Rầy lưng trắng

Tên khoa học: Sogatella furcifera Horvath

Họ: Delphacidae

Bộ: Homoptera

Dấu hiệu gây bệnh:

Ruộng bị rầy cây vàng, úa, còi cọc, chết khô, gọi là hiện tượng “cháy rầy”, ban đầu là từng đám, sau cháy cả vạt, có thể tỏa ra ra cả ruộng và cả cánh đồng nếu như không ngăn ngừa, diệt trừ kịp lúc.

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài: Có 2 loại: Cánh dài và cánh ngắn

– Rầy lưng trắng trưởng thành cánh dài: Có một vệt trắng rõ rệt trên lưng ngực và một chấm đen trên mép cánh.

– Rầy lưng trắng trưởng thành cánh ngắn: Màu xám, bụng thon hơn rầy nâu.

– Rầy non: 5 tuổi, bụng thon hơn. Màu trắng và linh hoạt hơn rầy nâu.

– Trứng: Trong suốt, đẻ ở bẹ, gân lá, ổ giống nải chuối.

Đặc tính sinh học, sinh thái và sinh thái:

* Tuổi đời: 20 – 30 ngày

+ Trứng: 6 – 7 ngày

+ Rầy non: 12 – 14 ngày

+ Trưởng thành: 10 – 12 ngày

* Đặc tính sinh học và gây bệnh:

– Trưởng thành được 4 – 5 ngày thì bắt đầu đẻ trứng, một trưởng thành đẻ được 400-600 trứng. Có xu tính nhẹ với ánh sáng.

– Rầy non thường dồn vào một chỗ ở gốc sát mặt nước, ít di động. Khi bị động có thể nhảy lên những bộ phận khác của cây hoặc rơi xuống nước. Nhiệt độ phù hợp cho rầy phát triển là 25-30oC, độ ẩm 80-85%.

– Điều kiện môi trường thuận lợi, thức ăn phong phú thì rầy cánh ngắn xuất hiện nhiều; trong hoàn cảnh không thuận lợi (cuối vụ-rầy hết thức ăn) thì rầy cánh dài là chính yếu.

Khi trưởng thành cánh ngắn xuất hiện nhiều (0,5 – 2 con/khóm) báo hiệu rầy lứa mới sẽ phát sinh thành dịch.

– 1 năm có 6-7 lứa. Vụ xuân thường gây bệnh nặng lứa 2, 3 (tháng 4 – 5). Vụ mùa gây bệnh nặng lứa 6, 7 (tháng 9 – 10).

– Rầy lưng trắng gây bệnh thời kỳ đẻ nhánh – đòng làm cây úa vàng và cằn;

– Bón nhiều đạm, cấy lớn và dày sẽ bị hại nặng hơn. Ruộng nước ra vào ít (nước tù) sẽ thuận lợi cho rầy phát triển.

Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ rầy lưng trắng hại lúa

– Giải pháp trồng trọt, kỹ thuật:

+ Dùng giống kháng

+ Cấy dầy vừa phải

+ Bón phân hài hòa

+ Thả vịt vào ruộng lúa diệt trừ rầy

– Giải pháp sinh học:

– Giải pháp hóa học: Xịt thuốc khi trứng nở được 80% với mật độ > 50 con/khóm

+ Thời kỳ đẻ nhánh-đòng: Sử dụng một số loại thuốc nội hấp và thuốc ức chế sinh trưởng: Cytoc 250WP, Conphai 10WP, Actara 25WG, Asarasuper 250WDG, Wofara 300WG, Onera 300WG, Dantotsu 16 WSG, Chatot 600WG, Applaud 25SC, Aperlaur 100WP…

+ Thời kỳ đòng già – ngậm sữa, chắc xanh: Chỉ sử dụng một số loại thuốc tiếp xúc có hoạt chất Fenobucarb (Bassa 50EC, Azora 350EC, Jetan 50EC, Bascide 50EC, Nibas 50ND…) và nhóm Chlorpyrifos Ethyl (Victory 585EC, Pyrifdaaic 500EC…).

* Phải rẽ lúa 4 hàng/băng; nếu lúa tốt, mật độ rầy cao, rẽ 3 hàng/băng và phun trực tiếp vào nơi cư trú của rầy.

* Lưu ý: Tuyệt đối không hỗn hợp nhóm thuốc Pyrethroid (Fastac 5EC, Altach 5EC, Cyperkill 5EC) với một số loại thuốc khác ở đầu vụ tránh gây bộc phát rầy cuối vụ và ô nhiễm môi trường.

– Sau phun 3 ngày đối với rầy lưng trắng, 1-2 ngày với rầy nâu cần phải tiến hành kiểm tra ruộng; nếu mật độ rầy còn > 50 con/khóm phải phun lại.