Đặc tính thực vật học của cây mận

1/ Đặc tính rễ của cây mận

– Rễ mận tập trung đa phần ở phía trên tầng đất mặt từ 0 đến 50 centimét tuỳ từng giống và mỗi loại đất, một vài rễ cái ăn tương đối sâu giúp cây đứng vững không bị đổ. Với đặc thù phân cành sớm và nhiều cành nhỏ cộng lại với một vài rễ cái ăn sâu, bộ lá nhỏ nhẹ, cây mận ít bị đổ khi gặp gió bão; Ngoại trừ trồng trên đất mùn hoặc đất đá vôi cây thông thường bị đổ do nguyên do là đất quá tơi xốp và dễ bị sụt lở.

– Khác với một số loại rễ khác, ở trên rễ mận nhất là phần nổi phía trên mặt đất thường có những mầm ngủ. Trong hoàn cảnh phù hợp, những mầm ngủ có thể bật mầm mọc thành cây giống. Lợi dụng đặc tính này, người làm vườn có thể nhân giống mận bằng hạ rễ theo rất nhiều biện pháp khác nhau.

– Rễ mận thường phát triển theo chiều ngang vậy nên những mầm ngủ của rễ phần gần sát mặt đất gặp hoàn cảnh thuận lợi thường hay mọc thành cây giống. Qua để ý phát triển khoảng không gian mọc của cây giống cho biết rễ mận thường phát triển rộng hơn tán cây tương đối nhiều 30 – 70 centimét.

2/ Đặc tính thân cành của cây mận

– Mận thuộc loại thân gỗ nhỡ, cành mảnh dẻ, tán xòe rộng, sức nảy chồi mạnh, mỗi năm ra lộc 2 – 3 lần vào vụ xuân, vụ hè là chính.

– Phụ thuộc vào giống mà cây mận phân cành theo chiều ngang hay chiều thẳng đứng nên cây mận có tán hình cầu, hình tháp hay hình nấm….Ví dụ: Mận Tam hoa thường có tán hình cầu, mận Tả van thường có tán hình nấm.

– Cành của mận có thể ra quả rất nhiều lần trên một cành, nhiều cành vừa là cành quả vừa là cành mẹ. Đặc tính này có ở đa số những loài trong họ mận.

Cây nấm có cành lá xòe rộng dạng nấm

– Cây mận, cành quả sẽ trở nên cành quả hoặc không dựa vào sức sinh trưởng của cành (đường kính, số lá, chiều dài). Cũng ít khi dựa vào tuổi cành. Tuy vậy các cành ra vào cuối thu năm trước có thể có cực kỳ nhiều hoa nhưng tỷ lệ đậu trái cực kỳ thấp. Cành quả hoặc cành mẹ có thể cực kỳ nhỏ, 7 tháng đến nhiều năm tuổi, thậm chí ngay cả cành cấp I và cấp II ở mận cao tuổi thỉnh thoảng cũng ra bông và đậu trái tốt. Việc này cũng cho biết để trở nên cành mẹ hoặc cành qủa mận dựa vào độ chín sinh lý, thời gian ngủ, nghỉ qua đông để có thể bảo đảm độ chín sinh lý cấp thiết.

– Cành mận Châu Âu và Châu Mỹ có sức sinh trưởng cực kỳ tương đối không hề kém mận Châu Á cho dù có thời gian nghỉ đông tương đối dài và số đợt lộc ít hơn. Ở các nước có thể thâm canh cao, hình dạng bộ tán mận không trở thành quan trọng do cành được uốn nằm phía trên những giàn giống như giàn nho, giàn mướp ở Việt Nam hoặc được uốn thành cố định theo những bên trên khung dây thép định sẵn.

3/ Đặc tính lá của cây mận

– Nói chung lá mận có hình dạng tương đối đồng nhất giữa những loài, hình dạng bầu dục của lá là một đặc thù hình thức biểu hiện ra bên ngoài của cây mận.

– Độ lớn của lá cực kỳ khác nhau tuỳ thuộc vào từng loài và giống, nói chung dao động từ 01 centimét đến 04 centimét (chiều rộng); 1,5 đến 10 centimét (chiều dài). Gân lá nổi rõ, mép lá có hình răng cưa rõ ràng hoặc không rõ ràng tuỳ từng giống, từng loài, đỉnh lá nhọn hoặc hơi tù.

– Màu sắc lá mận cũng cực kỳ khác nhau tuỳ giống, nói chung lá mận có những màu đặc thù: đỏ, đỏ tím, xanh, xanh đậm, xanh nhạt…

– Lá mận thường rụng vào mùa đông từ tháng 10 đến tháng 12 hoặc sớm hơn một chút. Các vườn mận thời kỳ còn non (kiến thiết cơ bản) trồng ở vùng nóng ẩm lá có thể dụng không triệt để, thỉnh thoảng còn lại một vài lá già ngả màu xanh vàng, chỉ đến khi cây ra bông số lá này mới rụng hết để cành bật lộc mới, lá mận rụng càng sớm càng triệt để chứng minh điều kiện ngoại cảnh và nội tại hỗ trợ cây có quá trình ngủ sâu trong vụ đông thì hoa nở càng nhiều và tỷ lệ đậu trái cực kỳ cao.

4/ Đặc tính hoa của cây mận

– Màu sắc của hoa mận tuỳ từng loài có màu hồng, hoặc tím pha lẫn với màu chính là màu trắng. Hoa mận thuộc loại hoa nhỏ, tính theo hình chiếu không gian của hoa, đường kính hoa dao động từ 5mm đến 25mm tuỳ từng loài. Thường thì cây mận đường kính của hoa tỷ lệ thuận với độ lớn của quả. Hoa mận thường gồm 5 cánh, hoa nở đều về 4 phía, phần đài hoa bao bọc lấy bầu, có từ 20 đến 30 chỉ nhị, chiều cao của chỉ nhị thường tương tự với chiều cao của cánh hoa, bao phấn không nở sớm mà nở vào thời gian hoa đã nở. Đầu nhị hoa vươn lên ngay kề cạnh bao phấn.

Cây nấm có cành lá xòe rộng dạng nấm

– Hoa mận nở vào khoảng từ tháng 12 năm trước đến tháng 2 sang năm, đối với các giống mận có vị chua thường nở sớm hơn và quả chín sớm hơn một chút. Đa phần những giống mận không có thể tự thụ nghĩa là: khi tự thụ thì quá trình thụ tinh không xẩy ra và kết quả là tỷ lệ đậu trái cũng cực kỳ thấp, thậm chí hoa rụng 100%. Cho nên muốn thu được cho năng suất cao, cần phải trồng xen vườn mận với những giống mận khác làm cây cho nguồn hạt phấn.

5/ Đặc tính quả của cây mận

– Mận là quả hạch, độ lớn của quả mận thay đổi cực kỳ nhiều tuỳ thuộc từng loài, những giống mận Châu Á quả thường nhỏ hơn mận Châu Âu và Châu Mỹ, loại lớn khoảng từ 8 – 10 quả/ kilogam. Màu sắc quả cũng thay đổi cực kỳ nhiều tuỳ giống, từ đỏ tươi, tím, vàng và một số loại giống khi quả chín vẫn giữ nguyên màu xanh (mận hậu (mận bắc) ). Cũng có một số loại giống mận khi quả chín còn phủ một lớp phấn trắng phía bên ngoài, lớp phấn này có công dụng bảo vệ quả, chống sự xâm nhập và lây nhiễm của Vi khuẩn, nấm, tránh cho trái hấp thu quá lớn nhiệt độ và khi trời nóng quá.

Mận hậu (mận bắc) Sơn La

– Một số loại giống mận sớm quả thường chín vào khoảng từ giữa tháng 3, đầu tháng 4, những giống chín trung bình vào khoảng tháng 5, giống chín muộn vào tháng

– Nói chung thời gian chín của mận có thay đổi theo từng vùng sinh thái và thay đổi theo từng lục địa khác nhau.

6/ Đặc tính hạt của cây mận

– Hạt mận được bao quanh bởi 1 lớp gỗ cứng, bằng vỏ, chắc chắn. Do đó muốn hạt nhanh nảy mầm phải xử lý quả trước khi tiến hành gieo trồng.