Khi cây lúa bị bù lạch (bọ trĩ) gây bệnh, có nên dùng thuốc trừ sâu?

Đã từ rất lâu bù lạch (còn được gọi là bọ trĩ) được bà con nông dân ở Miền nam coi là loài sâu bệnh quan trọng, nhất là vào đầu vụ lúa hè thu và lúa mùa. Vì vậy hễ cứ thấy có bù lạch là bà con mang thuốc đi xịt với có nhu cầu là diệt trừ thật sạch sẽ loại sâu bệnh này. Làm mãi rồi thành quen, nên đã có cực kỳ nhiều trường hợp cứ xuống giống được khoảng một tuần lễ là bà con vác thuốc đi xịt, thỉnh thoảng chẳng cần phải biết ruộng có bù lạch hay không, gọi là phun ngừa cho chắc ăn.

Khoa học hiện nay đã chứng tỏ được rằng làm như vậy là hết sức tai hại, vì không chỉ tốn tiền của, công sức, gây độc hại cho người đi phun xịt, gây ô nhiễm môi trường… mà thuốc còn diệt trừ cả thiên địch (các con côn trùng có lợi ngày đêm săn lùng và diệt trừ sâu rầy giúp bà con nông dân) vừa từ chỗ khác dịch chuyển đến ruộng lúa ở thời kỳ đầu vụ tạo nguồn vốn quý lúc đầu để từ đấy nhân dần mật số lên bảo đảm có đủ sức khống chế những loài sâu bệnh trong suốt vụ lúa sau này, nhất là rầy nâu. Đấy là chưa kể bù lạch còn là nguồn thức ăn lúc đầu dụ cho những loài thiên địch đến với ruộng lúa khi trên ruộng lúa chưa có một loài sâu rầy nào khác làm mồi dụ thiên địch dịch chuyển tới.

Từ khoảng chục năm gần đây được sự tài trợ của tổ chức lương nông quốc tế (FAO) và viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) hàng ngàn lớp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) đã được thực thi ở nước ta và hàng ngàn ruộng “Nông dân tham dự thí nghiệm FPR) không xịt thuốc trừ sâu sớm đã được thực thi rộng khắp ở nhiều tỉnh. Các lớp và các ruộng thí nghiệm này đã cuốn hút hàng vạn hộ nông dân tham dự, dưới sự chỉ dẫn của cán bộ kĩ thuật. Sau khi thí nghiệm trên chính mảnh ruộng của gia đình mình họ đã cam kết rằng cho dù ở đầu vụ có xuất hiện bù lạch trên ruộng lúa (thậm chí có ruộng có mật số tương đối cao ) nhưng nếu kịp lúc ứng dụng một vài giải pháp kĩ thuật trồng trọt như bơm đủ nước, bón thêm phân… thì dù không phun thuốc tiếp đến cây lúa cũng sẽ từ từ được khôi phục và cho năng suất tương tự với ruộng có phun thuốc.

Đã thế các ruộng không phun thuốc lại thường ít bị một số loại hại (nhất là rầy nâu) phá hại nặng ở những thời kỳ sau này, vì ở các ruộng không phun thuốc đã bảo tồn được những loài thiên địch ngay lúc đầu vụ. Qua các phân tích trên đây có thể nói các điều mà những bạn nghe nói là đúng đấy. Do đó những bạn hạn chế xịt thuốc trừ bù lạch ở thời kỳ đầu vụ, nhất là phun ngừa như tập quán mà bà con ta ở vùng sâu vùng xa vẫn thường làm từ trước tới nay.