Bạch tạng

Bệnh phổ biến ở nhiều nước vùng nhiệt đới như Trung Quốc, Ấn Độ, Inddoneexxia, Trung Phi và vùng Caribe. Bệnh thông thường phát sinh phá hại tập trung ở những khu vực trồng ngô thuộc vùng Đông Bắc nước ta, có nơi ngô bị hại tới 70 – 80% số cây trên ruộng, gây sụt giảm mật độ rất nghiêm trọng, cây chết không có thể thu hoạch, phải gieo trồng lại.

Dấu hiệu bệnh bạnh tạng trên ngô (bắp):

– Bệnh phá hại đa phần từ giai đoạn cây mới mọc có 2 – 3 lá thật đến thời kỳ 8 – 9 lá nhưng có thể nối dài tới khi cây trỗ cờ. 

– Bệnh hịa đa phần ở lá, những lá bị nhiễm bệnh thường hay xuất hiện vết sọc dài theo phiến lá màu xanh trắng nhợt, lá mất màu dần, khi thời tiết ấm, buổi tối, sáng sớm thường có lớp mốc xám phủ trên vết bệnh ở phía dưới mặt lá. 

– Ở trên cây các lá non mới ra cũng như bánh tẻ đều bị bệnh nên trông toàn cây trắng nhợt, từ từ cây cằn yếu, những đốt gióng ngắn không phát triển được, cây vàng khô chết tại ruộng

– Cây bị hại kém phát triển hoặc phát triển không giống thông thường, còi cọc, lá nhỏ, không tạo thành hạt hay tạo thành các hạt dị hình. Bị nhiễm bệnh nặng cây ngô (bắp) (cây bắp) không cho năng suất hoặc có khả năng chết.

Bệnh bạnh tạng trên lá ngô (bắp) do nấm Sclerospora maydis (Racib.) Butller

Nguyên do bệnh bạnh tạng trên ngô (bắp):

Bệnh do nấm Sclerospora maydis (Racib.) Butller gây nên. Thuộc bộ Sclerosporales, lớp Nấm Trứng Oomycetes.

– Ở một vài nơi trên toàn cầu bệnh bạch tạng hại trên ngô, kê có thể do Sclerospora graminicola (sacc). Shrot. Gây nên, bệnh được tìm thấy giai đoạn đầu ở Italia vào khoảng năm 1874/ Nấm sinh sản vô tính, hình thành những cành bào tử phân sinh và bào tử phân sinh.

– Cành bào tử ngắn mập, bên dưới thon, bên trên phồng to phân thành nhiều nhánh ngắn không đồng đều, ở đỉnh nhánh gắn những bào tử đơn bào hình trứng, hình bầu dục, không có màu.

– Cụm cành bào tử chui qua lỗ khí ở mặt lá lộ ra ngoài hình thành 1 lớp mốc trắng như sương muối phủ trên mô bệnh.

– Bào tử phân sinh được tạo thành trong khoảng nhiệt độ 10 – 27 độ C, khi nảy mầm tạo thành ống thâm nhập vào lá để tạo bệnh.

– Bào tử phân sinh là nguồn phát tán bệnh quan trọng trong giai đoạn ngô sinh trưởng trên ruộng đồng. Bào tử phân sinh được tạo thành trong hoàn cảnh ẩm độ cao, nhiều sương, trời âm u, ít nắng gắt và nhiệt độ thấp.

– Trong môi trường ẩm độ thấp, tiết trời khô hanh nhiệt độ cao, có nắng bào tử cực kỳ ít tạo thành, khả năng sống kém, cực kỳ dễ chết không phát tán tạo bệnh được. Nấm có thể sinh sản hữu tính hình thành bào tử trứng nằm phía bên trong mô lá bệnh khô rụng trên ruộng, bào tử hình cầu, amuf vàng nhạt, vỏ dầy và có sức sống mạnh tồn tại lâu dài trong đất.

Đặc tính phát sinh tiến triển của bệnh bạch tạng trên ngô (bắp)

– Theo Nguyễn Hữu Thụy (1963) ở nước ta thì bệnh sinh trưởng và phát triển trong hoàn cảnh tương đối thấp (15 – 25 độ C), ẩm độ từ 80 % trở lên, đặc biệt trong khoảng thời gian có rất nhiều sương mù, âm u, nắng nhẹ xen mưa phùn.

– Ở vùng đồng bằng bệnh phát sinh phá hại nặng từ tháng 10 đến tháng 3, tháng 4 hàng năm. Ở vùng Tây Bắc, bệnh có thể phá hại trong một thời gian dài và khuôn khổ rộng hơn. Bệnh bạch tạng ngô phá hại nặng trong vụ ngô Xuân và vụ ngô Đông.

– Bệnh thông thường phát triển phá hại nhiều hơn ở các khu vực phù sa ven bãi sông, những chân đất nhẹ trồng màu liên tục. Ở chân đất nặng đất trong đồng cày ải bệnh ít phá hại hơn. Những giống ngô ngày nay đều có khả năng bị nhiễm, những giống nhập nội bị bệnh khoảng 2 – 4%, giống ngô tẻ Sông Bôi bị nhiễm bệnh nhẹ hơn (1,2%).

– Nguồn gây bệnh giai đoạn đầu tồn tại ở tàn tích trên đất ruộng ở dạng bào tử trứng và sợi nấm là chính yếu, bào tử trứng nảy mầm thâm nhập vào cây ngay bắt đầu khi gieo nảy mầm, bệnh thể hiện trên cây có 2 – 3 lá từ đấy phát tán mạnh bằng bào tử phân sinh. Hạt giống có thể là nguồn lây bệnh từ năm này năm sau khác hay không thì chưa được khảo sát kỹ và có các nhận định khác nhau.

– Nấm có rất nhiều dạng chuyên hóa có thể phá hại trên ngô, cao lương,…

Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ nbsp;bạnh tạng trên ngô (bắp):

– Diệt trừ nguồn gây bệnh trên tàn tích ở đất, tiếp đến thu hoạch cần dọn dẹp sạch thân lá. Trong khoảng thời gian sinh trưởng của cây trên ruộng đồng, một vài cây giống bị nhiễm bệnh sớm cần nhổ bỏ đem xử lý đốt hoặc chôn vùi thật kỹ để giúp tránh phát tán nguồn gây bệnh. 

– Luân canh ngô với những cây trồng khác như lúa, cây họ cà, rau. Hạn chế trồng luôn canh với kê, cao lương. 

– Hạt giống lựa chọn tốt có sức nảy mầm mạnh, có thể xử lý thuốc bột TMTD để bảo vệ hạt khi gieo vào trong đất có nguồn gây bệnh cũ. 

– Dùng giống kháng bệnh, chỉ sử dụng hạt giống sạch bệnh, xử lý hạt giống bằng thuốc Rovrral (2g/ 10 kilogam hạt). Luân canh với lúa hoặc một vài cây trồng không phải là ký chủ của bệnh.

– Theo thành quả nghiên cứu của Học viện nông nghiệp Nông Lâm (1961 – 1962) xử lý ngô bằng axit Sunfurric 0,2% có công dụng tốt để ngăn ngừa, diệt trừ bệnh bạch tạng ngô.

– Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng, dọn dẹp sạch tàn tích cây bị bệnh đem xử lý thiêu hủy, tạo độ thoáng đãng cho ruộng ngô (bắp). Khi xuất hiện cây bị bệnh, nhổ và tiêu huỷ ngay để giúp tránh phát tán đồng thời có thể xịt những thuốc như Ridomil MZ72, nồng độ 0,2%, thuốc Aliette 80WP nồng độ 0,2%  lên tất cả tán lá để chữa bệnh.

– Khi ngô mới chớm phát bệnh, để giúp tránh lấy lan có thể sủ dụng Boocđo 1%, Aliette 80WP (0,3%), Rhidomil MZ 72BGN (2,5 kilogam/ hecta ), Zineb (2,5 kilogam/ hecta ); Antracol 80WP (0,3%).