Các ích lợi đối với sức khỏe từ cây chanh

– Cây Chanh thuộc họ Cam quýt là loại cây quả rất thịnh hành ở nước ta và trên toàn cầu. Chanh có 2 loại chính: Chanh núm và chanh vỏ mỏng.

– Chanh núm: tên khoa học là Citrus limon gốc ở trung bộ và Tây Bắc ấn Độ, vùng ít mưa thời tiết khô mát không lạnh quá, không nóng quá ẩm. Quả thường có hình trái xoan, vỏ dầy, có núm ở phía đuôi nên gọi là chanh núm. Chanh này được canh tác nhiều ở vùng ven biển Xixin (ý), Hy Lạp, Tây Ban N hecta, Nam Califonia. ở những khu vực này chanh núm mới có chất lượng cao: Chín vàng, thơm, nhiều nước. Đã trồng thử chanh núm, giống Ơ Rê Ka, ở nước ta nhưng chưa có kết quả tốt, cây ra bông kết quả không tập trung, màu sắc quả không đẹp, vỏ dầy, ít nước, người tiêu sử dụng không ưa thích, giá trị kinh tế kém nhiều so sánh với chanh vỏ mỏng nên chanh núm không đi vào sản xuất lớn.

– Chanh vỏ mỏng: Tên khoa học là gốc ở các khu vực nóng, mưa nhiều ẩm độ, không khí cao như những khu vực nam bộ ấn Độ, bán đảo Đông Dương. Giống này cây nhỏ, nhiều gai, quả thường nhỏ, vỏ mỏng hình tròn hoặc hình trái xoan, nhiều nước, cực kỳ chua. Khi chín, vỏ của quả còn xanh hoặc hơi vàng, thịt thường màu xanh nhạt, cũng có giống chanh thịt đỏ, vỏ đỏ nhưng ít trồng. Chanh vỏ mỏng là giống phổ biến ở nước ta, ở bắc bộ quả lớn hơn, vỏ thường xanh. ở Nghệ An có giống chanh Khánh Tân, quả lớn tới 60 – 80g/quả, thường cho trái chín vào đợt tết, bán được giá cực kỳ cao. ở nam bộ có rất nhiều giống hơn, giống phổ biến là giống quả nhỏ (30 – 40g), vỏ của quả màu vàng nhạt, có hương thơm cuốn hút.

– Thành phần hoá học:

+ Vỏ của quả chanh: Lớp vỏ ngoài có chứa tinh dầu, vỏ mỗi quả cho khoảng 0,5 mililít tinh dầu, khoảng 3000 – 6000 quả cho một lít tinh dầu. Cùi trắng có chứa pectinc.

+ Nước quả chanh: Khoảng 50 quả chanh cho 1 lít nước chanh. Trong nước quả chanh có 80 – 82% nước, 5 – 10% axit xitric, 1 – 2% Citrat canxi và Kali, một ít xitrat etyl và 0,4 – 0,5% axit malic. Trong một 100g nước chanh có 65mg vitaminC và những vitamin B1, riboflavin.

+ Lá chanh: có chứa tinh dầu cho hương thơm dễ chịu.

Chanh có rất nhiều cực kỳ công dụng tốt đối với sức khỏe

– Tác dụng đối với sức khỏe của cây chanh:

+ Nước quả chanh: Có rất nhiều vitamin nên làm dịu căng thẳng thần kinh, trợ giúp tiêu hoá, phân giải chất độc bên trong cơ thể, ngăn ngừa và hạ huyết áp, uống nước chanh liên tục có công dụng giúp điều trị cao huyết áp, nhồi máu cơ tim, hoại huyết. Nước chanh có rất nhiều axit citric sử dụng để phòng và chữa sỏi thận. Ngậm chanh có thể trị bệnh viêm khớp dạng thấp, đái tháo đường, rối loạn tiêu hoá. Nước chanh còn làm đẹp da do những axit xitric trung hoà kiềm mặt da. Da hấp thu được vitamin A, C, P khiến cho da đẹp và mịn màng. Do đó chanh thường hay được chế biến làm kem thơm dưỡng da. Nước chanh là gia vị cực kỳ cấp thiết trong những bữa ăn. Các ngày nóng nực, uống nước chanh sẽ sinh tân dịch, giải khát hạ nóng.

+ Tinh dầu chanh: Có vitamin P nâng cao cường chức năng mạch máu, điều tiết tính thẩm thấu của mao mạch, có công dụng phòng chống bệnh xuất huyết dưới da, xuất huyết não. Xoa tinh dầu chanh liên tục có khả năng làm mất những vết đen ở mặt do trứng cá gây nên.

+ Lá và ngọn chanh: Lá sử dụng làm gia vị ăn với thịt gà, ốc, nấu nước xông chữa cảm cúm, lá và búp non chanh giã nát đắp lên rốn trẻ thơ chữa bí đái, đầy trướng bụng.

+ Hạt chanh: Vị đắng tính bình, có công dụng hành khí, hạ đau.

+ Vỏ thân cây chanh: Được sử dụng để làm thuốc giúp tiêu hoá, ngày uống 4 – 10g dưới dạng thuốc sắc.

+ Rễ chanh: Sử dụng chữa ho, ngày sử dụng 6 – 12g sử dụng riêng hay sắc chung với rễ cây dâu tằm.

– Ngày nay chanh được sử dụng tươi là chính nhưng cũng chế trở thành chanh muối, mứt chanh, nước chanh, tinh dầu chanh để sử dụng trong chế biến thực phẩm, mỹ phẩm. Trong ngành y cổ truyền toàn bộ những bộ phận của cây chanh đều sử dụng để làm thuốc.

– Theo Đông y, chanh vị chua ngọt, tính bình; vào vị. Có công dụng sinh tân chỉ khát trừ thấp an thai. Sử dụng trong những trường hợp thử nhiệt phiền khát (cảm nắng, mất nước, khát nước, vật vã kích động); ăn kém, nhiễm độc thai nghén nôn ói, tăng huyết áp. Có thể sủ dụng mỗi ngày 50 – 100g bằng phương pháp vắt nước hoặc ướp đường; nấu…

–   Một vài vị thuốc dùng cây chanh:

+ Chữa nôn ọe: quả chanh cắt thành miếng, thêm vài hạt muối, ngậm và nuốt nước.

+ Chữa ho khan, mất tiếng: vỏ rễ chanh 15g, vỏ rễ dâu 15g, rễ bươm bướm 15g. Sắc uống.

+ Chữa ho trẻ thơ: hạt chanh 20 hạt, hoa đu đủ đực 15g, lá hẹ 15g, nước 20 mililít. Giã nhỏ, thêm ít mật ong, hấp cơm, gạn nước uống 3 lần trong ngày.

+ Nước chanh vắt lấy nước, thêm nước sôi nguội, có thể thêm đường hay muối vừa đủ. Chống nắng, chống nóng, giải khát.

+ Chanh ướp muối đường: chanh tươi bóc bỏ vỏ, bỏ hột, dầm nát, thêm chút muối hoặc đường tùy ý, ngậm ít một. Sử dụng cho những trường hợp lợm giọng, buồn nôn, nôn ói, nóng rát vùng thượng vị.

+ Chanh ướp muối: chanh bóc vỏ, bỏ hột, ướp muối khoảng 12 tiếng. ăn hay ngậm tùy ý. Sử dụng cho trường hợp sốt nóng, viêm họng, viêm thanh phế quản, đờm đặc, ho khan, khản giọng.

Chú ý: Người bị loét dạ dầy – tá tràng chưa ổn định, đa toan không sử dụng. Chanh có giá trị dinh dưỡng cao nhưng nên chế biến, ngăn ngừa dùng dạng tươi sống.