Cách thiết kế vườn ươm cho cây Trôm (P1)

1/ Chọn địa điểm lập vườn ươm

1/1/ Điều kiện tự nhiên ở vườn ươm cây Trôm

– Khí hậu: Nhiệt độ, ẩm độ, chế độ mưa, lượng bốc hơi… thích hợp với đặc điểm sinh thái của những loài cây sẽ gieo ươm, tránh được những nhân tố thời tiết không có lợi như: giá rét, sương muối hoặc nhiệt độ quá cao.

+ Đừng nên xây dựng ở nơi thấp, ẩm ướt… là các điều kiện dễ cho dịch bệnh tiến triển gây ảnh hưởng không tốt tới cây giống

+ Điểm đặt phải thoáng, tránh được tác động của gió lớn và bão

– Địa hình: Tương đối bằng, có khả năng thoát nước, dốc nhỏ hơn 5o (nhằm tiện ứng dụng những giải pháp cơ giới, tiện chăm sóc, vận chuyển tránh hiện tượng xói mòn…).

+ Nếu ở vùng núi, độ dốc quá cao thì làm thành bậc thang;

+ Nếu ở gần rừng nên chọn vị trí vườn ươm cách 20m trở lên.

1/2/ Loại đất phù hợp để trồng trôm

– Đất thịt nhẹ hoặc thịt trung bình có cấu tạo tốt, tầng trồng trọt dầy, màu mỡ, có thể giữ nước và thoát nước tốt.

– Đất: Có cấu tạo tốt, tầng đất dầy 40 – 50 centimét, có thể giữ nước và thoát nước tốt, cách tốt nhất là đất cát pha đến thịt trung bình, phải gần nơi ễ dàng lấy đất đóng bầu, đủ ánh sáng, thoáng gió và tối ưu nhất có đai rừng chắn gió. Vùng trung du và miền núi chọn đất có pH= 5 – 7, mực nước ngầm 0,8 – 1,0m. Nếu gieo ươm thông thường thì phải chọn nơi có thể khai thác ễ àng đất ưới tán rừng.

1/3/ Nguồn nước cho vươn ươm

– Đòi hỏi nguồn cung ứng đủ nước tưới cho cả những tháng trong năm, đảm nảo đòi hỏi về chất lượng. Nước tưới

1/4/ Điều kiện kinh doanh

– Vị trí vườn ươm: Vườn ươm xây ựng ở trung tâm khu rừng để tiện cho việc vận chuyển và cây giống dễ thích ứng với điều kiện hoàn cảnh. Nên xây dựng ở gần khu ân cư, thuận lợi giao thông, thuận lợi sinh hoạt, mua sắm vật tư và dùng được nhân lực tại chỗ để tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

– Vườn ươm phải có vị trí đặt thuận lợi về giao thông, bằng phẳng, không bị úng nước, cách nơi tiêu thụ cây con trong khuôn khổ bán kính 100km là tối ưu đối với vườn ươm cố định, < 50km đối với vườn ươm tạm thời (đối với vườn ươm tạm thời càng gần càng tốt).

– Hình dáng: Hình chữ nhật hoặc hình vuông để dễ quy hoạch và dùng cơ giới.

– Diện tích vườn ươm đủ lớn bảo đảm được số lượng cây giống cần gieo ươm, tránh nơi có rất nhiều mầm mống sâu hại gây bệnh.

– Nguồn cung ứng điện: Trong suốt quá trình sản xuất cây con cần sử dụng đến điện để chạy một vài loại máy móc như máy bơm, điện thắp sang o đó địa nơi đặt vườn ươm phải có nguồn cung ứng điện.

2/ Sắp xếp những khu trong vườn ươm cây Trôm

– Quy tắc sắp xếp: bảo đảm cho mỗi khu có đủ diện tích và điều kiện cấp thiết để hoàn chỉnh từng khâu công việc trong 1 dây truyền khép kín. Đồng thời bảo đảm tính hợp lý của mỗi loại công việc, tiết kiệm được thời gian và sức lao động trong suốt quá trình sản xuất.

Để quy hoạch được vườn ươm giai đoạn đầu phải dự trù diện tích vườn ươm bao gồm: đất sản xuất và đất không sản xuất.

– Diện tích đất liên canh tính theo công thức:

– Diện tích luân canh:

Trong đó: là diện tích đất sản xuất cho 1 loại cây (m²; ha)

Số cây giống phải sản xuất mỗi năm (cây) n: sản lượng cây giống hợp lý.1 đơn vị diện tích

A: số năm nuôi cây ươm

B: tổng số những khu trong vườn ươm

C: số khu dùng để gieo ươm mỗi năm

– Trường hợp luân canh theo hàng tính theo công thức sau:

Trong đó:

m: tổng số chiều dài của luống gieo∕ 1 đơn vị diện tích (ha)

n: sản lượng cây giống hợp lý∕ 1m ài của luống.

Lưu ý: Nếu gieo vườn ươm đa số loài cây thì tính P cho từng loài để từ đấy tính tổng

2/1/ Khu vực sản xuất cây trôm

2/1/1/ Khu trộn đất ruột bầu

– Là nơi dự trữ và trộn đất ruột bầu nên cần có mái che mưa, nắng đồng thời cũng là nơi để đóng bầu tiếp đến xếp bầu vào luống.

Hình 1: Đất đóng bầu

2/2/2/ Khu cấy cây Trôm

– Khu vực luống cây nền cứng: Là luống nền láng bê tông và được xây gờ bao bọc quanh, có lỗ thoát nước đóng mở được, nền luống phải được láng phẳng và hơi sốc về phía lỗ thoát nước, tháo được kiệt nước. Gờ luống nên xây bằng gạch cao 15 – 20 centimét và trát vữa xi măng cẩn trọng. Dựa theo địa hình cụ thể của điểm đặt vườn ươm mà xây luống dài ngắn khác nhau. Một luống bình thường có kích cỡ 10m dài x 1 mét rộng có thể xếp được 1/300 bầu cây với đường kính bầu 13 centimét. Luống cây nên xây thành các cụm 4 – 5 luống, từng cụm cách nhau 1,5m và giữa những luống những nhau khoảng 50 centimét là thích hợp trong suốt quá trình sản xuất cây giống.

Hình 2: Luống nền cứng trong vườn ươm

– Khu vực luống cây nền mềm: Được xây dựng theo kích cỡ như nền cứng, dài 10m, rộng 1m. Gờ bao bọc quanh luống có khả năng làm bằng khung gỗ, đan bằng tre nứa thậm chí bằng đá, gạch để giữ cho bầu cấy cây không bị đổ hoặc nền luống làm thấp hơn mặt vườn khoảng 15 – 20 centimét.

Hình 3: Luống nền mềm trong vườn ươm

Lưu ý: Làm luống chìm hay nổi căn cứ mức độ thoát nước của vườn ươm.

– Các nơi có môi trường khô hạn thì thường làm luống chìm hoặc luống bằng. Vậy nên cần có sự áp dụng cho thích hợp.

2/2/ Khu vực không sản xuất cây trôm

2/2/1/ Hệ thống tưới

– Hệ thống tưới phải bảo đảm nước được dẫn tới khắp nơi trong vườn ươm.

Cần phải xây dựng hệ thống cung ứng nước cố định và hệ thống cung ứng nước linh hoạt phục vụ tưới cây trong vườn ươm.

– Hệ thống tưới nước trong vườn ươm chia làm những bộ phận sau:

Hình 4: Bể có chứa nước trong vườn ươm

Máy bơm: Là bộ phận động lực đẩy, hút nước từ bể có chứa qua hệ thống ống dẫn tới những vị trí sản xuất trong vườn ươm.

Hình 5: Máy bơm nước trong vườn ươm

Hệ thống ống dẫn nước đến những luống sản xuất cây giống: hệ thống ống dẫn nước này cần phải được lắp đặt sao cho nước đến đầu luống sản xuất. Hệ thống dẫn nước có 2 loại:

Hệ thống dẫn nước cố định làm bằng ống thép hoặc nhựa

Hình 6: Hệ thống dẫn nước cố định trong vườn ươm

Hệ thống không cố định được làm bằng những ống nhựa.

Hình 7: Hệ thống dẫn nước không cố định trong vườn ươm

Vòi tưới: Phụ thuộc vào đòi hỏi sản xuất mà chúng ta sẽ lắp đặt hệ thống vòi phun khác nhau. Vòi phun có một số loại sau:

Vòi nước bình thường

Hình 8: Vòi nước bình thường trong vườn ươm

– Hệ thống tưới phun trong vườn ươm

Hình 9: Hệ thống tưới phun trong vườn ươm.