Rầy phấn trắng

Họ: Aleyrodidae

Bộ: Homoptera

Dấu hiệu gây bệnh của rầy phấn trắng hại lúa:

Rầy phấn trắng gây bệnh bằng phương pháp chích hút nhựa cây lúa khiến cho lá lúa chuyển sang màu vàng, cây phát triển kém, lá mới mọc ra sẽ bị dấu hiệu xoắn lại giống như bị “siết cổ lá”; ở thời kỳ lúa làm đòng, lá cờ bị xoắn làm  bông trổ không thoát; nếu trổ được hạt lúa sẽ bị lép tất cả.

Dấu hiệu “siết cổ lá” lá cực kỳ giống bệnh lùn xoắn lá do virus. Tuy  nhiên, kết quả giám định của TT. BVTV PN và IRRI bằng Elisa đều cho kết quả âm tính.

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài rầy phấn trắng hại lúa:

* Tuổi đời: Rầy phấn trắng có tuổi đời khoảng 19/43 (±1/3) ngày, dao động từ 17-24 ngày.

Phát triển qua 4 thời kỳ: Thành trùng, trứng, ấu trùng và nhộng giả.

Tuổi đời của rầy phấn trắng hại lúa Aleurocybotus sp.

* Thành trùng: Thành trùng trông giống một loài bướm nhỏ, có hai cặp cánh màu trắng, cặp cánh trước dài, cặp sau ngắn hơn, khi đậu xếp giống hình dạng của một mái nhà,  mạch cánh giản đơn, ít vân cánh.  Khi vừa mới vũ hóa cánh còn yếu và trong suốt, thân màu vàng tươi, dịch chuyển chậm chạp và chưa thể bay được. Sau khi cánh khô, ở trên cánh và thân thấy có lớp phấn trắng, bắt đầu dịch chuyển nhanh nhẹn và bay được. Con cái có chiều dài thân khoảng 0.85-1/05 milimét, nbsp; và sải cánh 1/98-2/48 milimét. Con đực nhỏ hơn, chiều dài thân từ 0.78-0.95 mm và sải cánh 1/55-1/78 milimét.

Thành trùng rầy phấn trắng (rầy cánh trắng) Aleurocybotus sp.

* Trứng: Trứng được đẻ rời rạc hoặc từng ổ ở mặt trên và dưới. Mỗi con cái có khả năng đẻ 7-100 trứng. Chúng thường đẻ trứng  tập trung ở 2/3 lá về phía chóp lá. Thông thường thời gian ủ trứng 6-8 ngày. Trứng hình quả lê hơi thon dài, bề mặt nhẵn bóng, chiều dài trung bình 0.20 milimét, chiều rộng trung bình 0.09 milimét. Trứng có hình thon, một đầu hơi nhọn, đầu kia hơi tròn và có cuống ngắn gắn chặt trứng vào biểu bì của lá. Trứng lúc mới đẻ có màu trắng đục, một ngày sau chuyển sang màu nâu nhạt và màu nâu đậm khi sắp trứng nở.

* Ấu trùng: có 3 tuổi

Tuổi 1: Lúc mới nở có 3 đôi chân, hình  bầu dục, hai mắt màu đỏ, chưa có lớp phấn. Chúng dịch chuyển đến gần gân lá hoặc chung quanh trứng để chích hút. Một ngày sau thì ấu trùng nằm bất động, chân còn cử động. Ngày thứ 2, chân không cử động. Ở ngày thứ 3, phần ống chân thoái hóa chỉ còn  lại phần đùi. Chiều dài ấu trùng  tuổi 1 là  0.25-0.29 milimét, chiều rộng 0.09-0.16 mm.Thời gian tuổi 1 là 3-4 ngày.

Tuổi 2: Sau khi lột xác, cơ thể bám dính chặt vào mặt lá, không còn thấy dấu vết của những đôi chân. Chiều dài 0.40-0.64 milimét, chiều rộng 0.20-0.31 milimét. Cơ thể có lớp phấn mỏng. Thông thường thời gian tuổi 2 là 2-3 ngày.

Tuổi 3: Giống tuổi 2 về hình dáng và màu sắc, không dịch chuyển. Chiều dài 0.57-1/00  milimét, chiều rộng 0.30-0.60  milimét. nbsp; Thời gian tuổi 3 là  2- 3 ngày. Ở cuối tuổi 3, chúng lột xác và chuyển sang thời kỳ nhộng,

* Nhộng giả: Sau khi lột xác chuyển sang thời kỳ nhộng, lớp vỏ phía bên ngoài cơ thể trở thành cứng hơn, tiết ra nhiều chất sáp và dính chắc vào bề mặt lá. Nhộng có hình bầu dục, cơ thể chuyển sang trắng đục thỉnh thoảng có hơi ngã vàng. Chiều dài 0.89-1/09 milimét, chiều rộng 0.52-0.62 milimét. Khi vũ hóa, thành trùng chui ra từ phần trên đầu giữ lại trên vỏ nhộng vết nứt hình chữ T. Thông thường thời gian nhộng giả 2 đến 4 ngày.

Giải pháp phòng trị rầy phấn trắng hại lúa: