Định nghĩa về cây cảnh, bonsai – triết lý, tinh thần và phân loại cây cảnh, dáng thế

1/ Phổ quát chung về cây cảnh, cây cảnh nghệ thuật

1/1/ Cây cảnh, cây dáng thế, cây bonsai

– Cây cảnh là gì?: Cây cảnh là các cây trồng để bài trí, thưởng thức nét đẹp của hoa, lá, dáng…

– Cây dáng thế là gì?: Cây dáng thế là loại cây cảnh nghệ thuật với sự ảnh hưởng của con người hình thành tác phẩm thể hiện ý nghĩa văn hoá thích hợp với thời đại.

– Cây Bonsai là gì?: Bonsai là loại cây được canh tác trong chậu, khay, được cắt tỉa tạo dáng theo một biện pháp nổi bật là, mang đầy đủ các nhân tố thẩm mỹ và ấn tượng thiên nhiên có sẵn, hay nói 1 cách khác, Bonsai là một cây hay một nhóm cây trong thiên nhiên được thu nhỏ lại trong gang tấc nhưng vẫn mang nét cổ thụ, được canh tác trong chậu, khay hay trên đá bằng một kỹ thuật, và nghệ thuật tách biệt.

– Ý nghĩa cây Bonsai: Do đó người ta nói Bonsai là một nghệ thuật, là một tác phẩm sống, hay là một tác phẩm điêu khắc sống. Cái đẹp ở Bonsai là giản đơn, vừa đủ, hóa cách, mà quan trọng nhất là gợi ý, gợi ý về một điều gì đó hơn là cam kết.

– Định nghĩa, quan niệm về cây Bonsai: Cũng có quan niệm tin rằng Bonsai là một hình thức biểu hiện ra bên ngoài nghệ thuật đơn nhất vì nó là sự hòa hợp giữa nghệ thuật và nghề làm vườn. Cũng có người cho Bonsai là nghệ thuật của cái đẹp, có người thì nói Bonsai là một hình thức đặc thù của nghề làm vườn.

Tóm lại dựa theo quan niệm, trong khi người này xem Bonsai như là một trong các lẽ sống đầy ý nghĩa thiêng liêng cao cả của tư tưởng, triết học, tôn giáo, thì người khác lại xem đó chỉ là một thú vui lúc nhàn rỗi.

• Giải nghĩa của từ Bonsai:

Bonsai là từ của tiếng Nhật: 盆栽; nghĩa Hán – Việt: là “bồn tài”, nghĩa là “cây giống trồng trong chậu” là loại cây cảnh nhỏ có dáng cổ thụ trồng trong chậu cảnh, hoặc có thể hiểu:

+ Bon: cái khay, cái chậu.

+ Sai: cây, trồng cây.

Bonsai (盆栽) có nghĩa là loại cây giống trồng trong chậu

1/2/ Triết lý – tinh thần của cây cảnh, cây dáng thế

Cây cảnh, hoa cảnh không những thuần tuý là bức tranh phác thảo thiên nhiên, mà là sự phối hợp tài tình giữa thiên nhiên và nghệ thuật. Tính triết lý của cây cảnh nghệ thuật có thể là:

– Hoà hợp với thiên nhiên, thiên nhiên là bà mẹ nuôi dưỡng chúng ta chứ thiên nhiên không phải là kho vô tận của con người.

Cây cảnh (bonsai) giúp con người hoà hợp với thiên nhiên

– Con người là một phần bên trong thiên nhiên, sống hài hoà với thiên nhiên chứ con người không phải là trung tâm của vũ trụ.

– Khi làm và chơi cây dáng thế nghĩa là rèn luyện đức tính khiêm nhường, giản dị, kiên nhẫn tin cậy vào cuộc sống vượt qua mọi khó khăn trong đời sống hiện tại.

Cây dáng thế, Bonsai là kết quả của một quá trình lao động chuyên môn và nghệ thuật vất vả từ cắt tỉa, uốn nắn, chăm sóc với những quy tắc tạo hình, thẩm mỹ thích hợp để tạo ra một tác phẩm mang tính nghệ thuật cao.

Cây dáng thế Bonsai với nghệ thuật thể hiện ở mức giản đơn vừa đủ song cực kỳ tinh tế, gợi ý về một điều gì đó hơn là cam kết.

Việc tạo cho cây nhỏ, lùn lại không phải là bỏ đói hành hạ cây, mà chúng ta có giải pháp cách tạo cho cây dáng vẻ cổ thụ với sức sống khoẻ mạnh biểu thị sự từng trải phong sương của cây.

Bonsai là cách tạo cho cây dáng vẻ cổ thụ với sức sống khoẻ mạnh

Thiên nhiên thường xuyên vận động thay đổi và tiến hoá hoàn thiện, nghệ thuật cây cảnh Bonsai luôn hướng tới sự phát minh hoàn thiện. Sự sâu xa nhất của nghệ thuật cây cảnh “Con người chỉ có thể góp thêm phần hoàn thiện thiên nhiên chứ không thể sinh ra thiên nhiên”.

2/ Phân loại cây cảnh, bon sai

Ngày nay ở Thế giới và Việt Nam có rất nhiều phương pháp phân loại cây dáng thế.

Tuỳ theo từng mục đích có cách phân loại khác nhau:

2/1/ Phân loại cây cảnh dựa trên hiện trạng của cây

– Cây nguyên vật liệu: Còn gọi là cây phôi là loại cây chưa được uốn tỉa

– Cây sơ chế: Mới uốn tỉa sơ bộ

– Cây thành phẩm: Là loại cây đã định hình có thể trưng bày

2/2/ Phân loại bonsai Dựa trên trọng lượng hay kích thước

– Bonsai 1 tay: Loại bonsai mini

– Bonsai 2 tay: Dễ dịch chuyển, cao 15 – 70 centimét phổ biến nhất

– Bonsai 4 tay: Hai người khiêng, còn được gọi là bonsai sân vườn, cao 70 – 180 centimét. Ở Việt Nam cực kỳ phổ biến loại Bonsai này.

2/3/ Phân loại cây cảnh, bon sai dựa trên dáng thế của cây

Để phân loại dáng thế, trước tiên chúng ta với nhau phân biệt và làm rõ dáng, thế là gì?

Những kiểu dáng, thế cây cảnh

– Dáng cây: là phương của cây (chiều dọc của thân cây) so sánh với mặt phẳng nằm ngang hay so sánh với mặt chậu.

VD: Dáng thẳng, dáng nghiêng…

– Thế/kiểu: Thế cây là nghệ thuật biểu đạt sự ẩn dụ ý nghĩa, tinh thần, tư tưởng truyền thống văn hoá và được biểu thị qua một tên nào đó hay thế mà tác giả muốn trao gửi tâm tư, tình cảm của bản thân vào tác phẩm.

VD: Thế nhân văn, thế ngũ phúc…

Mời những bạn đón đọc tiếp bài viết: Những dáng thế cơ bản của cây cảnh nghệ thuật, bonsai