Giới thiệu những giống mai vàng

1/ Mai vàng 5 cánh

Hình 1: Hoa mai vàng 5 cánh

Mai vàng 5 cánh là loại cây mai đại diện cho toàn bộ những loài mai, vì khi nghe kể đến mai, thường ta nghĩ ngay đến cây mai vàng 5 cách cổ truyền này. Theo tục lệ, Tết đến, nhà nào cũng chưng mai, với lòng mong ước được 1 năm đầy may mắn, tươi vui hạnh phúc

Mai vàng 5 cánh còn chia nhỏ ra:

Hình 2/ Hoa mai châu

+ Mai châu: Còn gọi nôm na là mai “trâu” vì hoa lớn và rất thịnh hành, mọc khắp nơi ở nam bộ, có nơi mọc thành rừng, cả núi như Mai Lĩnh, nhưng không sai bông bằng mai sẻ. Loại mai này có hoa 5 cánh màu vàng tươi cực kỳ đẹp, cực kỳ được ưa thích để chưng trong thời điểm Tết nguyên đán.

+ Mai liễu: Là loại cây mai vàng 5 cánh thường, nhưng cành nhánh mềm mại, quằn quại, rũ xuống như vây liễu. Hoa nở đầy cành phất phơ theo chiều gió, trông cực kỳ quyến rũ.

+ Mai chùm gởi: Là loại cây mai có thân cứng, ở đầu cành nổi lên các khối u lớn, giống như chùm gởi. Ở xung quanh khối u, mọc xum xuê đầy tược non, đầy búp hoa, khi đã nở thành một bó hoa lớn lớn trông thật đẹp. Có người còn được gọi là “mai vương” vua những loài mai, hoặc mai “tỳ bà”, được canh tác những vườn mai.

+ Mai thơm, Mai hương, Mai ngư: Cũng là loại cây mai 5 cánh thường, nhưng hoa có hương thơm nbsp;nhẹ nhàng, phảng phất lâng lâng, khiến cho tâm hồn người thưởng thức càng thêm thích thú vui xuân! Mai thơm Huế cực kỳ quí, mắt nhặt, sai hoa, cánh dầy, lâu tàn. Nhất là cây mai này có lá non màu xanh chứ không phải là màu nâu đỏ hoặc hồng như những loài mai khác. Loại mai thơm ở Bến Tre cũng có. Tết vào vườn mai thường xuyên phảng phất có mùi mùi thơm nhẹ.

+ Mai cánh nhọn: Mai cánh nhọn là loại cây mai vàng 5 cánh, có búp hoa nhỏ và dài, nên nở ra cánh nhọn như hình ngôi sao. Do cánh hở, nên không mấy đẹp, ít được ưa thích, nhưng cũng cực kỳ sai bông.

+ Mai cánh tròn: Là loại cây mai vang 5 cánh lớn, tròn, kín, đẹp, cực kỳ nbsp;đáng yêu. Hầu hết đều thích cây mai này, có người còn quí hơn cây mai nhiều cánh, nhiều màu, nhất là người Trung Hoa, Tết đến tìm mua loại mai này về chưng trong nhà.

+ Mai cánh dún: Đây chính là loại cây mai vàng 5 cánh lớn, đẹp, dún lại như có ren xung quanh, xem cực kỳ lạ mắt, dược rất nhiều người ưa thích trồng để chơi hoa. Cây này cũng sai bông, Tết nở đầy cành phất phơ như đàn bướm vàng tung bay.

+ Mai rừng Cà Ná, Mai rừng Bình Châu: Đây chính là loại cây mai hoang dại, mọc tại khu rừng Cà Ná, Bình Châu, cũng thuộc họ mai, cây thân nhỏ èo uột, cành cực kỳ giòn, lá hình bầu dục, có răng cưa mịn, màu xanh bóng loáng, rờ thấy trơn chứ không thấy nhám như lá mai thường. Hoa 5 cánh màu vàng nhạt, cuống hơi dài và có màu tím tím. Cây mai rừng này không mấy đẹp, nhưng cũng là loại cây mai lạ.

+ Mai Vĩnh Hảo: Cây mai này do ông Kha Linh Vũ (Qui Nhơn) giới thiệu, cũng là loại cây mai hoang dại mọc ở vùng núi Vĩnh Hảo. Gần Tết, người ta chặt mang về cắm ở bãi cát dưới đầu sông Dinh, thị xã Phan Rang để bán. Đặc tính cây mai này cực kỳ nặng, có thể gấp rưỡi mai thường khác, nên gọi là “mai đá”. Thân thật cứng, cành nhỏ, giòn, dễ gãy, lá nhỏ, lúc non màu xanh, trong như giấy. Hoa lớn, cánh phẳng, từ 12 – 16 cánh màu vàng cực kỳ đẹp và lâu tàn.

+ Mai chủy Hốc Môn: Đây chính là loại cây mai mới tìm thấy ở Hội Hoa Xuân Thành phố năm 1994/ cũng thuộc họ mai, là loại cây mai rừng, loại mai đực, thân màu nâu, cuống lá rụng để dấu rất lớn, nên dể tháp ghép với một số loại mai khác. Lá lớn dài màu xanh bóng, xung quanh có răng mịn. Hoa chùm dạng chủy như hoa điệp ta, màu vàng, nẹn gọi là mai chủy. Cây mai này ra bông không đẹp lắm, nhưng là loại cây mai mới.

+ Mai lá quắn: Mai quắn, do lá lớn xoáy quắn lại cực kỳ lạ, hoa 5 -7 cánh lớn, nở xòe lớn nhưng 5 cánh cong cong trở lên như lòng thuyền, ngoài đầu hơi đo đỏ, tương đối đẹp, nhụy cái lớn cực kỳ dài.

Hình 3: Mai sẻ

Mai sẻ là loại cây mai vàng 5 cánh nhỏ, nên goi mai sẻ. Nhưng nhất là cây mai này có hoa chùm, cực kỳ sai bông. Tết đến, hoa nở rộ đầy cành, vàng tươi, óng ánh, trông cực kỳ bắt mắt.

+ Mai tứ quý: (danh pháp khoa học: Ochna atropurpurea) là một trong các loại hoa mai có hoa màu vàng thuộc chi Ochna của họ [Ochnaceae], còn được gọi là nhị độ mai, tức mai nở 2 lần, trước vàng sau đỏ.

Loại này nở hoa cả năm, dựa theo đặc thù của từng dạng mai, có cách gọi khác nhau. Mai tứ quý Việt Nam cao khoảng 2-3m, còn các loài mai tứ quý ở Thái Lan và một vài nước khác thuộc châu Á thì có thể cao đến 8m, hoa có đường kính khoảng 4 centimét. Cây ra bông từ tháng 2 đến tháng 5 DL, có quả từ tháng 4 đến tháng 6/ Người ta có thể nhân giống mai tứ quý bằng hạt, chiết cành hoặc giâm cành.

Trên toàn cầu có rất đa số loài mai vàng, đài hoa đỏ giống như mai tứ quý Việt Nam nên “mai tứ quý” nói chung có các tên khoa học khác nhau: Ochna atropurpurea; Ochna atropurpurea DC; Ochna integerrima; Ochna serrulata… Người nước ngoài thường gọi mai tứ quý là “cây chuột Mickey” (Mickey- mouse plants), vì họ liên tưởng đài hoa đỏ và trái đen giống như gương mặt của con chuột nổi tiếng này (chuột trong phim hoạt họa ). Mai tứ quý Việt Nam thường có hai tầng cánh, còn mai tứ quý nước ngoài chỉ một tầng cánh, lá màu xanh đậm. Chúng sống trong môi trường có ẩm độ vừa phải, đất nhiều mùn và có ánh sáng từ 30 đến 50.

Hình 4: Hoa và trái mai tứ quý

Thường trên cây mai tứ quý hoa màu đỏ, hoa nở lần đầu tiên có 5 cánh màu vàng, những cánh hoa rơi rụng rồi năm đài hoa đổi thành mầu đỏ, úp lại ôm lấy nhụy, trông giống như búp hoa vừa nhú. Nhụy phía bên trong kết hạt rồi hạt lớn dần, đẩy 5 đài hoa bung ra trông như hoa mai đỏ vừa nở. Hạt ở giữa những cánh hoa có mầu xanh khi còn non và đổi sang mầu đen khi già.

+ Mai vàng Yên Tử (ở vùng núi Yên Tử, hình 2/1/33), chịu được lạnh, và hoa có hương thơm. Hà Nội ở vĩ độ 20°53′ – 21°23N, có nhiệt độ trung bình mùa đông là 15/2°C, có khi sụt xuống 2/7°C (tháng 1/1955). Trái lại, Vịnh Hạ Long cũng có cùng vĩ độ (20°45′-20°50′ N), nhưng nhờ tác động của biển, nhiệt độ trung bình mùa đông ấm hơn (16-18°C), và ít khi xuống bên dưới 12°C. Truyền thuyết tin rằng giống Mai Yên Tử này là con cháu của gốc Mai Vàng do vua Trần Nhân Tông trồng trên núi Yên Tử khi nhà vua đi tu (từ năm 1285 đến 1288).

Hình 5/ Mai vàng Yên Tử

Mai Yên tử nở hoa sau Tết Nguyên Đán, thường thì từ giữa tháng Giêng đến tháng 3 Âm Lịch.

2/ Một số loại mai vàng nhiều cánh

a) Mai 9 cánh

Hình 6: Hoa mai vàng 9 cánh

Cây mai 9 cánh cực kỳ quí, là loại cây mai có hai tầng cánh: một tầng 5 cánh và một tầng 4 cánh. Hoa nở lớn, xòe tròn, kín, đẹp hơn cây mai vàng 5 cánh.

b) Mai Giảo Thủ đức

Hình 7: Mai giảo Thủ Đức

Mai 18 cánh Bến Tranh. Là loại cây mai có ba tầng cánh, màu vàng, tròn kín, cực kỳ đẹp,nhưng hơi nhỏ, nên ít dược ưa thích so sánh với một số loại hoa nhiều cánh khác.

c) Mai 12-14 cánh Tư giỏi.

Đây chính là loại cây mai có ba tầng cánh, cũng nở thẳng tròn, kín, đẹp, nhưng so sánh với một số loại mai Giảo 12 cánh, mai Huỳnh Tỷ 24 cánh thì nhỏ hơn.

d) Mai Cửu Long

Đây chính là loại cây mai gốc Mỹ Tho, hoa có ba tầng, 24 cánh, màu vàng. Đặc biệt cánh nhỏ, dài và nhọn, trông cũng cực kỳ lạ, nhưng hoa cũng nhỏ.

Là mai mới phát hiện,có hai tầng, 12cánh lớn lớn, lớn hơn mai Giảo Thủ Đức và loại hoa chùm, nở đầy cành cực kỳ đẹp. Loại này cũng còn đang nhân giống. Loại hoa 12 cánh này có thể nói là hoa bự nhất trong một số loại mai vàng. Vừa mới đây còn có mai Tai Tượng hoa rất lớn, cực kỳ đẹp.

e) Mai 24 cánh Thủ Đức

Hình 8: Mai vàng 24 cánh thủ đức

f) Mai Huỳnh Tỷ

Hình 9/ Mai Huỳnh Tỷ

g) Mai 120-150 cánh Bến Tre

Hình 10: Mai 120 cánh

h) Mai 70-80 cánh

Là loại cây mai 120 cánh suy giảm, có năm ra nhiều cánh, có năm ra ít cánh: có 100 cánh hoặc 70 cánh

Hình 11: Mai 70 – 80 cánh

Nói chung một số loại mai này là đột biến, không đáng kể lắm. Nhưng có khi nhìn thấy cũng cực kỳ hay, cực kỳ lạ……

3/ Mai vàng nhiều cánh đột biến

Đột biến là không bình thường do thời tiết, do kỹ thuật trồng, do nở trái mùa nên mới phát tạo ra nhiều loại hoa kỳ lạ, có khi có rất nhiều cánh, có khi quá ít cánh, có khi không ra được cánh mà chỉ ra có núm nhụy thôi.

a) Mai 14 – 15 cánh.

Là loại cây mai 9 cánh quá tốt tươi nên ra bông đột xuất đến 14-15 cánh lớn đẹp, hoặc cây mai 18 cánh suy giảm, nên ra bông có 14-15 cánh.

b) Mai 18 – 20 cánh

Có cực kỳ nhiều loại mai cánh bị suy giảm do nắng quá gắt, hoặc do trồng thiếu chăm sóc, nên ra bông có 18 – 20 cánh.

4/ Mai vàng khác

+ Mai vàng viền đỏ: Cây mai này là loại cây mai vàng thường có hoa từ 5 – 9 cánh. Búp hoa mới hé nở, ở trên đầu búp hoa có thất màu đỏ, khi đã nở xòe ra thì màu đỏ lật ra ngoài, nằm xuống mặt dưới, nên thấy hoa có màu vàng, nhưng nhìn kỹ thì thấy viền đỏ nhỏ ở xung quanh cánh hoa.

+ Mai vàng lá trắng: Cũng là loại cây mai mới, lúc này người ta thích các cây lá bạc trắng như bông giấy lá trắng, bông bụp lá trắng, lâm vồ lá trắng v.v… Đây chính là loại cây mai vàng thường, nhưng lá mới ra còn non có màu trắng. Khi lớn, lá già lại có màu xanh. Nhưng để chỗ râm mát thì giữ được lá màu trắng cực kỳ lâu.

+ Hồng diệp mai: Đây chính là mai có hoa màu vàng hay màu cam, nhưng khi đâm chồi, nhảy tược, lá non có màu hồng cực kỳ đẹp nên gọi là Hồng diệp mai, nhưng khi lá lớn vẫn trở lại màu xanh.

Cây mai 24 cánh, do ông Huỳnh Văn Tỷ nhân giống ra trước đây, hoa có ba tầng cánh đều lớn lớn như nhau, nở thẳng, tròn kín. Cây mai này có cành nhánh rất lớn mập, có rất nhiều tược non đơm hai bên nách lá, lá cứng dầy, có gân nổi lên rất rõ ràng.

Cây mai này cực kỳ nổi tiếng và được đông đảo người ưa thích. Tuy vậy, số lượng búp hoa dầy đặc, nên cực kỳ dể bị đỗ, rụng nhiều, phải đợi đến khi cây mai trưởng thành, cây càng già mới càng nhiều hoa.

+ Mai 24 cánh, 9 đợi: Là loại cây mai mới phát hiện, có ba tầng cánh đều lớn lớn y như mai Huỳnh Tỷ. Nhưng thân càng nhỏ mỏng manh, lá màu xanh bóng, những nụ thưa. Hoa màu vàng ,rất lớn, nở thẳng, đang được nhân giống.

+ Mai 48 cánh Gò Đen: Trước đây, cây mai 48 cánh Gò Đen cực kỳ nổi tiếng, hoa màu vàng có 5, 6 tầng cánh, tròn đẹp, nhưng hoa cũng nhỏ so sánh với loại 12 cánh. Cây mai này ra cực kỳ nhiều búp hoa, nên hay rụng bớt trước khi đã nở. Bởi vậy trồng loại mai 48 cánh này phải bón nhiều phân, nhất là đến tháng 10 âm lịch phải đẩy mạnh thêm phân lân vá Kali để ngăn ngừa hoa rụng.

Cây mai 24 cánh nổi tiếng ở Thủ Đức, trước đây gọi là cúc mai, vì trong ba tầng cánh; 2 tầng phía bên ngoài lớn lớn, còn tầng cánh phía bên trong xoắn nhỏ lại như nhụy, giống như hoa cúc, nở thẳng, vàng tươi.

+ Mai 24 -32 cánh Ba Bi: Còn được gọi là mai BB, giống y như mai cúc Thủ Đức, nhưng nhiều cánh hơn và lớn hơn. Nhất là cây mai này khi hoa tàn, rụng hết, ít có đậu thành hạt, để làm giống gieo trồng.

+ Cây mai nổi tiếng ở thủ Đức ngày nay là loại cây mai vàng, có hoa lớn lớn, hai tầng, 12 cánh, nở thẳng, vàng tươi, đẹp, được nhiều người ưa thích, đang tháp ghép để nhân giống.

+ Mai 12 cánh Bến Tre: Là loại cây mai mới tìm thấy ở Bến Tre, hoa màu vàng, cực kỳ nhiều tầng và nhiều cánh, giống như cúc mâm xôi, nở tròn lớn đẹp. Số lượng cánh nhiều nên cực kỳ lạ, còn đang nhân giống. Tuy vậy nhiều cánh quá, thành một dề xum xuê, dầy đặc, không thể phân biệt được đâu là cánh, đâu là nhụy nữa, thì mất hết nét đẹp nbsp;của cánh hoa.

+ Mai vàng Campuchia (Mai Cao Miên): Tên khoa học là Ochna integerrima. Hoa mai có từ 5 đến 9 cánh, khi đã nở ra thì úp ngược về phía cuống hoa chứ không xòe rộng như một số loại mai Việt Nam, hoa có màu vàng tái (sậm gần như cam đậm). Loại mai này cũng có thấy ở Việt Nam, phần nhiều mọc trong các khu rừng thuộc nam bộ và trung bộ. Chúng là một loài cây hoang dã cũng có phân bổ ở một vài nơi có cồn cát nóng và ven các bờ sông râm mát. Mai vàng Campuchia thuộc dạng thân gỗ, nhánh gầy, mảnh và dài. Lá đơn màu xanh nhạt và bóng mọc thưa trên cành, mép lá có răng cưa nhỏ. Hoa thường mọc nbsp;ra từ nách lá thành chùm, cuống hoa ngắn, đài hoa xanh bóng và không bao bọc kín nụ. Ở Việt nam người ta hay sử dụng loại mai này để ghép thành mai giảo vì nó có thể tăng số lượng cánh lên cực kỳ cao. Hơn nữa mà ngày nay nó còn có ba màu do lai ghép là đỏ, vàng và trắng.

+ Mai vàng Nam Phi: Có khoảng 12 loài mai thuộc chi họ mai Ochna bao gồm dạng cây lẽ và cây mọc thành bụi. trong đó có hai loài phổ biến là Ochna pretoriensis và Ochna pulchra. Hai loài này xuất hiện cực kỳ nhiều tại vùng Koppie. Loài Ochna pulchra cao khoảng 3 – 7 m, vỏ cây thông thường có tình trạng nbsp;tróc ra, lá dễ rụng. Chúng mọc hoang dã ở rừng, vỏ cây màu xám, xù xì ở gốc, nhánh thân cây bị tróc vỏ màu kem nhạt.

Hình 12/ Mai vàng Nam Phi

Mai Nam Phi có hai màu vàng và hồng. Bên cạnh đó ở Nam Phi còn có một số loại mai cực kỳ giống với mai tứ quý tại Việt Nam.

+ Mai vàng Myanmar (Miến Điện): Ở đất nước Phật giáo này có một loài mai mang tên khoa học là Ochna serrulata gần giống với loại mai Nam Phi. Tuy vậy hình thức của hoa mai có khác đôi chút ở chổ cánh hoa bẹt hoặc có bầu noãn đỏ như mai tứ quý, tồn tại cực kỳ lâu trước khi rụng hoàn toàn.

+ Mai vàng Indonesia: Có tên khoa học là Ochna kirkii Oliv, Ochna serrulata.

Toàn bộ đều có xuất xứ từ Châu Phi, tuy vậy do địa chất khác nhau nên chúng có ngoại hình lớn hơn mai Châu Phi. Có loài nở hoa vào mùa xuân, mùa hè hoặc nở cả các mùa như mai tứ quý.

Hình 13: Mai vàng Indonesia

+ Mai vàng Madagascar: Là mai có tên khoa học là Ochna greveanum với năm cánh tròn trịa, dúm bèo theo rìa cánh giống như mai cánh dúm ở Việt Nam, lá mai dài và rũ xuống từng chùm.

Hình 14: Mai vàng Madagascar.

+ Mai vàng Châu Phi: Khác với mai vàng Nam Phi vì nó giống mai vàng năm cánh của Việt Nam nhưng có tên khoa học khác là Ochna thomasiana thuộc dạng cây bụi, lá hình oval, đầu lá nhọn và bén dài khoảng 10 centimét. Hoa rộ trên cành vào mùa xuân, nhưng thỉnh thoảng lại bất chợt nở hoa vào mùa hè nhưng số lượng ít hơn. Cánh hoa thon dài khoảng 2 centimét, đài hoa bung ra rộng và trở nên màu đỏ tía, phía bên trong có quả non màu xanh giống như mai tứ quý của Việt Nam.