Thời vụ và phương pháp trồng ba kích tối ưu nhất

1/ Thời vụ để trồng Ba kích

1 năm có thể trồng Ba kích vào vụ Xuân và Thu:

– Vụ Xuân vào tháng tháng 1 – 2 dương lịch, muộn nhất là đầu tháng 3/ Ngay lúc này thời tiết vẫn còn hơi lạnh, ít nắng và thường có mưa phùn, giảm công tưới. Hơn thế nữa trồng vào vụ Xuân, đến tháng 3 – 4 thời tiết ấm dần lên cây đã bén rễ mới, nên có thể phát triển sinh trưởng được ngay.

– Vụ thu vào cuối tháng 7 đến giữa tháng 8/ Thông thường thời điểm này có rất nhiều mưa, cây trồng xong sớm bén rễ. Sau 4 – 5 tháng trồng cây đã thích ứng và có thể chịu đựng tốt qua mùa đông.

– Trong 2 vụ tỉ lệ cây sống đều cao từ 80 – 85% nhất là trồng vào các ngày râm mát.

2/ Xác định mật độ và khoảng cách trồng

2/1/ Định nghĩa mật độ

– Là số cây được canh tác cho một đơn vị diện tích (sào, ha).

Ví dụ:

– Ba kích trồng toàn diện mật độ để trồng là: 5/000 – 10/000 cây/ hecta

– Ba kíchtrồng xen với cây ăn trái là 1/000 – 2/000 cây (ha) nhưng dưới tán rừng mật độ để trồng là 500 – 1/000 cây/ hecta.

2/2/ Cơ sở xác định mật độ và khoảng cách trồng

– Số cây mang trồng cho một đơn vị diện tích ( hecta, sào) và khoảng cách trồng cho từng cây có liên quan mật thiết với đặc thù sinh trưởng, chất lượng và năng suất củ của Ba kích.

– Khi xác định số lượng cây con trồng cho một đơn vị diện tích cần dựa trên những căn cứ sau:

+ Điều kiện thời tiết, thời tiết của nơi trồng.

+ Độ màu mỡ của đất: Đất tốt mật độ để trồng thưa, đất xấu mật độ để trồng dầy hơn.

+ Đặc tính sinh trưởng của cây.

+ Khả năng đầu tư của nông hộ.

2/3/ Cách xác định mật độ và khoảng cách trồng

– Muốn xác định được số cây con Ba kích trồng cho 1 ha là bao nhiêu cây và khoảng cách trồng giữa những cây là bao nhiêu (m) cần phải dựa trên 3 nhân tố sau:

+ Quy định về mật độ và khoảng cách của Ba kích trồng theo quy phạm.

+ Độ màu mỡ của đất nơi trồng.

+ Khả năng đầu tư của nông hộ.

+ Số lượng cây mang trồng cho một đơn vị diện tích càng lớn thì Ba kích càng sớm tạo thành một quần thể hoàn chỉnh.

Nói chung ở nơi đất tốt hoặc giống tốt (cây con từ cây nuôi cấy mô) thì số lượng cây đem trồng sẽ thấp hơn cây con từ hom và đất xấu.

2/4/ Xác định vị trí hàng và vị trí cây trên thực địa

–   Nơi đất bằng sắp xếp cây trồng theo hướng Bắc Nam để lợi dụng ánh sáng.

– Nơi đất dốc, hướng của hàng cây được sắp xếp song song với đường đồng mức để hạ thiểu xói mòn (đường đồng mức là đường nối toàn bộ một số điểm có cùng độ cao trên sườn dốc).

– Cự ly hàng và cự ly cây được tính theo cự ly nằm ngang. Do đó khi thi công xác định cự li hàng và cự li cây trên thực địa phụ thuộc vào độ dốc nơi trồng chúng ta phải điều chỉnh cự ly bằng (là cự ly theo tính toán) sang cự li nghiêng (theo sườn dốc) cho thích hợp.

– Khi xác định cự ly hàng và cự ly cây trên đất dốc được thực thi theo quy định sau:

+ Nơi có độ dốc < 20^o không nên điều chỉnh cự ly bằng (cự ly đo trên sườn dốc bằng cự ly tính toán)

+ Nơi có độ dốc từ 20 – 30^o tăng cự ly bằng lên 10%

Ví dụ:

– Lô đất định trồng có độ dốc bình quân là 20^o, trồng với khoảng cách 2 x 4m (hàng cách hàng 4m, cây cách cây 2m); hướng của những hàng cây được sắp xếp song song với đường đồng mức.

– Cự ly hàng theo thiết kế là 4m thì cự ly nghiêng đo trên sườn dốc là: 4m + (4m x 10%) = 4,4m.

– Cự ly cây theo thiết kế trên hàng là 2m vì hướng hàng cây theo đường đồng mức nên khi đo cự ly giữa những cây trên thực địa đo bằng cự ly tính toán, tức là đo cự ly giữa những cây trên hàng cũng bằng 2m

– Ở nơi đất dốc vị trí của những cây của những hàng sắp xếp so le theo nanh sấu.

Từ kết quả số liệu điều chỉnh cự ly bằng sang cự ly nghiêng trên sườn dốc, sử dụng sào (thước) có chiều dài bằng cự ly nghiêng để đo trực tiếp độ dài nghiêng của cự ly hàng, cự ly cây đồng thời phối hợp với thước chữ A để định hướng hàng theo đường đồng mức (khi cả 2 chân thước chữ A cùng nằm phía trên đường đồng mức thì dây dọi ở giữa thang thước) và xác định vị trí hàng, vị trí cây rồi sử dụng cọc đánh dấu.

Hình 2: Dùng bút chữ A để xác định độ cao và hướng hàng cây trồng theo đường đồng mức.

2/5/ Xác định số lượng cây con đem trồng

Số lượng cây mang trồng cho diện tích đất chuẩn bị trồng là bao nhiêu cây phải dựa trên:

– Diện tích thực trồng.

+ Khoảng cách trồng theo cự li hàng và cự li cây đã xác định.

+ Tỉ lệ cây trồng dự phòng (10 – 15%) (Lấy chuẩn xác 10% hoặc 15%, thường thì là 10%)

Ví dụ: Tính toán lượng cây con cấp thiết để trồngmới 3 ha với khoảng cách trồng đã xác định trước là 2 x 2m.

Lượng cây con cấp thiết đem trồng được tính toán như sau:

+ 1 ha = 10/000m²

+ 3 ha = 10/000m² x 3 = 30.00m²

+ Số cây con trồng đủ cho 3 ha = 30.000m²: (2 x 2) = 7/500 cây.

+ Dự phòng cây con trồng dặm 10% = 7/500 cây x 10/100 = 750 cây.

+ Tổng số cây con cần: 7/500 cây + 750 Cây = 8/250 cây.

3/ Một vài phương pháp trồng Ba kích

3/1/Trồng thuần loài ba kích

– Điều kiện trồng là nơi đất trống sau nương rẫy, đất đồi còn tốt.

Lưu ý: Cần phải gieo trước những loài cây che bóng như cốt khí, đậu ma, đậu triều,… gieo vãi toàn diện hoặc gieo theo băng.

Hình 4: Ba kích trồng trên nương rẫy

3/2/ Trồng xen ba kích

3/2/1/ Trồng Ba kích dưới tán rừng tự nhiên

– Đối với rừng thứ sinh nghèo kiệt, rừng khoanh nuôi hồi phục có độ tán che 0,3 – 0,5 đều có thể trồng xen cây Ba kích.

– Dựa theo hiện trạng thực bì của đối tượng rừng mà quyết định trồng theo băng, theo ô hay theo đám.

– Nếu tiến hành trồng theo băng, phát sạch và dọn băng trồng rộng 1 – 2m, băng chừa giữ lại rộng từ 2 – 3m.

 

Hình 5/ Ba kích trồng dưới tán rừng tự nhiên

3/2/2/ Trồng Ba kích dưới tán rừng trồng

– Trồng nơi đất trống: Cách thức này trồng với quy mô lớn, diện rộng trên những sườn đồi hay các nơi đất bằng phẳng.

– Nơi đất trống và đất đã trồng trọt nhiều vụ:

– Đánh bay hết gốc lau chít, chè vè, cỏ dại

– Giữa 2 hàng trồng Ba kích có thể trồng một hàng cây phù trợ.

=> Giải pháp này nhằm cải tạo đất và phòng ngừa sự rửa trôi, xói mòn, che nắng gắt và là giá đỡ cho dây Ba kích leo bám.

Hình 6/ Trồng Ba kích dưới tán rừng trồng

3/3/ Trồng Ba kích trong vườn hộ gia đình

– Trong vườn nhà có lỗ trống hoặc tán thưa có thể trồng Ba kích để tận dụng diện tích.

– Trồng dưới tán những loài cây ăn trái như mít, nhãn, và na, cao su…

Hình 7: Ba kích trồng trong vườn nhà.