Chú ý khi dùng cây chó đẻ

Trong vô số loại thảo dược trị bệnh gan được thiên hạ lao vào như xáo tam phân, dứa dại, atisô, kế sữa, nhân trần, mật nhân, mật gấu…, có thể nói cây chó đẻ chiếm vị trí “đầu lĩnh” vì  dễ tìm, giá thấp, dễ dùng, thân thiện nên cực kỳ được đông đảo người ưu ái quan tâm. Việc này đã đẩy đưa rất nhiều người đến với các mối họa chết người như tụt huyết áp, vô sinh, suy yếu chức năng miễn dịch…

Cơn sốt… đỉnh điểm

Cách đây một tháng, ông Trần Văn Hải, 62 tuổi, ngụ phường Phước Long B (quận 9, Thành phố hồ chí minh ) trong suốt quá trình khám tổng quát tại Trung tâm Hòa Hảo, được bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán và xác định bị viêm gan siêu vi B.

Quyết không nạp thuốc tây vào cơ thể vì sợ công dụng phụ “hết bệnh này chuyển sang bệnh khác”, ông Hải tự điều trị cho mình bằng một số loại cỏ cây được người ta loan truyền, chỉ bảo, quảng bá chữa những bệnh về gan.

Ông Hải cho thấy ban đầu ông uống nhân trần, tiếp đến ông uống dứa dại, và vừa mới đây ông quay qua cây diệp hạ châu, còn được gọi là “cây chó đẻ”: “Thứ chó đẻ mà người ta đóng hộp bán ở những tiệm thuốc tây với tên gọi diệp hạ châu sử dụng không ổn đâu. Đó toàn là chó đẻ trồng theo quy mô công nghiệp nên họ xịt thuốc dữ lắm. Gan mình đang bị bệnh, nay uống cái thứ đó vào càng bệnh hơn do nó không đào thải được những chất hóa học ăn sâu vào cây thuốc, như thuốc giúp kích thích tăng trưởng, thuốc trừ sâu, thuốc bảo quản diệt trừ nấm mốc. Cây chó đẻ mà tôi uống không phải thứ bán sẵn ở những nhà thuốc, mà là do đích thân tôi lựa tìm ngoài tự nhiên nên dược tính ngút trời”.

Cũng theo lời của ông Hải, nhóm bạn hưu trí ngành giáo dục với ông gồm chục người đều “thần tượng” cây chó đẻ, người uống để mát gan, có người uống để phòng tránh những bệnh về gan và như ông Hải, để trị bệnh: “Chữa viêm gan siêu vi B là chuyện nhỏ, có người uống chó đẻ chữa những chứng viêm gan, xơ gan, ung thư gan nữa đấy ” – ông Hải nói.

Từ người khỏe khoắn đến người mắc những chứng bệnh về gan đều sử dụng cây chó đẻ uống phòng chống và điều trị, có thể nói cây chó đẻ với cái tên thanh tao diệp hạ châu nổi đình nổi đám nhất trong vô số cây thuốc được đồn thổi chữa những bệnh về gan.

Có cầu ắt có cung, với giá chưa đến 100.000 đồng/ kilogam, người ta thi nhau rao bán và tìm mua cây chó đẻ. Ở trên những forum tập trung đông thành viên máu me đông nam dược, nhan nhản các thông tin anh A chị B,  chú C cô D bị xơ gan, bị gan nhiễm mỡ, bị xơ gan cổ trướng, bị lây nhiễm những dòng siêu vi… nay đã cười tươi, khỏe mạnh nhờ cây chó đẻ.

Cây chó đẻ được bán tràn lan ở phố đông dược Hải Thượng Lãn Ông, quận 5/

Trên forum của “Hội các người mê cỏ cây có bài thuốc “, một người tên Vỹ, có cái nick cực kỳ nực cười là Vychode (Vỹ chó đẻ) “nổ” rằng anh ta từng bị viêm gan siêu vi C nhưng nay “sạch bệnh” nhờ chó đẻ, sau mới biết anh này dựng chuyện để bán thuốc: “Tôi uống chó đẻ với nhân trần và xáo tam phân, trong đó chó đẻ làm chủ dược (vị chính). Tôi uống thường xuyên trong vòng 3 tháng thì Ok. Bạn nếu bị siêu vi C hay có  người thân, người quen mắc chứng này có thể liên lạc với tôi, biết gì tôi sẽ chỉ nấy, bao gồm cả tìm cây thuốc để trị bệnh “.

Tại Thành phố hồ chí minh, cây diệp hạ châu được bán ầm ĩ từ chợ ảo đến những chợ đông dược, như khu chợ thuốc vòng xoay Điện Biên Phủ (địa phận giáp ranh giữa quận 1 và quận Bình Thạnh), chợ thuốc Phạm Văn Hai (quận Tân Bình) và đặc biệt tại khu chợ đông dược Hải Thượng Lãn Ông, quận 5/ Ở đây 100% hiệu thuốc với hơn 100 cơ sở buôn bán đông dược đều chào bán cây diệp hạ châu với số lượng không giới hạn. Giá mỗi ký được bán với giá thấp không ngờ, chỉ từ 30.000-50.000 đồng/ kilogam.

Tại cơ sở đông dược Thiên Minh, chủ quầy là bà Minh, tiết lộ cây diệp hạ châu là sếp sòng cái khoản trị về gan: “Nó quá thông dụng, lại giá thấp nên không lo bị rút chất, hay bị nhầm lẫn cây thuốc tương đương như xáo tam phân, tam thất, một số loại nấm linh chi này nọ. Cho nên khách mua dữ lắm. Có người mỗi tháng mua cả chục ký, sử dụng uống, làm quà tặng người thân. Chắc chắn uống có hiệu quả nên tháng nào họ cũng mua như vậy”.

Không riêng gì Việt Nam, tại Campuchia, chúng tôi cũng thấy cộng đồng người Campuchia gốc Việt và người Khơmer bản xứ cũng xem cây chó đẻ hay diệp hạ châu là viagara của lá gan. Còn nhớ lúc chúng tôi ghé chợ đông dược lớn nhất Thủ đô Phnôm Pênh là Urrussey, thấy chỗ này bán các gói thuốc chó đẻ phơi khô xắt nhỏ với giá 15/000-20.000 rieal gói 1 kilogam (tương tự 60.000-100.000 Việt nam đồng ).

Hỏi chuyện mới biết người bản xứ gọi chó đẻ là prak phơ-le. Bà Chanh Da, người Campuchia gốc Hoa, chủ một quầy đông dược tiết lộ cây thuốc này mới rộ khoảng 5 năm gần đây, khách mua đa phần người Campuchia gốc Việt.

Viagara của lá gan?!

Làm mưa làm gió không những ở Việt Nam  mà còn lan sang nước bạn Campuchia, thậm chí còn được xuất ngoại sang những nước Mỹ, Canada, Nga… theo dạng hàng cầm tay, kiểu người nhà lấy giúp người thân ở ngoại quốc uống phòng bệnh và trị bệnh. Hiện trạng trên cho biết hấp lực của cây chó đẻ cực kỳ khủng khiếp, chứng minh thiên hạ dành niềm tin rất rộng lớn cho loại thảo dược được đông đảo người ví là “viagra của lá gan”. Vấn đề là loại cây thuốc này có  xứng đáng được như vậy?

Ngoài tên gọi diệp hạ châu, cây chó đẻ còn có tên khác là diệp hòe thái, lão nha châu. Trong dược điển “Các cây thuốc và bài thuốc Việt Nam”, cố GS-TS Đỗ Tất Lợi ghi tên cây chó đẻ đầy đủ là chó đẻ răng cưa, là cỏ mọc hàng năm, cao chừng 30 centimét, thân mọc thẳng đứng, mang cành, thông thường có màu đỏ, hoa thường mọc ở kẽ lá, nhỏ, màu đỏ nâu… Đây chính là loại cây mọc hoang trong nước và những nước ở vùng nhiệt đới, mùa hái thuốc cả năm nhưng tối ưu nhất vào mùa hạ, thường sử dụng tươi hoặc phơi khô.

“Dựa trên đặc điểm quả treo lủng lẳng dưới lá, nên những y sư ngày xưa gọi chó đẻ là diệp hạ châu. Diệp là loại lá, hạ là dưới và châu = ngọc, có nghĩa hạt dưới mặt lá”- Đông y sĩ Trần Sỹ Thanh (học viên Trường Y học cổ truyền Lê Hữu Trác tại Thành phố hồ chí minh ) giải thích ý nghĩa tên gọi diệp hạ châu.

Theo cố GS-TS Đỗ tất Lợi, nhân dân thường sử dụng cây chó đẻ răng cưa để làm thuốc bằng phương pháp giã nát với muối chữa chứng đinh râu, mụn nhọt. Bên cạnh đó, còn sử dụng cây tươi sao khô sắc đặc (ngày uống 20-40g cây tươi) uống trị bệnh gan, trị sốt, đau mắt, rắn cắn.

“Năm 1988, Blumberg và Thiogarajan công bố đã chữa trị 37 bệnh nhân viêm gan siêu vi trùng B (VGSVB) bằng chó đẻ răng cưa (CĐRC), đạt kết quả âm tính 22/37 (trường hợp) sau 30 ngày. Những tác giả còn chứng tỏ CĐRC chứa chất làm ức chế lên men polym érase DNA của virus VGSVB” – trích “Các cây thuốc và bài thuốc Việt Nam”.

Cây chó đẻ (diệp hạ châu)

“Một vài thông tin khoa học tin tưởng ở Ấn Độ gần đây cho biết cây chó đẻ không cho virus sinh sản nhờ công dụng ức chế sự sao chép tế bào của virus viêm gan siêu vi B. Theo đó, SG S.Jayaram cùng những cộng sự ở Trường đại học Madras (Ấn Độ) qua thử nghiệm 28 người tình nguyện bị lây nhiễm virus viêm gan B, cho họ uống cây chó đẻ (liều 250g) từ 1-3 tháng, kết quả thường có đến 54,5% khỏi bệnh” – đông y sĩ Hạnh Lâm cho thấy.

Các dữ liệu trên cho biết cây chó đẻ là bài thuốc giá trị với người bị lây nhiễm viêm gan siêu vi B. Nhưng những chứng xơ gan, ung thư gan, viêm gan siêu vi C thì không thấy đề cập.  Dược sĩ Trương Phúc Trinh (phụ trách khâu dược Đoàn bác sĩ từ thiện Niềm Tin, tổ chức chuyên giúp đỡ bệnh nhân ung thư và HIV/AIDS) cam kết thông tin cây chó đẻ diệt trừ những chứng bệnh về gan nói trên là sai sự thực.

Lương y Nguyễn Trọng Bá (Hội Đông y tỉnh Đồng Nai) cũng chấp nhận với cam kết này và chú ý hiện tượng lạ là cùng với người mắc những bệnh về gan, ngay cả các người khỏe khoắn, cũng cực kỳ sùng bái cây chó đẻ.

“Những ông ưa sử dụng cây chó đẻ thường là các người mê ăn nhậu hoặc vì công việc phải liên tục uống rượu bia. Họ tin cây chó đẻ tốt cho gan, lọc gan nên sử dụng phòng chống. Còn những bà những chị sử dụng cây chó đẻ đa phần để có thể có được làn da nuột nà. Họ nghĩ chó đẻ  tốt cho gan, mà gan làm nhiệm vụ bài thải những chất độc nên nếu gan mạnh thì những chất độc sẽ được thải hết ra ngoài cơ thể chứ không tồn ứ.  Khi cơ thể sạch chất độc thì việc có được làn da tươi nhuận là chuyện trong tầm tay. Việc này cực kỳ nguy hại”.

Các nguy cơ… chết người

Lương y Nguyễn Trọng Bá cho thấy, ông đã từng gặp rất nhiều người bệnh vì “say mê” cây chó đẻ nên uống vô tội vạ, để rồi lá gan đang bình thường sau một khoảng thời gian được tiếp “năng lượng” từ “viagra chó đẻ” bị xơ gan, teo gan: “Cách đây một tháng, chị Mai, 40 tuổi, ở thị xã Long Khánh, qua quá trình uống cây chó đẻ thay nước mỗi ngày để được đẹp da thấy đau tức vùng hạ sườn, mệt mỏi, sụt cân, ăn uống kém… Khi chị ấy đến, tôi khuyên nên đến bệnh viện để chụp X.quang chẩn đoán cụ thể hơn. Kết quả là bác sĩ chuyên khoa xác định chị ấy bị xơ gan. Căn nguyên là loại lá gan của chị ấy vì phải làm việc quá công suất, thành ra mất cân bằng, thương tổn, từ đấy tạo bệnh “.

Dược sĩ T.P.T.,  thì có chú ý khác. Theo đó, tâm lý “ăn gì bổ nấy-uống gì bổ nấy” đã là sát thủ giấu mặt hại chết rất nhiều người, và cây cho đẻ là một trong số đó.

“Đổ xô sử dụng cây chó đẻ, lắm người tin dược chất của cây thuốc này sẽ giúp mình được nhuận gan mật, nghĩ là có được lá gan, túi mật khỏe khoắn. Họ không hề biết cây diệp hạ châu chỉ sử dụng tốt cho người bị viêm gan siêu vi B, còn với người bình thường, nó cực kỳ nguy hại vì gây tăng tiết mật đột biến. Ai hoạt động trong y học đều đã biết mật có công dụng tiêu độc, nhưng khi thừa nó sẽ đọng lại ở ruột già, dồn ứ lâu ngày nâng cao nguy cơ ung thư ruột.

Về tính vị của cây chó đẻ, một vài lương y, dược sĩ mà người viết tiếp xúc cho thấy cây chó đẻ có tính hàn, nên có công dụng giải nhiệt. Vấn đề ở chỗ nếu người dùng sử dụng liên tục và sử dụng nhiều là người ở thể hàn thì cực kỳ nguy hại vì khi ấy, cây thuốc này không giúp họ được quân bình mà càng “hàn” hơn. Một khi cơ thể bị mất cân bằng sẽ tạo ra nhiều bệnh tật, đặc biệt gây giảm khả năng thụ thai cho cả phái nữ và gây vô sinh cho đàn ông.

“Về chuyện gây vô sinh, đó là suy luận của một vài thầy thuốc căn cứ vào lý luận nền tảng y học cổ truyền, việc đó có thể xẩy ra, nhưng chưa thấy có công trình nghiên cứu nào đề cập. Riêng chuyện cây chó đẻ tối kị với phái nữ mang thai là sự thực bởi đặc điểm của cây thuốc này gây co mạch máu và tử cung, uống vào sẽ bị trụy thai. Nguy hại hơn, chó đẻ còn có tính phá huyết, sử dụng vô tội vạ, không bị bệnh mà sử dụng sẽ đổ bệnh rất nghiêm trọng ” – dược sĩ T.P.T. khuyến nghị.

Sáng 3/5, người viết bài này gặp lương y Diệu Hòa – phụ trách khâu dược Phòng thuốc nam Phước Thiện – chùa Hưng Cần (Hội viên Hội Đông y huyện Cần Giờ – Thành phố hồ chí minh ).

Trò chuyện về cây chó đẻ, vị lương y này cho thấy đúng là loại cây chó đẻ sử dụng trị viêm gan siêu vi B có hiệu quả cao nhưng không phải ai sử dụng cũng được, càng không có chuyện sử dụng càng nhiều càng nhuận gan mật, cũng như sử dụng nhiều bổ nhiều như rất nhiều người lầm nghĩ: “Người bình thường không có thương tổn về gan nếu lạm dụng, nhất là các trường hợp uống thuốc sắc từ cây chó đẻ (uống đậm đặc) sẽ bị phá hồng huyết cầu, có trường hợp bị làm băng huyết, có khi hư thai…

Không riêng gì cây chó đẻ, việc uống độc vị (chỉ uống một bài thuốc mà dường như không phối với những bài thuốc khác) cực kỳ nguy hại. Nếu mà chó đẻ có tính phá huyết (hạ hồng huyết cầu, hạ huyết áp, làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể) thì các trường hợp chỉ uống nghệ chữa đau bao tử sẽ gây hậu chứng bao tử bị bào mỏng, rau má mát nhưng chỉ phù hợp với người cao huyết áp (người huyết áp thấp uống vào sẽ bị hạ áp – PV), cây trinh nữ hoàng cung phòng ngừa phòng trị ung thư tử cung cực kỳ hay, nhưng uống nhiều sẽ gây nôn ói…”