Xây dựng một số vườn ươm cây bời lời

1/ Một số loại vườn ươm đối với các loại cây nbsp;bời lời

Dựa theo điều kiện về vốn, nhân công, diện tích đất đai, của từng gia đình, nhu cầu về cây con cụ thể mà có thể thiết kế vườn ươm với những quy mô lớn nhỏ khác nhau cho thích hợp và đạt được hiệu quả kinh tế.

1/1/ Vườn ươm cây bời lời tạm thời, quy mô nhỏ

Sản xuất cây con với số lượng ít, chỉ dùng trong khoảng thời gian ngắn đa phần phục vụ cho nhu cầu trồng trong gia đình.

Có thể gieo cấy cây trực tiếp trên luống hay trong túi bầu.

Thường sử dụng một số loại nguyên vật liệu rẻ tiền mau hỏng như tranh tre, nứa lá.

Gần nơi trồng, đầu tư lúc đầu thấp, có thể tận dụng tối đa được mọi diện tích gieo ươm và ít bị sâu hại gây bệnh.

Tốn công khai phá lúc đầu rất nhiều lần ở nhiều địa điểm, khó khăn cho việc chăm sóc, quản lý và bảo vệ.

1/2/ Vườn ươm cây bời lời lâu dài

Sản xuất cây con với số lượng lớn, dùng trong một thời gian dài.

Cây giống có thể gieo cấy cây trực tiếp trên luống hay trong túi bầu.

Những hạng mục công trình trong vườn ươm như hệ thống tưới, giàn che… thường hay được xây dựng vững chắc.

Sản xuất tập trung và quy mô lớn nên chất lượng cây con thường tốt và giá cả cũng thấp hơn.

1/3/ Vườn ươm cây bời lời tổng hợp

Sản xuất nhiều loại cây con cùng một lúc như các giống cây công nghiệp: cà phê, chè, hồ tiêu…; các giống cây lâm nghiệp như bạch đàn, thông, sao, muồng đen…

Cây giống có thể gieo cấy cây trực tiếp trên luống hay trong túi bầu.

Phải ứng dụng nhiều giải pháp kỹ thuật khác nhau cho mỗi loại cây con nên mức độ rủi ro cao hơn.

Chống được sự phát tán của sâu hại, dễ thành công khi thực thi ở những vườn ươm tạm thời và quy mô nhỏ.

Chống được rủi ro trong việc tiêu thụ cây con.

Chọn địa điểm làm vườn ươm

Khi chọn địa điểm làm vườn ươm cần bảo đảm những đòi hỏi sau:

Gần nguồn nước sạch và có đủ nước tưới cả năm, không được sử dụng nao ước tù, nước đọng, nước nhiễm mặn, nhiễm phèn.

Tránh đặt vườn ươm nơi thung lũng hẹp, nơi khuất ánh nắng mặt trời, thiếu hụt ánh sáng hay đỉnh đồi gió lùa hoặc quá sát mép rừng;

Thuận lợi giao thông, nơi ven đường, gần nơi lấy đất đóng bầu.

Đất dễ thoát nước, không bị ngập nước và đất bồi trong thời điểm mùa mưa.

Đất tương đối bằng phẳng (độ dốc không quá 5^o).

Diện tích vườn ươm đủ lớn để có thể bảo đảm được số lượng cây giống cần gieo ươm;

Nơi làm vườn ươm thoáng gió nhưng không bị tác động của gió lào, sương muối.

Gần nơi trồng để có khí hậu tương đương, không phải chở cây đi xa nên hạ được kinh phí vận chuyển và khi tiến hành trồng cây ít bị thương tổn nên tỷ lệ sống cao.

-Vườn phải đặt xa nguồn gây bệnh và tách rời khu trồng trọt nông nghiệp, an toàn, dễ bảo vệ, không bị gia súc phá hại ;

Đất vườn ươm có thành phần cơ giới trung bình, không sử dụng đất đã qua trồng trọt cây nông nghiệp nhiều năm bị phai màu hoặc đã bị bệnh

Bảng: Tiêu chuẩn điều kiện lập vườn ươm

Trên thực tế sản xuất, cực khó khi chọn địa điểm làm vườn ươm có thể thỏa mãn toàn bộ những điều kiện trên. Do đó dựa theo điều kiện cụ thể từng nơi mà chọn các điều kiện phù hợp nhất để sắp xếp cho thích hợp nhằm đem lại giá trị kinh tế cao nhất cho người sản xuất.

3/ Chuẩn bị vật dụng, nguyên vật liệu

Khi thiết kế vườn ươm cần chuẩn bị vật dụng, nguyên vật liệu đầy đủ, chất lượng và thích hợp như cuốc, xẻng, kìm, dây kẽm, thang, nguyên liệu làm vườn ươm.

Dựa theo nguyên vật liệu có sẵn tại địa phương, quy mô sản xuất vườn ươm và điều kiện kinh tế của gia đình, có thể dùng cực kỳ nhiều loại nguyên vật liệu khác nhau để thiết kế vườn ươm với kinh phí thấp và hiệu quả nhất nhất:

Nguyên vật liệu làm khung giàn: cọc gỗ, cọc sắt, tre, lồ ô, dây thép,

Nguyên vật liệu lợp mái và che chắn chung quanh: lá lau, lá dừa, cỏ tranh, lá mía, lưới đen…

4/ Làm rào và cổng ra vào

Khu vực sản xuất cây con cần phải được làm hàng rào bảo bệ, tránh gia súc phá hại.

Hình 2/1/1/ Hàng rào được làm bằng tre

Hình 2/1/2/Hàng rào bằng cọc bê tông và dây thép gai

Rào bảo vệ phải chắc chắn. Nên tận dụng nguyên liệu có sẵn tại địa phương để làm rào bảo vệ. Có thể dùng cọc gỗ hoặc tre ngâm, rào chắn bằng cây tre hoặc phên nứa, cọc bê tông… Phối hợp làm hàng rào xanh.

Cổng ra vào: Trụ cổng bằng gỗ hoặc tre ngâm. Cánh cổng bằng tre đan hoặc phối hợp dây thép gai đan. Bề rộng cổng bằng đường ra vào.

Làm luống và đường đi

Đòi hỏi khi thiết kế luống và đường đi:

+ Tiết kiệm diện tích đất

+ Thuận lợi cho việc đi lại, chăm sóc.

Kích cỡ luống: rộng từ 1,1 – 1,2m, dài dựa theo chiều dài và địa hình vườn ươm, nếu quá dài thì cứ khoảng 20 – 25m cắt làm một luống.

Hướng luống: Làm vuông góc với hướng dốc của vườn để ngăn ngừa xói mòn, rửa trôi.

Lối đi giữa hai luống rộng 35 – 40 centimét

Lối đi giữa hai đầu luống rộng 50 – 60 centimét

Lối đi chính cách nhau 50 – 60m, rộng 1 – 2m;

Lối đi quanh vườn ươm từ luống đến vách che rộng 0,8 – 1m.

Hình 2/1/3/ Luống và đường đi trong vườn ươm

Giữa những đầu luống nên cắm những cọc nhỏ để khi kéo dây tưới không làm đổ ngã cây con.

Hình 2/1/4/ Cắm cọc đầu góc những luống

Làm những công trình khác

Làm hệ thống tưới

– Nguồn nước tưới: nước giếng, nao ước hồ, sông suối…

Hình 2/1/5/ Giếng cung ứng nước tưới cho vườn ươm

Hệ thống tưới: máy bơm, ống nước, thùng ô doa…

Hình 2/1/6/ Hệ thống tưới nước trong vườn ươm

Với vườn ươm quy mô nhỏ, tạm thời có thể bơm nước vào những bể, thùng có chứa nhỏ để tưới trung chuyển hoặc sử dụng ô doa để tưới:

Vị trí bể nước nên để ở giữa khu vườn ươm để thuận lợi cho việc chăm sóc.

Hình 2/1/7/ Bể có chứa nước tưới bằng xi măng

Số lượng bể dựa theo quy mô vườn ươm lớn hay nhỏ. Đối với những vườn có diện tích lớn (>5/000 m2) cần 4 – 6 bể và mỗi bể 5 – 6m3, còn những vườn có diện tích nhỏ (<500 m2 cần từ 1 – 2 bể)

Tạo bể có chứa nước tưới bằng phương pháp đào những hố sâu khoảng 1,0 – 1,5m; rộng 1,5 – 2m; dài 2 – 3 m; dưới đáy và thành hố láng xi măng chống thấm hoặc trải những tấm bạt nilon không thấm. Mép bạt phủ rộng phía trên mặt hố và sử dụng đất nén chặt để cố định.

Hình 2/1/8/ Sử dụng bạt nilon không thấm để làm bể có chứa nước tưới

Đối với vườn ươm cố định có thể lắp đặt hệ thống tưới phun để tưới trực tiếp vào luống.

                                 Bảng: Tiêu chí kỹ thuật hệ thống tưới nước vườn ươm