Cháy nhũn lá

Dấu hiệu bệnh cháy nhũn lá do nấm trên cây đậu nành (đậu tương ):

Bệnh này đã được ghi nhận trên cây đậu nành (đậu tương ) trồng ở vùng nhiệt đới và bán nhiệt đới. Giai đoạn đầu, bệnh được ghi nhận ở Philippines vào năm 1918; tiếp đến, ở Ấn Độ, Mã Lai, Mexico, Puerlớn Rico, nam bộ Trung Quốc, Taiwan và Louisiana. Ở Louisiana, bệnh đã gây giảm 35% năng suất. Ngoài đậu nành (đậu tương ), nấm bệnh còn tấn công trên những loài đậu khác, như: đậu xanh (Phaseolus vulgarus), đậu lima (P. limemsis), cowpeas (Vigna spp.), clover (Trifolium spp.), đậu tương hoang (Glycine javanica), v.v…, ở trên lúa và những loài cỏ dại.

Bệnh cháy nhũn lá do nấm Rhizoctonia solani trên cây đậu nành (đậu tương )

Tại Việt nam, bệnh có thể đã xuất hiện từ rất lâu. Bệnh đã ngày càng phổ biến, góp thêm phần gây hạ năng suất đậu tương trồng ở Đồng bằng sông Cửu Long trong các năm đầu của thập kỷ 80. Trong khoảng thời gian này, việc phòng chữa bệnh chưa được hữu hiệu vì chưa rõ nguyên do tạo bệnh. Đến vụ hè – thu 1985, bệnh mới được xác định nguyên nhân tạo bệnh và những điều kiện ảnh hưởng nhiều đến sự tiến triển của bệnh.

Bệnh thường hay xuất hiện khi đậu bước đầu ra hoa và sẽ phát triển mạnh tiếp đến. Bệnh cũng có thể tấn công khi đậu còn nhỏ (hai tuần sau khi tiến hành gieo ). Bệnh phát triển càng sớm thì càng gây hạ năng suất. Bệnh phát sinh và phát tán nhanh khi có mưa nhiều (độ ẩm cao), và sẽ ngưng phát triển khi gặp trời nắng khô. Bệnh nặng ở các ruộng đậu trồng ngay sau vụ lúa bị bệnh đốm vằn hoặc ở các ruộng đậu được ủ gốc bằng rơm lúa bệnh đốm vằn. Đậu được gieo sạ dầy, nhiều cỏ dại, bệnh sẽ dễ dàng phát sinh, phát tán và lưu tồn cho vụ sau.

Trong ruộng đậu có từng lõm nhỏ bị héo úa rồi lụn dần. Lá mới bị bệnh sẽ biến màu như bị nhúng vào nước sôi, có các đốm lớn màu xanh nâu. Tiếp đến, lá trở thành nhủn nước và rủ xuống, bề mặt của lá có rất nhiều sợi nấm trắng khiến cho lá kết dính với những lá khác và với những cành, thân, trái phía dưới, khiến cho những bộ phận này bị bệnh. Lá từ từ cháy khô. Cành, thân, trái cũng có các vết nâu và cháy khô. Biểu hiện nổi trội của bệnh này là có sự xuất hiện của những sợi nấm và hạch nấm (sclerotes) trên những bộ phận bị nhiễm bệnh. Bệnh nặng làm lá, cành, trái rụng sớm, cây phát triển kém.

Nguyên nhân tạo bệnh nbsp;cháy nhũn lá trên cây đậu nành (đậu tương ):

Do nấm Rhizoctonia solani Kuhn, giai đọan sinh sản hữu tính là Thanatephorus cucumeris thuộc lớp nấm Đãm.

Đây chính là nấm sống trong đất, có thể sống cạnh tranh hoại sinh cực kỳ mạnh và tạo hạch. Ở trên lá, thân, cành và trái của những cây bị bệnh có rất nhiều sợi nấm trắng hoặc nâu và hạch nấm được tạo thành trên đó. Khi vừa mới được hình thành, hạch nấm có màu trắng; tiếp đến, chuyển dần sang màu nâu hoặc nâu đen. Hạch nấm có hình dáng và kích cỡ cực kỳ thay đổi. Chúng có dạng tròn hoặc bầu dục nhưng mặt bám vào cây thì dẹt, có đường kính: 1 – 4 milimét, bề mặt của hạch nấm có rất nhiều lổ nhỏ như tổ ong, có chất dịch màu nâu vàng đọng lại ở hạch còn non. Những hạch nấm mọc riêng lẻ hoặc kết dính vào nhau thành các cụm. Hạch nấm được kết cấu bởi các sợi nấm cuộn vào nhau 1 cách lỏng lẻo. Sợi nấm có tính phân nhánh vuông góc và sợi nấm con co thắt lại ở điểm phối hợp với sợi nấm mẹ. Sợi nấm có đường kính: 3 – 17 micron, tỉ lệ chiều dài và đường kính sợi nấm là 5:1/

Một vài bệnh hoặc cách gọi khác của bệnh do nấm Rhizoctonia solani gây nên:Bệnh héo xanh và héo vàng trên khoai tây, bệnh chết cây giống trên ớt, bệnh khô vằn trên hồ tiêu – lúa – ngô, bệnh rụng lóng – chết dây hồ tiêu, bệnh héo cây giống, héo khô trên đậu nành, bệnh lở cổ rễ…

Giải pháp phòng trị bệnh cháy nhũn lá do nấm Rhizoctonia solani trên cây đậu nành (đậu tương ):

– Giống: Chủ yếu các giống đều bị bệnh nặng. Một số loại giống tỏ ra ít nhiễm như: Dun, Hạt lớn Lâm Đồng, Santa Maria, MTĐ 64, MTĐ 134 – 2, MTĐ 134 – 10, MTĐ 170 – 1 MTĐ 172 – 7, MTĐ 173 – 6, MTĐ 176 và MTĐ 225 – 3/ Giống càng ngắn ngày thì bệnh càng trở thành trầm trọng hơn.

– Phương pháp canh tác: hạn chế trồng đậu sau vụ lúa bị bệnh đốm vằn và không ủ ruộng đậu bằng rơm lúa bị nhiễm bệnh này. Không gieo sạ dầy, khi gieo nên ứng dụng biện pháp gieo xen những hốc giữa những hàng (cây ít bị giáp tán) sẽ chống được sự bộc phát và phát tán của bệnh.

– Thời vụ: vụ đông – xuân, bệnh thông thường ít xẩy ra. Nếu tiến hành trồng đậu vào vụ xuân – hè, nên gieo sạ sớm, bệnh sẽ ít tác hại đến năng suất.

– Dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng: ứng dụng biện pháp giống như ở bệnh rỉ, đặc biệt lưu ý đến việc diệt trừ sạch cỏ vì đây là nguồn lưu tồn và phát tán quan trọng đối với bệnh này. Kết quả điều tra hai vụ xuân – hè và hè – thu 85 tại Nông Trại Thực Nghiệm Khu II, trường Đại Học Cần Thơ, cho biết có 10 loài cỏ dại hiện diện trong ruộng đậu, là ký chủ phu của bệnh này: Cỏ mật (Brachiaria distachya), Cỏ cú (Cyperus rotundus), Cỏ túc hình nhỏ (Digitaria ciliaris), Cỏ lồng vực nước (Echinochloa colona), Cỏ lông công (Echinochloa cruss – galli), Cỏ mần trầu (Eleusine indica), Fimbristylis diphylla Vahl, Cỏ đuôi phụng (Leptochloa chinensis), Cỏ ống (Panicum repens) và Paspalum sp.

– Xử lý với thuốc VALIDAN 5DD, BONANZA 100 DD.