Tuyến trùng hại thân lúa

1/ Dấu hiệu bệnh

– Trong toàn bộ giai đoạn sinh trưởng của cây lúa, tuyến trùng gây bệnh sinh ra những vết bệnh làm cho trắng lá và từ phần đọt bông hoặc gốc lá trở lên.

– Vết bệnh trên lá hoặc đọt bông chuyển sang màu xanh nâu, sau thành nâu thẫm và xoắn lại.

– Lá non xoắn và không trỗ thoát, thậm chí bị phá hủy, phần bên dưới chun xuống trông giống vết sâu năn.

2/ Đặc tính phát sinh, phát triển bệnh

– D. Angutus là một loài ngoại ký sinh, dùng thức ăn ở những bộ phận cây còn non. Ở thời kỳ mạ, có thể phát hiện thấy tuyến trùng chung quanh phần ngọn mới phát triển của lúa, ở trên đất trũng có thể phát hiện thấy chúng ở toàn bộ những bộ phận của cây.

– Giữa vụ: tuyến trùng trú ngụ ngay trên gốc rạ khi nước ruộng đã khô cạn, những mô bẹ hoặc lá bệnh, chúng có thể hoạt động mạnh trên những chồi chét trên gốc rạ, cây lúa mọc tự nhiên ngoài ruộng hoặc lúa dại và nhiều cây ký chủ khác.

– Tuyến trùng hoạt động trở lại trong nước sau 7 – 15 tháng nhưng có thể không xâm nhập và lây nhiễm vào cây, số lượng tuyến trùng hạ đi sau khi thu hoạch lúa và chúng có thời gian qua đông giữa những thời vụ.

– Ở điều kiện ngập úng, tuyến trùng không còn khả năng hoạt động ít nhất là 4 tháng, song trên đất nhiễm tuyến trùng để khô trong 6 tuần thì vết bệnh xoắn ngọn chỉ thường xuất hiện sau cấy lúa 2 tháng.

– Ở Việt Nam, ngày nay với sự thay đổi cơ cấu giống lúa thì đồng loạt những giống lúa lai nhập nội và trong nước đã xuất hiện trở lại dấu hiệu do tuyến trùng D. Angutus thuộc nhiều tỉnh thành. Những giống như Q5, Khang mằn, Tạp giao 1, Tạp giao 5, Khang dân,…. trồng đại trà ở nhiều vùng bắc bộ Việt Nam bị lây nhiễm trùng.

3/ Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ

– Đốt tàn tích sau khi thu hoạch ở các chân ruộng bị lây nhiễm nặng.

– Dùng cây luân canh không phải là ký chủ của loài D. Angutus. Chọn đất không bị nhiễm tuyến trùng để gieo mạ. Không nên để gốc rạ trên ruộng đồng mọc lúa chét, lúa mọc hoang và cỏ dại ngăn ngừa sự tồn tại và phát triển phát tán sang vụ sau.

– Không tưới nước theo rãnh, hoặc mương máng chảy tràn làm phát tán nguồn tuyến trùng trên ruộng lúa.

– Dùng một số loại thuốc để phòng chống tuyến trùng. Một số loại thuốc đã có hiệu quả ngăn ngừa, diệt trừ như: Cabofuran, Mocap, Monocrotophos, phenazine,..