Sâu cuốn lá lớn

Họ: Hesperiidae

Bộ: Lepidoptera

Dấu hiệu gây bệnh của sâu cuốn lá lớn hại lúa:

Sâu non ăn khuyết lá, có thể ăn trụi bộ lá, gây ảnh hưởng nhiều đến phát triển sinh trưởng của cây lúa. Cây lúa bị hại thường thấp nhỏ, có đòng ngắn, nếu trỗ thoát thì thời gian chín của cây lúa nối dài hoặc đòng bị uốn cong, không trỗ thoát hay bị gẫy gập, không nở hoa kết hạt.

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài của sâu cuốn lá lớn hại lúa:

– Ngài: thân có màu đen lẫn vàng kim; đầu và ngực lớn bằng nhau; râu đầu mọc gần cánh mắt kép và có hình gậy (phía cuối phồng to có một móc câu); cánh trước màu nâu tối, gần giữa có 8 chấm trắng lớn nhỏ khác nhau xếp hình vòng cung; cánh sau có màu nâu đen, gần mép ngoài có 4 đốm tắng xếp thành một đường.

– Trứng: hình bán cầu, đỉnh bằng, giữa hơi lõm, mới đẻ có màu tro sau có màu nâu vàng, bề mặt có vân, khi sắp nở có màu đen tím.

– Sâu non: Lúc mới nở màu xanh lục, đầu lớn hơn thân. Khi sâu nở ra ăn vỏ trứng rồi bò ra đầu, mép lá nhả tơ dệt thành bao nấp ở đó. Sâu tuổi lớn hơn tiếp tục dệt những lá kế cận thành một bao lớn nằm ở phía trong gặm lá.

– Nhộng: hình đầu đạn, đầu bằng, đít nhọn màu vàng nhạt. Khi sắp vũ hóa thì nhộng có màu đen, vòi nối dài ra khỏi mút cánh tới đốt bụng thứ 2/ Sâu khi hóa nhộng nhả tơ dệt kén ở dưới khóm giữa những thân cây lúa.

Đặc tính sinh học, sinh thái và gây bệnh:

* Tuổi đời:

Tuổi đời của sâu cuốn lá lớn từ 32-40 ngày:

+ Thời gian trứng: 4 ngày.

+ Thời gian sâu non: 18-19 ngày.

+ Thời gian nhộng: 6-7 ngày.

+ Thời gian bướm: 4-5 ngày.

* Đặc tính sinh học và gây bệnh:

Bướm đẻ trứng vào buổi sáng và đẻ không tập trung ở mặt sau lá gần gân chính, mỗi lá từ 1-6 quả, một bướm cái có khả năng đẻ 120 quả trứng. Sau khi vũ hóa 20 phút là bướm có thể bay đi kiếm ăn. Bướm bay nhanh từng đoạn ngắn theo đường gấp khúc. Thường sau khi giao phối một ngày (cũng có thể sau 2 giờ) sau thì bướm sẽ đẻ trứng. 1 năm sâu cuốn lá lớn phát sinh 6-7 lứa. Điều kiện hơi nóng bức và ẩm là phù hợp cho sâu phát sinh gây bệnh.

Sâu non nhả tơ cuốn lá thành bao lớn và cắn khuyết lá. Bị hại nặng cây lúa có thể trụi hẳn lá gây ảnh hưởng nhiều đến sinh trưởng, phát triển. Cây bị bệnh thường thấp nhỏ, đòng ngắn, thời gian lúa chín nối dài hoặc đòng bị cuốn cong, không trỗ thoát hoặc gãy gập, không nở hoa kết hạt.

Sâu cuốn lá lớn phát sinh, gây bệnh từ thời kỳ lúa mới cấy cho đến lúc lúa chín. Vào các năm mưa nhiều, thời tiết mát mẻ, sâu phát sinh nặng. Sâu cuốn lá lớn phân bổ ở toàn bộ những khu vực trồng lúa ở phía trong nước và trên toàn cầu. Ở Việt Nam, vùng trung du và miền núi bị hại nặng hơn vùng đồng bằng, vùng có sắp xếp cơ cấu cây trồng phức tạp cũng dễ bị hại nặng.

Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ của sâu cuốn lá lớn hại lúa:

– Giải pháp trồng trọt, kỹ thuật:

+ Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng, diệt trừ sạch cỏ dại, diệt trừ lúa chét,

+ Điều chỉnh mật độ cấy thích hợp,

+ Bón phân hài hòa, hợp lý, đặc biệt bón phânđạm vừa phải.

– Giải pháp sinh học: Bảo vệ những thiên địch trên ruộng đồng.

– Giải pháp hóa học: Sử dụng một số loại thuốc Padan 95SP, Regent 800WP, Sumithion 50EC, Karate 2/5EC…

– Thời gian xịt thuốc phù hợp nhất:

Cấp thiết thì sử dụng thuốc bvtv (thuốc bảo vệ thực vật) xịt vào thời gian mà đa phần gồm sâu non tuổi 1, tuổi 2/ Nếu có khả năng, trước khi phun thì sử dụng cành tre kéo phía trên mặt ruộng lúa làm tung tổ sâu để nâng cao hiệu quả của thuốc