nhung còn tấn công những cây ký chủ khác như cây bồ ngót, cây bóng nẻ (cơm nguội) và những cây ăn quả khác như cây chôm chôm, bưởi, cam, quýt, chanh. Bệnh này nhiễm và gây bệnh nặng nhất trên giống nhãn tiêu da bò, tiếp đến là giống tiêu lá bầu, nhãn super. Trong khi đó giống nhãn long ít nhiễm hơn, nhất là giống nhãn xuồng cơm vàng chưa thấy bị bệnh này.

Giải pháp phòng chữa bệnh chổi rồng trên cây nhãn

Để phòng trị tốt cần ứng dụng giải pháp loại bỏ mầm bệnh (cắt bỏ cành bị bệnh ) và quản lý triệt để môi giới lây bệnh là nhện lông nhung. Chúng ta có thể ứng dụng các giải pháp sau đây:

– Biện pháp kỹ thuật

+ Giống: Đừng nên nhân giống từ các cây bị bệnh chổi trồng.

+ Ở các khu vực nhãn tiêu da bò bị lây nhiễm chổi trồng nặng có thể ứng dụng giải pháp ghép chuyển đổi giống nhãn xuồng cơm vàng có chất lượng ngon trên gốc ghép nhãn tiêu da bò bị bệnh.

– Phương pháp canh tác

+ Cắt bỏ tất cả những cành, lá, hoa bị bệnh và đem xử lý đốt hoặc chất thành tầng lớp, xịt thuốc trừ nhện và trùm lại bằng nilon để giúp tránh nhện lây lan. Sau khi thu hoạch trái tiến hành xử lý cắt tỉa và vệ sinh dọn dẹp cho vườn cây giúp tán cây thoáng đãng, hạ khả năng cư trú và gây bệnh của nhện (cắt cành sâu khoảng 50 centimét, sau khi tiến hành cắt phải xịt thuốc trừ nhện lên tán lá ngay)

+ Không nên để cành, lá tiếp xúc với mặt đất tạo cơ hội cho nhện dịch chuyển lên cây.

+ Không để cây ký chủ như bồ ngót, cây bóng nẻ trên vườn.

+ Nên bón phân hài hòa để xử lý cho cây đọt non, ra bông hàng loạt nhanh, đọt lớn khỏe để dễ quản lý nhện và ngăn ngừa bệnh..

+ Việc tỉa chồi bệnh nên tiếp tục thực thi nếu một vài chồi mới vẫn còn xuất hiện triệu chứng bệnh.

+ Có thể ứng dụng giải pháp xịt nước sức ép lớn trong thời điểm mùa nắng để cuốn trôi nhện, đồng thời tạo độ ẩm cao làm trứng nhện không nở được.

– Giải pháp hóa học:

+ Giải pháp này chỉ vận dụng cho việc ngăn ngừa, diệt trừ nhện ( không ứng dụng đối với vi khuẩn tạo bệnh trực tiếp). Khi quản lý được nhện càng triệt để thì giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ càng rất hiệu quả.

+ Sau khi tiến hành cắt tỉa phải xịt thuốc trừ nhện và thuốc gốc đồng ngay trên tán lá giúp loại bỏ nhện còn sót lại trên tán lá già và sát trùng vết thương do cắt tỉa.

+ Khi cây mới vừa nhú đọt non, ra bông phải tiến hành xử lý phun xịt ngay bằng loại thuốc trừ nhện và nên thay đổi gốc thuốc và thường kì xịt thuốc trừ nhện (dựa theo thời gian cách ly của mỗi loại thuốc) cho đến lúc lá vừa chuyển từ lá lụa có màu đồng sang màu xanh thì có thể ngưng thuốc.

+ Những thuốc có thể ứng dụng như Kumulus 80DF. Pegasus 500ND, Ortus 5SC, Comite 75EC, Confidor, Alfamite 15EC, Dầu khoáng SK-Enspray 99EC, và một số loại thuốc trừ nhện khác.

+ Khi ứng dụng thuốc nên hòa dầu khoáng hỗ trợ thuốc lan tỏa tốt hơn và dẫn tới hiệu quả ngăn ngừa, diệt trừ cao hơn, dầu khoáng cũng có công dụng ngăn ngừa, diệt trừ nhện cực kỳ tốt.

+ Giải pháp này chỉ hữu hiệu khi xịt thuốc tiếp xúc trên toàn tán cây, lá.

+ Lưu ý cơi đọt thứ hai thường phát triển bệnh nhiều hơn cơi đọt thứ nhất nên càng lưu ý phun xịt và quản lý bệnh thật kỹ.

– Tổ chức thực thi quản lý bệnh trên diện tích rộng.

Trên đây chính là những giải pháp kỹ thuật bà con nông dân có thể ứng dụng riêng lẻ, thật kỹ sẽ quản lý được bệnh trên vườn của bản thân, nhưng bệnh cực kỳ dễ quay trở lại do nguồn gây bệnh và môi giới từ những vườn chung quanh hoặc cây ký chủ phụ. Chính vì thế cần hỗ trợ nông dân quản lý tổng hợp, ứng dụng những biện pháp trên 1 cách hàng loạt trên diện tích rộng (tổ chức phun hàng loạt ) thì mới đem lại hiệu quả rất cao, ngăn ngừa sự tái nhiễm và vững chắc.