Các điều cần chú ý khi hái lộc đầu năm

Người Việt có tục hái lộc từ ngàn xưa, vào thời gian sau giao thừa, người ta hay đi chùa hái một cành lộc.

Theo phong tục xưa, cứ đêm giao thừa hoặc sớm mùng 1 Tết, người dân đến đình chùa, đền phủ để hái một cành lộc non đem về với ý nghĩa xin cành lộc nhỏ ở chốn linh thiêng để rước tài lộc, may mắn về nhà.

Trước đây cụ ông cụ bà chỉ hái một cành cực kỳ nhỏ cây sanh, si, sung, đa… vốn có sức sống mạnh mẽ đem chứ không cho ai vì sợ “mất lộc”, rồi treo trước hiện hoặc cắm vào bình đựng hoa, có nơi còn treo trước gian giữa hoặc cửa ra vào để trừ ma quỷ, hay có ý báo là đã “rước phước lộc” về gia đình.

Theo giới nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người (Liên hiệp Hội KH & KT Việt Nam), tục hái lộc là một vẻ đẹp văn hóa. Lộc là nụ giai đoạn đầu, mầm non mới nhú. Hái lộc ở đền, chùa ngụ ý xin hưởng một chút lộc của Thần, Phật ban cho nhân đầu năm mới.

Ngoài đền chùa, rất nhiều người còn đến những trụ sở ngân hàng, kho bạc… để hái lộc vì nghĩ, cây xanh ở những địa điểm này sẽ cho nhiều tiền tài.

Theo trụ trì chùa La Dương (Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ trên Dân Việt, hái lộc theo rất nhiều phương pháp chứ không cần thiết phải bẻ cành, bứt cây. Lộc xuân có thể là mua một số quả khế, cây mía, cành vàng lá ngọc hoặc một chậu cây nho nhỏ… mang về nhà trong ngày đầu tiên của năm.

Nhà nghiên cứu Phật học Nguyễn Mạnh Cường (Viện Nghiên cứu và Ứng dụng tiềm năng con người) tin rằng, trong dân gian có truyền thuyết là các linh hồn trẻ em và oan hồn không thể siêu thoát thường vất vưởng, tá túc vào cây cối. Do đó khuyên con cháu đừng nên hái cành lộc vào ngày Tết kẻo vớ phải vong dữ thì phiền phức, cách tốt nhất người dân đừng nên bẻ cành, chặt cây ở chốn linh thiêng. Nơi công cộng cũng rất nên hạn chế bởi bẻ lộc gần như là tàn phá cây cối môi trường mùa xuân, mỗi người bẻ một cành lộc là vườn cây trơ trụi, xơ xác.

Những chùa nước ngoài cũng bị hái lộc đầu năm. Nhưng họ đối phó bằng phương pháp giao thừa phát lộc cho người tới lễ chùa bằng hoa quả. Khách lễ phật xong, hái lộc bằng phương pháp chọn một quả quít, hay táo bày sẵn trong những mâm ở phía ngoài, vừa là lộc cây, vừa là lộc chùa. Điều này đã hạn chế cực kỳ nhiều việc vặt chồi non, cây cảnh trong chùa. Ở một vài nước phương Tây còn quy định đợt tết tây người dân phải thanh toán mới được vào rừng chặt cây thông bài trí, số tiền đó được sử dụng để trồng cây mới thay thế. Tùy ban quản lý mỗi chùa có khả năng làm được, có thể không.

Theo ông Nguyễn Mạnh Cường, những chùa chiền ở nước ta nên có hình thức nào thay thế “hái lộc đầu xuân” để người dân có lộc may mắn đem về sẽ tốt hơn, bao gồm cả hình thức dâng công đức lễ bái xong thì phát lộc. Hành động bẻ một cành lộc xanh tươi không phải là gieo nhân tốt, mà là phá hại, gieo một nhân xấu. Hãy có các hình thức phát minh hơn, thay vì hái lộc hãy gieo lộc bằng phương pháp trồng cây sẽ tốt hơn.

Tết Nguyên đán đang cận kề, mong rằng, mọi người gia tăng ý thức trong việc hái lộc đầu xuân, góp thêm phần bảo vệ cây xanh và thể hiện vẻ đẹp văn hóa của dân tộc.