Chuẩn bị làm cây con rau màu (phần 1)

1/ Chọn địa điểm hình thành vườn ươm

1/1/ Điều kiện thời tiết

– Vườn ươm phải đặt ở nơi có điều kiện thời tiết thích hợp với đòi hỏi sinh thái của những chủng loại cây rau cần nhân giống, tránh được những nhân tố thời tiết bất thuận như: giá rét, sương muối hoặc nhiệt độ quá cao.

1/2/ Điều kiện đất đai

– Khu đất thiết kế vườn ươm phải bằng phẳng, có độ dốc nhỏ hơn 5o và tiêu thoát nước tốt. Đối với những chủng loại cây rau được gieo trồng trực tiếp trên nền đất, đòi hỏi đất làm vườn ươm phải có cấu tạo tốt, tầng trồng trọt dầy, màu mỡ, có thể giữ nước và thoát nước tốt.

1/3/ Nguồn nước tưới

– Nguồn nước tưới: có nguồn cung ứng đủ nước tưới toàn bộ những tháng trong năm, đảm bảo đòi hỏi về chất lượng. Bên cạnh đó, vườn ươm phải đặt ở nơi có vị trí thuận lợi về giao thông, gần thị trường đòi hỏi cây con.

2/ Quy hoạch và xây dựng vườn ươm

2/1/ Một số loại vườn ươm

Tuỳ theo nhiệm vụ và thời gian dùng mà có thể chia thành 2 loại vườn ươm:

– Vườn ươm cố định: Vườn ươm để cây ghép cố định có hình bán nguyệt, rộng 2,5m, dài 4m. Diện tích khoảng 10m2/ Dùng ống nhựa tiền phong hoặc thép đường kính 3 centimét, dài 6 – 8m để làm khung nhà, mỗi khung cắm cách nhau 0,8 – 1m, sử dụng những thanh ngang hoặc kèo để cố định nhà tránh gió, bão.

Tất cả khung nhà được bao bọc kín bằng nilong trắng loại 0,2 – 0,3mm sao cho phía trong nhà kín hoàn toàn. Phía trước nhà có lối đi rộng 0,6 x 0,8m, được trùm kín bằng một trong các loại cửa 2 cánh. Phía trên lớp nilong là 2-3 lớp lưới đen (hạ ánh sáng). Bên dưới được san thành luống hoặc để phẳng trải nilong tiếp đến bơm nước vào, giữ mực nước vừa phải, sử dụng những giá đỡ hoặc gạch kê những khay đựng cây sao cho không bị ngập khay để cây cà chua sau ghép.

Hình 2/1/1: Vườn chuyên sản xuất cây con

– Vườn ươm tạm thời: Có thể gỡ ra, lắp lại dễ dàng giúp nông dân tiết kiệm diện tích và có thể cất giữ sau mỗi vụ ghép. Nguyên vật liệu là các thanh tre dài khoảng 3m (phụ thuộc độ rộng của nhà để cây), được cắm thành hình vòng cung cách nhau 50 – 60 centimét trên một khu đất. Sử dụng dây cố định những thanh tre lại cùng nhau, tiếp đến sử dụng nilong trắng trùm kín, bên trên bao phủ thêm 2 – 3 lớp lưới đen để hạ nhiều nhất ánh sáng mặt trời. Chung quanh nhà đắp đất kín để giúp tránh thoát hơi nước và chuột gây thiệt hại. Bên dưới cùng (mặt đất) trải nilong nhằm giữ nước.

Hình 2/1/2: Cơ sở sản xuất cây giống tạm thời

2/2/ Quy hoạch và xây dựng vườn ươm chuyên sản xuất cây con

– Một vườn ươm nhân giống cây rau cố định được chia làm những khu tách biệt bao gồm:

* Khu cây con: được chia làm hai khu vườn nhỏ.

– Vườn cây con cung ứng nguyên vật liệu ghép: là vườn trồng những giống rau để có thể cung cấp nguyên vật liệu nhân giống cho vườn ươm; vườn cây con được thiết kế với khoảng cách trồng 3-5 x 3-5 ( centimét ) và quy mô diện tích được tính toán căn cứ vào số lượng cây con vườn ươm cần sản xuất.

Hình 2/1/3: Cơ sở sản xuất cây giống cung ứng nguyên vật liệu ghép

– Vườn cây con cung ứng nguyên vật liệu làm gốc ghép: là vườn trồng những giống cây rau cung ứng hạt làm gốc ghép; vườn cây con cung ứng nguyên vật liệu làm gốc ghép được thiết kế trồng với khoảng cách tương đương như vườn trồng sản xuất của từng chủng loại cây rau tương ứng.

Hình 2/1/4: Vườn cây con cung ứng nguyên vật liệu làm gốc ghép

    * Khu nhân giống.

Tuỳ theo quy mô, nhiệm vụ và khả năng dùng những biện pháp nhân giống của cơ sở. Khu nhân giống cây gốc ghép cần phải được thiết kế có mái che bằng những nguyên vật liệu phù hợp, thời gian và mức độ che sáng dựa vào chủng loại cây rau cần nhân giống.

Hình 2/1/5: Khu gieo ươm cây gốc ghép

– Khu ra ngôi và nhân giống:

Cây gốc ghép được đưa ra ngôi ghép và chăm sóc đến khi đạt chuẩn xuất vườn. Những chủng loại cây rau được nhân giống bằng gieo hạt cũng được gieo ươm hoặc ra ngôi chăm sóc tại khu này. Cây con được canh tác trong túi bầu polyêtylen hoặc những nguyên vật liệu làm bầu phù hợp khác.

– Khu đảo và huấn luyện cây giống trước khi xuất vườn: là khu sử dụng để phân loại và ứng dụng những giải pháp chăm sóc ít nhất nhằm huấn luyện cây con thích ứng dần với điều kiện đưa ra trồng sản xuất.

2/3/ Quy hoạch và xây dựng vườn ươm vừa sản xuất cây con, sản xuất cây thương phẩm

– Đối với vườn ươm nhân giống cây rau tạm thời chỉ quy hoạch xây dựng khu nhân giống. Tuỳ thuộc vào quy mô sản xuất của cơ sở, khả năng ứng dụng những giải pháp nhân giống mà khu nhân giống được chia làm những khu tương đương như vườn ươm cây cố định hoặc chỉ bao gồm những khu:

+ Khu gieo ươm cây gốc ghép,

+ Khu ra ngôi và nhân giống,

+ Khu đảo cây và huấn luyện cây giống trước khi xuất vườn.

Tất cả nguyên vật liệu ghép, hạt gốc ghép hoặc nguyên vật liệu khác làm gốc ghép được cung ứng từ cơ sở sản xuất cây giống của những vườn ươm chuyên sản xuất cây con.