Vàng lùn, virus lúa cỏ

Tên gọi tiếng anh: Rice grassy stunt virus

Dấu hiệu gây bệnh của bệnh vàng lùn, virus lúa cỏ

Dấu hiệu vàng lùn: Lá lúa từ màu xanh nhạt chuyển dần sang màu vàng nhạt, vàng da cam rồi vàng khô. Vị trí những lá bị vàng lan dần từ những lá phía dưới lên những lá bên trên. Vết vàng trên lá xuất hiện từ chóp lá, lan dần vào phía bẹ lá. Toàn bộ những lá bị nhiễm bệnh có xu hướng xoè ngang. Những chồi lúa bị nhiễm bệnh hạ chiều cao và bệnh cũng gây giảm số chồi trên bụi lúa mắc bệnh. Quần thể ruộng lúa bị nhiễm bệnh ngả màu vàng, chiều cao cây lúa không đều.

 A: ruộng lúa bệnh ngả màu vàng

B: chiều cao cây không đồng đều

Dấu hiệu lúa cỏ: bụi lúa lùn, cho ra nhiều chồi thường mọc thẳng, có dạng giống như bụi cỏ. Lá lúa ngắn, hẹp, màu xanh vàng hoặc màu vàng cam. Tại những lá non có rất nhiều đốm gỉ sắt hoặc màu vàng đỏ. Khi trỗ thường không có gié hoặc gié có hạt lép.

A: cây bị lùn, mọc nhiều chồi, bộ rễ bình thường

B: lá ngắn, hẹp, cứng màu xanh vàng hoặc vàng cam (C)

D: lá non có rất nhiều đốm gỉ sắt hoặc màu vàng đỏ

Nguyên nhân gây bệnh của bệnh vàng lùn, virus lúa cỏ

Bệnh vàng lùn do virus Rice Grassy Stunt Virus (RGSV) gây nên. Virus này thâm nhập vào cây lúa và tạo bệnh thông qua môi giới là Rầy nâu ( Nilaparvata lugens). Bệnh có khả năng làm hạ năng suất lúa trên các giống mẫn cảm và khi mật độ rầy trên ruộng cao.

Rầy nâu truyền virus tạo bệnh từ cây này sang cây khác, từ ruộng này sang ruộng khác. Rầy có thể lây bệnh trong toàn bộ quá trình sống của chính nó sau khi đón nhận mầm bệnh khoảng 1 giờ.

Đặc tính phát sinh, phát triển bệnh và phát tán của bệnh vàng lùn, virus lúa cỏ

– Dấu hiệu bệnh vàng lùn vi virus lúa cỏ xuất hiện khoảng 30 ngày sau khi bị bệnh.

– Thời gian ủ bệnh khoảng 20 ngày.

– Bệnh vàng lùn được truyền qua ấu trùng và thành trùng của rầy nâu. Không truyền qua trứng rầy. Không lây truyền qua giống, nguồn nước và đất.

– Thời gian lưu tồn bệnh vàng lùn: 3 – 30 ngày.

Giải pháp ngăn ngừa, diệt trừ bệnh vàng lùn, virus lúa cỏ

– Phòng bệnh: Quản lý rầy nâu vì rầy nâu chính là nguồn phát tán bệnh vàng lùn và lùn xoắn lá:

+ Thăm đồng liên tục để phát hiện rầy thật sớm.

+ Khi phát hiện có rầy nâu cánh dài ở thời kỳ mạ với mật độ từ 7 – 10con/tép thì cần xịt thuốc trừ rầy ngay vì đây chính là rầy mới dịch chuyển đến và khả năng rầy mang mầm bệnh là cực kỳ cao.

+ Một số loại thuốc ngày nay phun xịt trừ rầy có hiệu quả: Bassa 50EC, Trebon 20ND, Admire 50EC, Actara 25WWG…

– Chữa bệnh:

+ Khi cây lúa còn ở thời kỳ mạ đến đẻ nhánh, nếu phát hiện cây bị hại thì phải nhổ bỏ ngay hay cày vùi huỷ bỏ tất cả ruộng lúa để giúp tránh phát tán vì cây lúa không thể hồi phục mặc dù tiếp tục được đầu tư thêm phân bón, thuốc trừ sâu hại, hay bơm nước vào. Trước khi cày vùi phải xịt thuốc trừ rầy nâu để giúp tránh lây lan lây bệnh sang ruộng lúa khác.

– Ở các khu vực vừa có dịch bệnh virus xẩy ra: cày lật gốc rạ ngay sau khi tiến hành thu hoạch.