Hoa thiên lí – món ăn ngon, vị thuốc quý

– Ở nông thôn, nhiều nhà có giàn thiên lí. Đây chính là một trong các loại dây leo, tên khoa học là Telosma cordata (Burm.f. Merr.) thuộc họ thiên lí, có các lá xanh hình trứng đầu nhọn, mép hơi cong. Hoa thiên lí mọc thành chùm ở kẽ lá, màu xanh dịu, tỏa mùi thơm nhẹ nhàng.

– Thiên lí là loài hoa giản dị, cực kỳ quen thuộc với nhân dân ta. Bà con ta trồng thiên lí vừa để làm cảnh, vừa lấy bóng mát, hưởng hoa thơm, vừa để hái hoa và các lá non nấu canh ăn, xào nấu làm nhiều món ăn ngon và để làm thuốc.
Hoa thiên lí nở vào mùa hè, các buổi chiều hè oi ả, ngồi dưới bóng râm của giàn thiên lí, thoang thoảng mùi thơm dịu, ăn bát canh nấu với hoa thiên lí ngọt mát thực là thú vị. Cũng do đó, từ rất lâu đời giàn thiên lí đã đi vào đời sống và thơ ca của nhân dân ta.

– Thiên lý được canh tác để lấy lá non, lấy hoa nấu canh ăn vừa mát, vừa bổ. Ngoài công dụng làm rau ăn, thiên lý còn được sử dụng chữa một vài bệnh cho kết quả tốt. Ngoài chất xơ, chất đạm, chất bột đường, những vitamin C, B1, B2, tiền vitamin A (caroten), photpho, sắt, đặc biệt còn có kẽm với hàm lượng tương đối cao cực kỳ tốt cho trẻ thơ đang lớn, người già yếu mệt và
hạ được chứng phì đại tuyến tiền liệt.

– Món ngon –  vị thuốc quý từ hoa thiên lí:

+ Canh giò sống hoa thiên lí: Đây chính là một thức ăn ngon và bổ, cực kỳ phù hợp trong các bữa cơm mùa hè của chúng ta. Cách chế biến cũng giản đơn, cách tốt nhất là nấu với nước xương hầm khi nước sôi cho giò sống vào, đợi giò nổi lên là chín,
cho tiếp hoa thiên lí, rồi cho gia vị (mắm, muối, hạt tiêu…) đủ sử dụng. Canh này ăn ngon ngọt, giàu dưỡng chất, có mùi
thơm hoa thiên lí cực kỳ quyến rũ, đồng thời được coi là một vị thuốc mát, giải nhiệt, tẩy giun kim thông dụng.

Hoa thiên lí – món ăn ngon vị thuốc quý

+ Canh cua hoa thiên lí: Kỹ thuật làm cua và nấu cũng giống một số loại canh cua khác, chỉ thay các giống rau thông thường bằng hoa thiên lí. Đun canh cua sôi, rồi thả hoa thiên lí vào, đun sôi lại, cho gia vị đủ sử dụng. Canh này ăn ngon ngọt, có hương thơm đặc thù của hoa thiên lí và cũng có công dụng trị bệnh như trên.

+ Trên đây chính là mấy món canh ngon, đồng thời cũng là các vị thuốc mát, bổ, có công dụng giải nhiệt và trừ giun kim. Nếu như không sẵn giò sống và cua, chúng ta có thể nấu canh hoa lí với thịt nạc, tôm. Cũng giống một số loại canh tôm, canh thịt khác.

+ Ngoài giá trị làm thức ăn và để làm thuốc kể trên, gần đây người ta còn nghiên cứu sử dụng lá thiên lí chữa trĩ (lòi dom) có kết quả tốt. Cách sử dụng như sau: Lấy 100g lá thiên lí non và bánh tẻ, rửa sạch, giã nhỏ với 5g muối ăn, thêm 30 mililít nước cất, lọc qua gạc sạch. Rửa sạch chỗ lòi dom bằng nước pha thuốc tím, lấy bông tẩm nước thiên lí đắp lên. Băng như đóng khố. Ngày làm 1-2 lần. Thường chỉ chữa 4-5 ngày như trên đã thấy có kết quả tốt.

+ Chữa chứng mất ngủ: Lấy 30g hoa thiên lý, 10g hoa nhài, 15g tâm sen. Những vị trên sắc kỹ lấy nước uống trong ngày. Sử dụng từ 3 – 5 ngày. Chữa chứng hoa mắt, chóng mặt: Hoa thiên lý, bạch cúc, mỗi vị 10g, lá đinh lăng, rau má mỗi vị 8g, ngải cứu 12g rửa sạch, sắc uống ngày một thang, chia làm 3 lần trong ngày. Sử dụng liền 5 ngày.

+ Chữa chứng đau người, nhức xương: Hoa thiên lý xào thịt bò, hoặc luộc chấm muối vừng ăn mỗi ngày.Phòng rôm sảy mùa hè: Trẻ lớn và người lớn ăn canh hoa thiên lý, lá thiên lý non còn trẻ ăm dặm có thể nghiền lá non và hoa thiên lý, quấy bột, cháo cho trẻ cực kỳ tốt, cực kỳ mát.

+ Trị giun kim: Sử dụng 40g hoa thiên lý nấu canh ăn thường xuyên 7 – 10 ngày cho kết quả cực kỳ tốt (theo kinh nghiệm dân gian). Trị chứng sa dạ con ở phái nữ (độ 1 – 2) và chứng trĩ ngoại: Lấy 100g lá thiên lý, 5g muối ăn. Lá thiên lý tươi non và bánh tẻ rửa sạch, giã nhỏ, thêm muối bọc trong miếng gạc sạch đắp vào búi trĩ hay dạ con bị sa (đã được rửa sạch bằng nước thuốc tím).