Bệnh hoa cúc hại lúa và kỹ thuật phòng trị?

Trên báo NNVN số 227 (ra ngày 13-11-03) trong bài “Cơ cấu giống lúa lai mới D. ưu 527 ra sao?” Có một đoạn trích đăng tiếng nói của ông chủ tịch UBND huyện Mỹ Lộc: “…. Lúa còn bị bệnh hoa cúc, một trong các dạng bệnh phát tán mạnh, làm chúng tôi cực kỳ lo lắng” và trong một số đoạn khác trong bài cũng có nhắc đi nhắc lại đến mấy lần căn bệnh lúa von. Là các người chưa có rất nhiều thâm niên trong nghề trồng lúa, đây chính là lần đầu chúng tôi được n​ghe kể đến 2 căn bệnh này. Xin được nói rõ về hai căn bệnh và kỹ thuật phòng trị chúng?

Nguyễn Thị Phan (Bắc Bình, Bình Thuận)

Trả lời: Để bạn dễ tiếp thu chúng tôi xin lần lượt trả lời bạn mỗi loại bệnh. Phần này chúng tôi trả lời bạn về bệnh hoa cúc.

Bệnh hoa cúc do nấm Ustilaginoidea virens gây nên. Nấm tạo bệnh tiến triển trong hạt lúa, khiến cho hạt lúa phồng lên và tách vỏ ra, đồng thời biến tất cả hạt lúa thành một khối bột phấn, ban đầu màu xanh hay vàng hồng, sau trở thành màu vàng nhạt rồi vàng đậm. Khi chín hạt gạo bệnh không còn nữa mà thay vào đó bằng một khối nấm, hình dạng bất cứ, có thể có hình tròn hay bầu dục, chiều dài 6-10 milimét, đường kính 4-8 milimét. Mặt ngoài khối nấm có thể trơn nhẵn. Khối bột phấn này chính là bào tử của nấm bệnh. Tiết trời khô khối bào tử này sẽ bung ra và lây lan trên ruộng đồng.

Bệnh không xâm nhập và lây nhiễm ở lá và thân, mà thâm nhập vào hạt ngay từ khi cây lúa ôm đòng, sau khi trỗ mới nhìn rõ dấu hiệu trên hạt.

Bệnh hoa cúc hại lúa

Bệnh tiến triển nhiều hay ít dựa nhiều vào điều kiện khí hậu, nếu trời trong, nắng nhẹ liên tục sẽ phù hợp cho bệnh tiến triển. Trên thực tế cho biết các ruộng bón phânđạm quá nhiều sau khi lúa trỗ bông cũng dễ khiến cho bệnh tiến triển.

Trong một vụ mùa cách nay vài năm bệnh hoa cúc đã phát sinh, phát triển và gây bệnh rất thịnh hành ở một khu vực trồng cây lúa thuộc những tỉnh Nam Hà (như Bình Lục, Vụ Bản…), Hà Tây (như Thanh Oai, Ứng Hòa..), Hà Bắc (như Yên Phong, Tân Yên…). Ở trên một số loại giống lúa TQ nhập nội như 9308, Chăm Coong Dáu, Q.4/.. tỷ lệ hạt bị nhiễm bệnh có chỗ lên tới năm, sáu chục phần trăm, gây thất thu rất rộng lớn cho người sản xuất.

* Để ngăn ngừa tác hại của bệnh bạn có thể ứng dụng một vài giải pháp sau đây

–  Thông qua lý lịch giống hoặc qua kinh nghiệm hiện thực ở các vụ trước đó nên chọn các giống lúa ít bị bệnh để gieo cấy.

–  Sau mỗi vụ thu hoạch dọn dẹp sạch rơm rạ, cỏ rác trên ruộng. Trước khi xuống giống cày bừa kỹ ruộng để chôn vùi bớt nguồn gây bệnh.

–  Bón phân hài hòa giữa đạm, lân và kali. Hạn chế bón tập trung nhiều phân đạm vào giai đoạn sau khi lúa đã trỗ cũng có công dụng hạn chế bớt bệnh.

Hiện tại chưa có loại thuốc đặc hiệu để trị dạng bệnh này. Tuy vậy qua kinh nghiệm của một vài nông dân và cán bộ kỹ thuật ở huyện Hoài Đức (Hà Tây) thì nếu sử dụng thuốc Score 250ND phun 2 lần (lần 1 trước khi lúa trỗ) và lần 2 (khi lúa vào chắc) thì tỷ lệ hạt bị hại chỉ còn chưa đến 10% so sánh với các ruộng không xịt thuốc. nếu ruộng của bạn bị bệnh bạn có thể tham khảo và ứng dụng thử kinh nghiệm này.