Bọ xít hôi hại lúa và kỹ thuật phòng trừ hiệu quả

– Qua đồng nghiệp tại Bạc Liêu, chúng tôi được biết con bù hút mà bà con nông dân ở vùng lúa của những bạn gọi chính là con bọ xít hôi (còn được gọi là bọ xít hôi mình dài) hại lúa. Ở nước ta bọ xít hôi hại lúa có vài loài, nhưng đa phần nhất vẫn là một loài Leptocorisa varicornis Fabr. Chúng thuộc họ bọ xít mép (Coreidae), bộ cánh nửa (Hemiptera).

– Con đã phát triển hoàn chỉnh có màu xanh hơi vàng, pha màu nâu. Con cái thân dài khoảng 15-16 milimét, con đực nhỏ và ngắn hơn con cái. Phía mặt bụng có màu xanh bạc. Chúng thường hoạt động mạnh vào buổi sáng, lúc trời râm mát, con đã phát triển hoàn chỉnh cái thường đẻ trứng ở mặt trên, mặt dưới và bẹ… của lá lúa, nhưng đa phần vẫn là mặt trên của lá lúa.

Bọ xit hôi, một côn trùng gây bệnh nguy hiểm trên cây lúa

– Trứng được đẻ thành từng ổ, nhưng mỗi ổ trứng thường hay được xếp thành 2 hàng. Nếu nhìn từ trên xuống trứng hình bầu dục, dài khoảng hơn 1 milimét. Khi vừa mới đẻ trứng có màu trắng đục, khi sắp nở chúng chuyển dần sang màu vàng nâu hoặc nâu đậm.

– Con ấu trùng (bọ xít non) có màu vàng lục, thân dài từ vài mm đến khoảng 15mm (dựa theo tuổi), không có cánh hoặc mới có mầm cánh ngắn. Sau khi đã nở bọ xít non tập trung xunh quanh ổ trứng, sau vài tiếng đồng hồ chúng phân tán lên bông, lá lúa để gây bệnh.

– Bọ xít hôi có xu tính yếu với ánh sáng, nhưng ưa mùi tanh hôi. Cả con đã phát triển hoàn chỉnh và bọ xít non đều gây bệnh cho cây lúa bằng phương pháp chích hút dịch của hạt lúa non ở thời kỳ ngậm sữa đến chắc xanh (là chính yếu ), khiến cho hạt lúa bị lép lửng. Ở những tỉnh phía Bắc mùa vụ lúa tương đối gọn, rõ rệt khi trên ruộng đồng hết lúa thì bọ xít hôi dịch chuyển sang cư trú trên một vài loại cỏ dại như cỏ lồng vực, lau sậy hoặc sống tạm trên một vài cây thuộc nhóm cây có múi cam, quýt, chanh… Ở những tỉnh phía Nam do thời tiết luôn thích hợp, bà con có thể “gieo mạ cả năm, cấy các mùa, khiến cho mùa vụ ở nhiều nơi không tập trung nên mỗi khi ruộng này hết thức ăn thích hợp thì bọ xít lại dịch chuyển sang các ruộng khác, cánh đồng khác đang có thức ăn thích hợp với chúng, do đó việc ngăn ngừa, diệt trừ chúng thỉnh thoảng cũng gặp cực kỳ nhiều khó khăn, nhất là vào các năm có dịch. Trên thực tế ruộng đồng cho biết bọ xít thường gây bệnh nhiều ở các ruộng xuống giống sớm, đặc biệt và các ruộng gieo sạ muộn so sánh với chung quanh.

Để ngăn ngừa tác hại của bọ xít hôi những bạn có thể ứng dụng phối hợp nhiều giải pháp. Sau đây chính là một vài giải pháp chính

– Liên tục vệ sinh ruộng đồng sạch sẽ, diệt các loài cỏ dại ký chủ phụ của bọ xít.

– Trong một vùng rộng, hoặc ít nhất cũng là trong một cánh đồng nên xuống giống tập trung gọn thời vụ, không xuống giống lai rai để khi nào trên ruộng đồng cũng có thức ăn thích hợp với bọ xít. Bằng mọi cách phải xuống giống kịp với các ruộng chung quanh, nếu xuống quá muộn ruộng này sẽ là cái ổ cuốn hút bọ xít tập trung đến gây bệnh cực kỳ nặng. Nếu thực thi được giải pháp này thì hiệu quả ngăn ngừa, diệt trừ bọ xít sẽ cực kỳ cao.

–  Nếu có khả năng những bạn nên vận động nhau tổ chức đốt đuốc hàng loạt ở nhiều điểm phân bổ đều trên cánh đồng để cuốn hút bọ xít bay lao vào lửa mà chết

–  Kiểm tra ruộng lúa liên tục, nhất là từ khi cây lúa sắp trỗ trở đi, nếu phát hiện có rất nhiều bọ xít có thể sủ dụng một trong một số loại thuốc như: Bascide 50EC, Vibasa 50ND, Bassan 50EC, Basutigi 40ND, Abakill 1/8EC… để phun xịt. Về liều lượng và hướng dẫn sử dụng những bạn có thể đọc chỉ dẫn của hãng sản xuất có in sẵn trên bao bì.

Các ruộng vừa mới thu hoạch lúa, bọ xít hôi (nhất là con ấu trùng) thường rơi xuống mặt ruộng, nếu có thể nên phun thuốc lên mặt ruộng để diệt trừ bọ xít, không cho chúng sống sót dịch chuyển sang phá lúa ở vụ sau.