Bệnh lùn sọc đen hại lúa, ngô

Để ngăn ngừa nhiều nhất tác động,hạ mức tổn thất do bệnh làm ra, người dân cấp thiết ứng dụng những giải pháp đồng bộ ngăn ngừa, diệt trừ kịp lúc ngay lúc đầu vụ mới có thể chắc chắn đảm bảo năng suất lúa, ngô.

1 Dấu hiệu gây bệnh

1/1 Gây bệnh trên cây lúa

– Khi bắt đầu bị bệnh rễ cây vẫn phát triển bình thường, về sau rễ phát triển kém dần, ngắn và tiếp đến chết.

– Dấu hiệu tiêu biểu để có thể nhận biết được xác định tối thiểu từ 2 tuần qua môi giới lây bệnh là rầy mang virus chích hút vào cây lúa khỏe.

– Cây bị hại thường thấp lun, lá xanh đập hơn bình thường. Lá lúa bị xoăn ở đầu lá hoặc tất cả lá. Gân lá ở mặt sau bị sưng lên. Khi ở giai đoạn cây con, gân chính trên bẹ lá cũng bị phồng sưng.

– Nếu cây bị lây nhiễm ở thời kỳ làm đòng và khi lúa có lóng, cây bị bệnh thông thường nảy chồi trên đối thân và mọc nhiều rễ bất định. Ở trên bẹ và lóng thân mọc nhiều u sáp và bọc đen. Ở thời kỳ lúa trỗ, triệu chứng hiện hữu ở toàn bộ những danh trên khóm, hoặc một vài dảnh khác phát triển bình thường.

1/2 Gây bệnh trên cây ngô

– Những cây ngô bị bệnh có dấu hiệu rất rõ ràng là thấp lùn, lá ngon xoăn, mép lá rách hình V ngược, lá có màu xanh đập, phiến lá dầy và giòn hơn, một vài cây gốc xuất hiện chồi phụ. Ở thời kỳ 5-7 lá, cây bị hại nổi u sáp sần sùi trên đối thân, dọc gân lá ở mặt sau lá, bộ lá xếp khít nhau.

– Cây bị hại nặng không thể cho bắp hoặc bắp hình hành hạt thưa và nhỏ ko bảo đảm năng suất và chất lượng cho cây.

2/ Nguyên do tạo bệnh

Tạo bệnh lùn sọc đen hại lúa, ngô là virus lùn sọc đen phương Nam, môi giới lây bệnh là rầy nâu nhỏ, rầy lưng trắng.

3/ Quá trình lây truyền qua côn trùng môi giới

– Bệnh không lưu truyền qua hạt giống, không lây truyền qua đất và tiếp xúc giữa cây bị bệnh với cây khỏe mạnh.

– Bệnh được lây truyền từ cây này qua cây khác là qua côn trùng môi giới là rầy nâu nhỏ và rầy lưng trắng. Cả rầy non và rầy đã phát triển hoàn chỉnh đều có thể lấy lây bệnh.

– Rầy lưng trắng sau khi mang virus có thể lây bệnh đến khi chết. Virus không truyền qua trứng rầy, vì vậy rầy non nở ra từ những trứng này cũng không đem mầm bệnh.

– Rầy nâu nhỏ nhiễm virus có thể truyền đến khi chết. Nhưng virus có thể truyền qua trứng rầy, vì vậy rầy non nở ra đã mang mầm bệnh.

4/ Nguồn gây bệnh trên ruộng đồng

Ngoài cây lúa cây ngô bệnh un sọc đen còn có thể lây truyền qua những cây ký chủ khác trên ruộng đồng như trên hoa cỏ lồng vực, cỏ chat, cỏ đuôi phụng…

– Rầy lưng trắng và rầy nâu nhỏ mang virus có thể truyền sang những cây ký chủ khi trên ruộng đồng chưa có cây trồng lúa, ngô.. Virus tồn tại bên trong cơ thể rầy và dịch chuyển cực kỳ xa theo gió, bão tạo bệnh cho lúa và một rồi cây trồng khác ở những khu vực lân cận khác.

5/ Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ

5/1 Đối với các loại cây lúa

Cần triển khai đồng bộ toàn bộ những giải pháp ngay lúc đầu vụ như

– Làm đất kỹ, đất được làm ải vụ xuân, làm giầm vụ mùa dựa theo các điều kiện trồng trọt khác nhau. Diệt trừ những mầm bệnh ở những cây ký chủ khác trên ruộng đồng như dọn dẹp sạch tan dư, ký chủ phụ, không cho lúa chét tái sinh để ngăn ngừa nguồn gây bệnh.

– Trước khi tiến hành gieo giống cần triển khai xử lý hạt giống bằng một số loại thuốc như Cruiser Plus 312/5FS, Pre-pat 412/5F, Sunalớn 540FS, Regent 5SC, …; tiến hành theo khuyến nghị của hãng sản xuất.

– Cần tiến hành xử lý gieo mạ tập trung, bao phủ 100% nilong, vừa chủ động chống rét vụ xuân vừa hạn chế rầy thâm nhập, truyền bệnh trên cây mạ.

– Ở trên ruộng mạ nếu phát sinh rầy lưng trắng, rầy nâu nhỏ cần tiến hành xử lý phun thuốc trừ rầy bằng một số loại thuốc tiếp xúc như Virtako 1/5 GR, Nibas 50EC, … phun theo chỉ dẫn của hãng sản xuất.

– Ruộng mạ bệnh nhiễm nặng cần thiêu hủy cả ruộng. Mau chóng gieo bổ sung mạ cho kịp lúc vụ.

– Thời kỳ sau cấy: Cần liên tục công tác kiểm tra ruộng đồng, nếu phát hiện có dấu hiệu bệnh cần triển khai nhổ và vùi sâu.

– Khi có rầy ưng trắng, rầy nâu đỏ trên ruộng bị nhiễm bệnh:

+ Thời kỳ đẻ nhánh – ôm đồng, dùng một trong những thuốc nội hấp trừ rầy như: Cheesta 50WP, Amira 25WG, Actara 25WG… phun đúng nồng độ khuyến nghị.

+ Thời kỳ trỗ – chin sáp, dùng một trong những thuốc tiếp xúc trừ rầy như: Bonus-gold 500EC, Vitako 1/5GR, …Khi phun cần triển khai rẽ hành phun, bảo đảm thuốc tiếp xúc với rầy.

– Triển khai thiêu hủy cả ruộng khi ruộng bị nặng, khó có thể hồi phục. Trước khi thiêu hủy, xịt thuốc trừ rầy bằng một số loại thuốc tiếp xúc. Thiêu hủy bằng cách cày vùi cả ruộng. Nếu chuyển sang trồng cây trồng khác thì không nên trồng ngô.

5/2 Đối với các loại cây ngô

– Triển khai chăm sóc đúng phương pháp kỹ thuật để cây ngô sinh tưởng phát triển khỏe tăng sức đề kháng cho cây.

– Công tác kiểm tra ruộng đồng phải triển khai thường xuyên để kịp lúc tìm thấy bệnh hoặc môi giới truyền bênh. Nếu tìm thấy bệnh trên cây cần triển khai nhổ, thu gom, thiêu hủy tránh phát tán ra diện tích rộng.

– Ở trên ruộng đồng xuất hiện rầy lưng trắng, rầy nâu đỏ, lập tức xịt các trhuoocs trừ rầy như Vitaka 40WG, Alika 27 ZC, … những thuốc có trong các loại danh mục thuốc được dùng.

– Các diện tích ngô bị lây nhiễm nặng, không thể cho năng suất cần triển khai tiêu hủ cả ruộng.