Nguyên do và sinh thái bệnh thán thư ớt

1/ Nguyên do tạo bệnh

Trên toàn cầu phát hiện ra 8 loài trong chi Colletotrichum tạo ra bệnh than thư trên ớt nhưng có 2 loài gây bệnh chính và có ý nghĩa kinh tế Colletotrichum gloeosporioides (Penz.) Penz. And Sacc và Colletotrichum capsici (Syd.) Butler and Bisby gây nên. Hai loại nấm trên thường song song gây thiệt hại làm trái bị thối hỏng mau chóng. Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài, hình dạng đĩa cành, bào tử, giác bám của 2 loài là khác nhau.

1/1/ Colletotrichum capsici (Syd.) Butler and Bisby:

Môi trường PGA tản nấm có màu xám đến xám sẫm, ở giữa tản nấm hơi phồng lên và xẹp dần về phía mép. Sợi nấm đâm nhánh, đa bào, màu nâu nhạt.  Đĩa cành của nấm tạo thành với số lượng lớn trên môi trường và xếp theo vòng tròn đồng tâm hình thành các khoang màu đen rất rõ ràng rệt. Đĩa cành có đường kính 70-100 micromet có lông gai màu nâu sẫm hình trụ mọc thẳng có 1 – 3 vách ngăn, phần gốc phồng và thon dần về phía đỉnh, đỉnh có màu hơi nhạt có rất nhiều ngăn ngang và dài tới 150 micromet, rộng 4,52 ± 0,52 micromet. Bào tử phân sinh không có màu, đơn bào, hơi cong hình lưỡi liềm, kích cỡ 17 – 28 x 3 – 4 micromet có giọt dầu phía bên trong.

1/2/ Colletotrichum gloeosporioides (Penz.) Penz. And Sacc:

Tản nấm trên môi trường PGA có màu trắng đến trắng xám, tản nấm mịn. Sợi nấm đâm nhánh, đa bào, màu xám nhạt. Đĩa cành tạo thành trên cả 2 mặt vết bệnh mọc qua biểu bì của kí chủ, hình cầu, kích cỡ 60,5 x109,9 micromet. Ở trên đĩa cành có long gai cứng màu nâu đậm, hình trụ mọc thẳng, có 1 – 2 vách ngăn, phần gốc phồng nhẹ, thon dần về phía đỉnh, kích cỡ 30-65 x 4 micronmet. Cành bào tử phân sinh hình trụ ngắn. Bào tử phân sinh hình trụ, 2 đầu tròn, không có màu, kích cỡ 10,98 ±1,12 x 3,43±0,18 micromet có một giọt dầu ở giữa.

Khi nuôi cấy trong khu vực phòng thí nghiệm (Nhiệt độ 25 – 30ºC), bào tử nấm Colletotrichum capsici (Syd.) Butler and Bisby bắt đầu nảy mầm sau 4 giờ, nấm Colletotrichum gloeosporioides (Penz.) Penz. And Sacc thì sau 6 giờ. Sau 12 – 24 giờ ống mầm phát triển dài ra và tạo thành giác bám, vòi hút. Giác bám hình ô van hoặc hình quả đấm màu nâu.

2/ Sinh thái bệnh

Nhiệt độ phù hợp cho nấm tạo bệnh là 28 – 30ºC. Bệnh tiến triển mạnh trong hoàn cảnh nhiệt độ, ẩm độ cao. Bào tử lây lan nhờ gió và nhờ côn trùng. Bệnh làm thiệt hại lớn trong các năm mưa nhiều. Ở nước ta bệnh tiến triển mạnh vào tháng 5 – 7 khi ớt đang giai đoạn thu hoạch. Bệnh còn gây bệnh vào thời kỳ sau khi thu hoạch trong suốt quá trình bảo quản vầ vận chuyển. Ở các ruộng bón nhiều đạm, mật độ để trồng cao cực kỳ dễ bị nhiễm bệnh. Giống ớt Chìa Vôi Huế và Sừng Bò bị bệnh nặng hơn những giống Chỉ Thiên và một số loại giống Thái Lan nhập nội.

Nấm tồn đọng trên hạt giống dưới dạng sợi nấm và bào tử phân sinh trên tàn tích cây trồng bị nhiễm bệnh. Bào tử phân sinh có sức sống cao, trong môi trường khô cho dù tàn tích bị vùi trong đất vẫn có thể nảy mầm gây bệnh vào vụ sau.