Cây gấc

1/ Mô tả chung

– Tên thông thường: Gấc

– Tên khác: Mộc miết quả

– Tên khoa học: Momordica cochinchinensis

– Thuộc họ bầu bí: Cucurbitaceae

2/ Đặc tính thực vật của cây gấc

Gấc thuộc cây bán hoang dại, là loại cây thân thảo dây leo thuộc chi mướp đắng. Đặc điểm sống là leo vào những giàn, bờ những bụi, miễn là khu vực có chỗ để cây bám.

– Là cây trồng tương đối phổ biến của nước ta, từ cây hoang dại được nông dân lựa chọn và mang về trồng từ rất lâu.

– Thời gian sinh trưởng từ 9 tháng đến 1 năm. Hằng năm chỉ thu hoạch 1 mùa

– Thân:

Leo khỏe, chiều dài giao động 10 – 15m, thân dây có tiết diện góc.

– Lá gấc:

Có màu xanh biết, xanh và nhẵn. Kích cỡ có thể lớn bằng bàn tay, có thùy hình chân vịt, phân ra từ 3 đến 5 dẻ, có chiều dài 8 – 18 centimét. Bên cạnh cuống lá có mọc những dây cuốn, giống như họ bầu bí, có thể bám và cuốn vào cọc và cây.

– Hoa:

Gấc là một loài đơn tính khác gốc. Hoa thường mọc ở nách lá, có màu trắng, hình loa kèn, đài màu xanh. Đại hầu hết hoa đực và hoa cái cùng trên 1 dây, cũng có 1 số dây chỉ có hoa đực hoặc chỉ có hoa cái. Gấc trổ bông từ mùa hè sang mùa thu, đến mùa đông mới chín. Bắc bộ thu hoạch vào cuối đông, trước hoặc sau tết âm lịch. Sau khi trái đã chín hết, lá rụng, lá và những dây nhỏ khô héo hết, đến giữa mùa đông sang năm lại đâm chồi nảy lộc.

– Quả:

Hình tròn, khi chưa chín có màu xanh, khi chín chuyển sang màu đỏ cam có đường kích 15 – 20 centimét. Vỏ của quả có gai. Phía bên trong mỗi quả thường có 6 múi. Thịt gấc màu đỏ cam.

– Hạt:

Gấc có màu nâu thẫm, dẹp, có cạnh.

3/ Đặc tính 1 số loại gấc phổ biến ngày nay:

– Đặc tính của loại gấc nếp:

Trái thường lớn, số lượng hạt nhiều, vỏ của quả ít gai, dai lớn. Khi chín có màu đỏ cam cực kỳ đẹp, bổ ra phía bên trong vàng tươi, hạt được bao bọc một lớp màng dầy có màu đỏ.

– Đặc tính của loại gấc tẻ:

Trái nhỏ hơn loại gấc nấp, vỏ dầy, tương đối ít hạt, nhiều gai, và gai nhỏ và nhọn. Phía bên trong thịt gấc có màu vàng nhạt, lớp màng bao bọc hạt mỏng và đỏ nhạt hơn gấc nếp.

4/ Công năng của gấc

– Tại Việt Nam được dùng đa phần phục vụ trong ẩm thực: Nhuộm màu một số loại xôi.

– Lá gấc: được xem như 1 gia vị đặc biệt không thể không có với 1 số món ăn ở bắc bộ.

– Gấc giầu những chất carotenoit và lycopen. Theo tỷ lệ khối lượng, nó chứa đựng nhiều lycopen gấp 70 lần cà chua. Một nghiên cứu gần đây cho biết gấc có chứa một số loại protein có thể ngăn không cho sự phát triển của những tế bàoung thư.

– Gấc không những là loại cây thực phẩm quý mà còn là loại cây dược liệu quý. Từ màng đỏ bao bọc quanh hạt gấc, với công nghệ tân tiến đã chiết ra được dầu gấc. Dầu gấc chứa β-caroten (Cao gấp 15,1 lần cà rốt, 68 lần cà chua), lycopen, α-tocopherol là những chất chống oxy hóa cực mạnh. Màng hạt được sử dụng nhằm giúp điều trị bệnh khô mắt, giúp đẩy mạnh thị lực do nó là nguồn tương đối tốt để bổ sung vitamin A dưới dạng carotenoit

– Bên cạnh đó còn có chứa những chất béo thực vật, những nguyên tố vi lượng cấp thiết cho cơ thể. Công dụng: Nâng cao khả năng miễn dịch, tăng sức đề kháng cho cơ thể, chống oxy hóa, chống lão hóa tế bào… Nổi bật là, phòng và chữa trị một vài bệnh ung thư.