Gỉ sắt ngô

Bệnh gỉ sắt phổ biến khắp những khu vực trồng ngô. Nhưng nếu xuất hiện vào giai đoạn cuối sinh trưởng thì tác hại ít. Một vài trường hợp nếu cách chăm sóc thâm canh kém mà bệnh lại phát sinh sớm, gây thiệt hại mạnh thì có khả năng làm ngô lụi tàn sớm, sinh trưởng kém, bắp nhỏ, hạt nhẹ và năng suất có thể hạ tới 20%.

1/ Dấu hiệu:

+ Bệnh gây hại đa phần ở phiến lá, có khi ở bẹ và áo bắp.

+ Vết bệnh ban đầu cực kỳ nhỏ, chỉ là một chấm vàng trong, xếp không có trật tự, khó phát hiện, nhưng về sau lớn dần, vết vàng nhạt sinh ra những đốm nổi (1mm), tế bào biểu bì nứt vỡ, có chứa một khối bột màu nâu đỏ, vàng gạch non, đó là thời kỳ tạo thành ổ bào tử hạ.

+ Đến cuối thời kỳ sinh trưởng của ngô, ở trên lá bệnh có thể xuất hiện một vài vết bệnh là các ổ nổi màu đen, đó là thời kỳ tạo thành những ổ bào tử đông. Vết bệnh thông thường dầy đặc trên phiến lá dễ làm lá khô cháy.

2/ Nguyên do tạo bệnh:

+ Bệnh gỉ sắt do nấm Puccinia maydis Ber gây nên nbsp; thuộc bộ Uredinales lớp Nấm Đảm. Ở trên cây ngô nấm sinh trưởng hai thời kỳ chính: bào tử hạ và bào tử đông. Trong một vài trường hợp thời kỳ bào tử xuân tạo thành trên cây chua me đất (Oxalis), thường là một loài P.polysora.

+ Bào tử hạ đơn bào, hình cầu hoặc bầu dục, màu vàng nâu, có vỏ dầy gợn gai nhỏ.

+ Bào tử đông thon dài, 2 tế bào, vỏ dầy có màu nâu, có cuống dài màu nâu.

+ Ở nước ta, sự phát tán và bảo tồn nguồn gây bệnh bằng bào tử hạ. Một phần nguồn gây bệnh còn là bào tử đông và sợi nấm trong tàn tích.

+ Bào tử hạ có khả năng tồn tại lâu dài trên tàn tích lá bệnh ở ruộng và trên hạt năm sau. Bào tử hạ nảy mầm ở nhiệt độ 14 – 320C, nhưng phù hợp nhất là 17 – 180C trong hoàn cảnh có độ ẩm nbsp; bão hoà. Sau khi thâm nhập khoảng một tuần lễ có thể xuất hiện vết bệnh với ổ bào tử hạ mới, từ đấy lại phát tán rộng ra nhiêu đợt kế tiếp trong giai đoạn sinh trưởng của cây.

3/ Đặc tính phát sinh phát triển

+ Bệnh tiến triển mạnh trong điều kiện khí hậu ôn hoà, nhiệt độ trung bình, có mưa. Những giống ngô đường, ngô nếp thường bị nhiễm bệnh nặng hơn những giống ngô đá, ngô răng ngựa. Một số giống nhập nội có thể ít bị nhiễm bệnh hơn các giống địa phương.

4/ Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ

+ Cần dọn dẹp sạch tàn tích lá bệnh, cày bừa kỹ để diệt trừ nguồn gây bệnh ở đất và xử lý hạt giống bằng TMTD 3 kilogam /tấn, Bayphidan 10 – 15g.a.i/1 tạ hạt để diệt trừ bào tử hạ bám dính trên hạt khi tiến hành thu hoạch.

+ Đẩy mạnh những giải pháp thâm canh kỹ thuật để cây sinh trưởng tốt, tăng sức giống kháng bệnh và ngăn ngừa tác hại do bệnh làm ra.

+ Khi bệnh phát triển sớm lúc ngô 5 – 6 lá, mà bệnh đốm lá cũng đồng thời xuất hiện cùng gây thiệt hại thì có thể xịt thuốc Bayphidan 15WP (= Samet 15WP) 250g a.i./ hecta, Baycor 150  – 250 ga.i/ hecta và một số loại thuốc như: Score 250ND (0,3 – 0,5 l/ hecta ; Tilt 250 EC (0,3 – 0,5 l/ hecta ) Bayleton 25 EC (WP) 0,5 – 1 kilogam/ hecta.