Cây chuối

1/ Nguồn gốc, phân loại

1/1/ Nguồn gốc

Họ chuối: Musa troglodytarum.

Giới: Plantae.

Ngành: Magnoliophyta.

Họ: Musaceae.

– Chuối là tên gọi những loài cây thuộc chi Musa, trái của chính nó là trái cây được ăn rộng rãi nhất. Các cây này có gốc từ vùng nhiệt đới ở Đông Nam Á và Úc, Chuối được canh tác ở tối thiểu từ 1 7 quốc gia.

1/2/ Phân loại

Ở Việt Nam, chuối được canh tác rất thịnh hành và chủng loại cũng cực kỳ đa dạng:

– Nhóm chuối tiêu (gồm ba giống là: tiêu lùn, tiêu nhỏ và tiêu cao):

Năng suất có thể đạt mức từ trung bình đến cực kỳ cao, hương vị thơm ngon, thích hợp với các khu vực khí hậu có mùa đông lạnh.

– Nhóm chuối tây (chuối tây hồng, tây phấn, tây sứ):

Được canh tác phổ biến ở nhiều nơi. Đặc tính của nhóm này là: cây cao, sinh trưởng khỏe, không kén đất và có thể chịu hạn nóng tốt. Quả lớn, mập, ngọt đậm nhưng lại kém thơm hơn so sánh với những giống khác.

– Chuối bom:

Được canh tác nhiều ở Đông Miền nam, trọng lượng buồng thấp. Thông thường thời gian sinh trưởng ngắn nên hệ số sản xuất cao.

– Chuối ngự:

Bao gồm chuối ngự tiến, chuối ngự mắn. Cây cao từ 2,5-3m, quả nhỏ màu sáng đẹp, thịt quả chắc, có vị thơm đặc biệt nhưng năng suất thấp.

– Chuối ngốp:

Có chuối ngốp cao và chuối ngốp thấp. Cây có chiều cao từ 3-5m, sinh trưởng khỏe, chịu bóng, ít sâu hại, chịu hạn tốt, phù hợp trồng ở vùng đồi núi. Quả tương đối lớn, vỏ dầy có màu nâu đen khi chín, thịt quả nhão và hơi chua.

Ngoài những giống trên thì ở Việt Nam còn có chuối mắn, chuối lá, chuối hột nhưng vì có giá trị kinh tế thấp nên diện tích trồng không đáng kể lắm.

2/ Đặc tính thực vật học của cây chuối

– Rễ:

+ Thuộc loại rễ chùm, có 2 loại rễ (rễ ngang và rễ thẳng).

+ Rễ ngang: Mọc chung quanh củ chuối, và phân bổ ở lớp đất mặt. Bề ngang rộng từ 2 – 3 centimét, loại rễ này sinh trưởng khỏe, phân bổ rộng. Là rễ quan trọng có chức năng hút nước và dinh dưỡng nuôi cây.

+ Rễ thẳng: Mọc ở dưới củ chuối. Công dụng đa phần hỗ trợ cây đứng vững.

– Thân thật (còn gọi là củ chuối):

+ Là một loài cây thân thảo lớn nhất. Có hình tròn dẹp và ngăn, khi phát triển đầy đủ có thể rộng 30 centimét. Phần ngoài chung quanh củ chuối, được bao trùm bởi các vết sẹo từ bẹ lá.

+ Củ chuối sống lâu năm, là cơ quan đa phần dự trữ dưỡng chất đồng thời cũng là nơi để rễ, lá, mầm và cuống hoa thường mọc ra.

+ Vậy nên củ chuối lớn mập là cơ sở giúp cây chuối phát triển sinh trưởng tốt, chất lượng và năng suất cao.

+ Bên cạnh đó chung quanh củ chuối có rất nhiều mầm ngủ, sau này phát triển thành cây giống.

– Thân giả:

+ Thân chuối là thân giả chiều dài lên đến 6 – 7m, mọc lên từ 1 thân ngầm mà người ta gọi là củ chuối.

+ Thân giả có hình trụ, do nhiều bẹ lá lồng vào nhau hình thành.

– Lá chuối:

+ Lá chuối ra theo hình xoắn, và có thể nối dài tới 2,7m và rộng tới 60 centimét.

+ Lá chuối phát triển mạnh nhất vào khoảng tháng 5 – tháng 6, mỗi tháng có thể mọc ra 3 – 4 lá, lá chuối lớn, dầy, màu xanh đậm và bóng.

+ Lá mới mọc ra mỏng, có màu xanh nhạt.

– Hoa chuối:

+ Hoa chuối thường lưỡng tính, đầu hoa thường ra một hoa đực riêng, không sinh sản, còn dược gọi là bắp chuối, nhưng thỉnh thoảng có thể ra thêm – một thân cây chuối ở Hinigaran, Negros Occidental, Philippines ra năm hoa.

– Bắp chuối:

Được sử dụng như rau ở Đông Nam Á. Được hấp, trộn salat hoặc ăn sống.

3/ Giá trị đặc biệt của chuối

– Chuối gồm nhiều chất bột, chất đạm, chất xơ, sinh tố và dưỡng chất. Đặc biệt chuối có hàm lượng potassium cực kỳ cao và cả 10 loại acid amin cấp thiết của cơ thể. Theo Viện nghiên cứu và phát triển nông nghiệp Malaysia (MARDI), chuối là trái cây độc nhất hội tụ đầy đủ thành phần dưỡng chất cho trẻ thơ và người già, có ảnh hưởng phòng ngừa và chữa bệnh cực kỳ tốt.

– Khi thật chín, chuối chứa chất TNF (Tumor Necrosis Factor) mà theo một nghiên cứu tại Đại học Tokyo Nhật Bản có thể chống lại những tế bào bất bình thường như ung thư.

– Khi chuối chín, ở trên vỏ chuối xuất hiện các đốm đen hoặc vết đen, càng đen chừng nào thì khả năng nâng cao tính miễn dịch càng cao và gia tăng sức mạnh của những tế bào máu trắng lên gấp 8 lần so sánh với vỏ chuối xanh. Chuối chín, tính chất chống ung thư cũng mạnh. Theo nghiên cứu, chuối có thể chữa bệnh hơn nho, táo, dưa hấu, dứa, lê, hồng…

– Theo Đông y, chuối có vị ngọt, tính bình, nhuận phế,.chỉ khát, lợi tràng vị. Củ chuối có vị ngọt, tính hàn, có công dụng thanh nhiệt, giải độc. Thân chuối non xắt mỏng là một món rau ghém thân thuộc ở vùng quê. Bắp chuối có khả năng làm rau sống, ngâm giấm hoặc làm gỏi trộn. Chuối chát là một món ăn kèm với thịt luộc hoặc cá nướng chấm mắm nêm cực kỳ cuốn hút.