Ánh sáng ảnh hưởng nhiều đến phát triển và sinh trưởng của cây dược liệu

Ánh sáng hỗ trợ cho việc quang hợp của cây và thông qua quá trình này mà sinh ra những chất hữu cơ, những hoạt chất trong dược liệu. Thiếu hụt ánh sáng cây mọc chậm, yếu ớt, sinh trưởng không giống thông thường, lá mỏng, không ra bông, hoặc ra bông không đồng đều, song nếu ánh sáng quá mạnh thì lá nhỏ, phiến lá dầy, hoa cũng biến sắc.

        Cường độ ánh sáng và nhu cầu ánh sáng của mỗi loài cây thuốc là khác nhau. Để tạo điều kiện phù hợp cho cây phát triển và sinh trưởng tốt phải dựa trên đòi hỏi ánh sáng đối với các loại cây, được chia theo những nhóm sau:

– Nhóm cây thích sáng: Là hầu hết nhóm cây có tinh dầu như Bạc Hà, Hương Nhu, Ba gạc, Hoằng Đằng, Ngũ gia hương bì, Sinh Địa. Đối với các loại cây này, hạn chế trồng xen, mật độ thưa hợp lý, không nên trồng nơi có rất nhiều bóng cây.

– Nhóm cây thích sáng trung bình: Hoắc hương, Gừng, Nghệ ưa râm mát, nếu tiến hành trồng ở chỗ có ánh nắng trực tiếp thì lá vàng, không thơm, cây phát triển kém. Cây sinh địa ưa nắng, nếu tiến hành trồng trong vườn rợp cây chết lụi, củ nhỏ, các cây này có thể trồng xen hợp lý.

– Nhóm cây ưa ánh sáng yếu: Đòi hỏi ánh sáng tán xạ với cường độ ánh sáng khác nhau. Tam thất, sâm Ngọc Linh phải trồng dưới tán rừng hoặc dưới dàn mái che. Ba Kích trồng trong tán rừng có độ bao phủ 0,3 – 0,5; Thảo quả đòi hỏi độ bao phủ 0,5 – 0,6; Sa nhân có độ bao phủ 0,4 – 0,5 (so sánh với ánh sáng trực xạ), có thể trồng xen dưới những cây ăn trái, rừng Luồng, Quế, Trúc, mới sinh trưởng sẽ cho dược liệu tốt.

Chú ý: Cùng một cây với thời gian sinh trưởng khác nhau thì đòi hỏi ánh sáng cũng sáng cũng khác nhau. Ví dụ: Quế, Hồi, Chè,… dưới 4 năm tuổi cần ít ánh sáng (che bóng), ở trên 4 năm tuổi lại cần nhiều ánh sáng. Thường thì đòi hỏi ánh sáng gắn liền với độ cao địa hình.

         Thời gian chiếu sáng (quang chu kỳ) cũng là một nhân tố quan trọng sử dụng làm cơ sở để sắp xếp thời vụ phù hợp. Một vài nhóm cây được phân loại theo thời gian chiếu sáng như:

– Nhóm cây phản ứng với ánh sáng ngày ngắn (ra bông khi độ dài ngày chiếu sáng trong ngày nhỏ hơn 11,45 giờ) như: Cúc hoa, Đậu nành, Đay.

– Nhóm cây phản ứng với ánh sáng ngày dài (ra bông khi độ dài chiếu sáng trong ngày dài hơn 11,45 giờ): Bạc Hà, Ích Mẫu.

– Nhóm cây phản ứng trung tính với ánh sáng: là các cây ra bông không dựa vào độ dài chiếu sáng trong ngày, đa phần theo thời gian sinh trưởng, phát triển của cây như: Địa Hoàng, Đương Quy, Bạch Chỉ, Quế, Thảo quả, Sâm Ngọc Linh…

Hầu hết cây thuốc đều ưa ánh sáng cũng như ít mẫm cảm với độ chiếu sáng dài ngày, song đó nhu cầu ánh sáng khác nhau nên cần lưu ý xác định thời vụ, mật độ, với từng cây thuốc cho phù hợp mới đạt được năng suất, chất lượng dược liệu tốt.