Cây rau đắng

Tên khoa học là Glinus oppositifolius (L.) thuộc họ rau đắng – Molluginaceae.

1/ Đặc tính thực vật học của cây rau đắng đất

– Rau đắng đất đều là rễ cọc gồm rễ chính ăn sâu và hệ thống rễ bên cực kỳ phát triển, rễ góp thêm phần rất rộng lớn vào quá trình nâng đỡ của cây.

– Thân: Rau đắng đất là loại cây thân cỏ, sống lâu năm, mọc bò lan. Thân tiết diện tròn, thân non màu xanh, khi già, thân cứng màu nâu đỏ, mấu phồng to. Cây có vị cực kỳ đắng.

– Lá: Lá đơn, mọc vòng 3 – 5 lá không đồng đều nhau, lá đơn nhất dài 1,2 – 1,6 centimét, rộng 0,4 – 0,6 centimét, lá bé nhất dài 0,4 – 0,5 centimét, rộng 0,15 – 0,2 centimét. Lá hình thon ngược, mũi có răng nhọn, gốc hình chót buồm, mép lá có răng cưa thưa và cạn, mặt trên lá có màu xanh đậm, mặt dưới nhạt hơn. Cuống lá ngắn 0,2 – 0,3 centimét, màu nâu đỏ, không lông, có 1 gân chính, gân phụ không rõ.

– Hoa: Cụm hoa chụm 3 – 7 hoa ở nách lá. Hoa lưỡng tính, mẫu 5, không cánh. Cuống hoa hình sợi, màu xanh, có lông dài 0,9 – 1,2 centimét. Lá đài 5, đều, hình thuyền, kích cỡ 4 x 1 milimét. Nhị 5, đều, đính chen kẽ lá đài, chỉ nhị dạng sợi, màu trắng. Hạt phấn rời, màu trắng, hình bầu dục hay hình tròn. Lá noãn 3, dính nhau, bầu trên 3 ô. Vòi nhuỵ 3, ngắn, màu vàng nhạt.

– Quả nang, 3ô, hạt nhỏ, nhiều, hình thận, màu nâu đỏ. Mùa hoa quả từ tháng 4 đến tháng 7/

2/ Bộ phận dùng của cây.

– Rau đắng đất có thể sủ dụng toàn cây. Thường thì sử dụng bộ phận phía trên mặt đất, có thể tiến hành thu hoạch cây cả năm, cách tốt nhất lúc cây chưa có hoa, rửa sạch, phơi khô.

– Có thể sủ dụng nguyên vật liệu tươi hoăc sử dụng nguyên vật liệu khô trực tiếp để làm thuốc trị bệnh hoặc là nguyên vật liệu tham dự để làm thuốc trị bệnh, thực phẩm chức năng.

3/ Giá trị dùng của cây.

– Sử dụng trong ẩm thực

+ Trong họ rau đắng, rau đắng đất là món ăn ngon nhất. Rau đắng đất sử dụng để nấu canh hoặc ăn sống. Rau đắng đất khi vừa mới ăn thì đắng, tiếp đến ăn quen sẽ thấy ngon ngọt không thể nào quên.

+ Rau đắng đất làm rau sống: rau mang về nhặt lấy phần ngọn non, rửa sạch để vào rổ cho ráo nước. Rau đắng đất được sử dụng làm rau sống, ăn cùng với rất nhiều rau sống khác. Có thể ăn với cháo cá, với mắm kho, cá, thịt kho…

+ Rau đắng đất sử dụng để nấu canh: rau đắng đất được nấu canh với cá nước ngọt, cá nước lợ, tôm, cua, thịt … cực kỳ bổ dưỡng. Rau đắng đất có thể mang xào thịt, xào tép….

– Trong ngành y

+ Rau đắng đất có công dụng kiện vị, sát trùng, nhuận tràng. Toàn cây rau đắng đất có vị cực kỳ đắng, tính mát, có công dụng lợi tiêu hoá, khai vị, lợi tiểu, nhuận gan, hạ nhiệt. Cây giã nát trộn với dầu castor đắp nóng chữa đau tai, dịch chiết từ rau đắng đất trị ngứa và bệnh ngoài da.

+ Khả năng chống oxy – hoá và thu nhặt những gốc tự do: rau đắng đất có công dụng thu nhặt những gốc tự do và hỗ trợ gây giảm phản ứng per – oxyd hóa những lipid, nâng cấp được những sự hư hại nơi tế bào gây nên bởi những stress oxy-hóa trong nhiều trường hợp bệnh khác nhau.

+ Rau đắng đất có công dụng hạ huyết áp, đẩy mạnh sự hô hấp. Dịch chiết nước của rau đắng gây co bóp tử cung cô lập hay không cô lập của súc vật cái nâng cao thời gian đông máu tăng lượng nước đi tiểu.

+ Rau đắng đất có thể bảo vệ gan: dịch chiết rau đắng đất bằng methanol có công dụng bảo vệ và hồi phục được sự hư hại nơi gây nên bời paracetamol khi khử trên chuột