Bệnh Hại Trên Lúa Và Phương Pháp Chăm Sóc Lúa Thời Kỳ Làm Đòng- Trổ Chín.

Lúa làm đòng là gì?

Lúa làm đòng hay còn gọi quá trình từ phân hóa đòng đến đòng già, là quá trình phân hoá và tạo thành cơ quan sinh sản, đóng vài trò tác động trực tiếp tới năng suất lúa.
<br /> <img loading=”lazy” class=”aligncenter wp-image-8168 size-full” title=”Lúa làm đòng là gì” src=”https://sieuthiphanthuoc.org/wp-content/uploads/2021/12/VI%C3%8AN-S%E1%BB%A6I-TH%C3%81I-CONTRA-GI%C3%9AP-L%E1%BB%9A-N-TR%C3%81I-CH%E1%BB%90NG-N%E1%BB%A8T-TR%C3%81I___sieuthiphanthuoc.org_.jpg” alt=”Test Hinh Hinh Test” width=”640″ height=”480″ style=”width: 600px; height: 400px” srcset=”https://sieuthiphanthuoc.org/wp-content/uploads/2021/12/VI%C3%8AN-S%E1%BB%A6I-TH%C3%81I-CONTRA-GI%C3%9AP-L%E1%BB%9A-N-TR%C3%81I-CH%E1%BB%90NG-N%E1%BB%A8T-TR%C3%81I___sieuthiphanthuoc.org_.jpg”><br /> Trong giai đoạn này, cây lúa có rất nhiều thay đổi về hình thức biểu hiện ra bên ngoài rõ ràng như màu sắc, hình dạng lá và cây, sinh lý, cùng khả năng chịu đựng ngoại cảnh… Quá trình này diễn ra tại đỉnh điểm hình thành và phát triển của những nhánh cây lúa, có thể trông thấy đòng lúa bắng mát thường khi đòng đã dài khoảng 1 milimét, người ta  gọi là cứt gián. Sau khi tạo thành bông nguyên thủy thì bước sang thời kỳ vươn dài phối hợp với sự tạo thành bông, gié và hoa hoàn chỉnh. Lúc này chiều dài của đòng có thể đạt 6 đến 12 centimét, bằng nửa chiều dài của bông sau này. Đòng lúa lớn dần, dần phồng to và phát triển cả về chiều dài. Thời kỳ làm đòng kết thúc khi đòng già và chuẩn bị trỗ bông. Từ thời kỳ bông nguyên thuỷ, cây lúa còn tạo thành thêm ba lá nữa, không kể lá đòng.

Thời gian lúa ra hoa là bao nhiêu lâu?

Khi đòng đã hoàn chỉnh thì bước sang thời kỳ trỗ. Thông thường thời gian bông lúa bắt đầu thoát ra khỏi bẹ lá đòng cho đến thoát hoàn toàn nối dài 4-6 ngày. Thời gian trỗ càng ngắn càng thì có thể tránh được những điều kiện khí hậu không có lợi, vậy nên rất nhiều người tìm cách xúc tiến quá trình này. Song song quá trình trỗ bông, có các giống vừa nở hoa vừa thụ phấn ngay, nhưng lại có giống phải chờ trỗ xong mới bắt đầu nở hoa thụ phấn.
<br /> <img loading=”lazy” class=”aligncenter wp-image-8169 size-full” title=”Thời gian lúa ra hoa ” src=”https://sieuthiphanthuoc.org/wp-content/uploads/2021/12/VI%C3%8AN-S%E1%BB%A6I-TH%C3%81I-CONTRA-GI%C3%9AP-L%E1%BB%9A-N-TR%C3%81I-CH%E1%BB%90NG-N%E1%BB%A8T-TR%C3%81I___sieuthiphanthuoc.org_.jpg” alt=”Test Hinh Hinh Test” width=”640″ height=”480″ style=”width: 600px; height: 400px” srcset=”https://sieuthiphanthuoc.org/wp-content/uploads/2021/12/VI%C3%8AN-S%E1%BB%A6I-TH%C3%81I-CONTRA-GI%C3%9AP-L%E1%BB%9A-N-TR%C3%81I-CH%E1%BB%90NG-N%E1%BB%A8T-TR%C3%81I___sieuthiphanthuoc.org_.jpg”><br /> Thời kỳ nở hoa, thụ phấn và thụ tinh: Trên một bông, các hoa nở trước thường ở đầu bông và đầu gié, những hoa ở gốc bông hầu hết nở cuối cùng. Trình tự nở hoa này có liên quan đến trình tự vào chắc. Các hoa ở gốc bông do nở sau nên vào chắc muộn, khi gặp hoàn cảnh không có lợi thường dễ bị lép và có khối lượng hạt thấp. Hoa nở rộ nhất thường vào thời gian 8 đến 9 giờ sáng khi gặp hoàn cảnh thời tiêt thuận lợi. Khi đã nở hoa phơi màu, vỏ trấu mở ra, bao phấn vỡ giúp hạt phấn rơi vào đầu nhụy, ống phấn vươn dài tới phôi nang, rồi vỡ ra và giải phóng hai hạch đực. Trong đó một hạch phối hợp với trứng mà phát triển thành phôi, hạch còn lại phối hợp với hạch thứ cấp mà phát triển thành phôi nhũ. Có thể phân biệt rõ những bộ phận của phôi sau 8-10 ngày như trục phôi, mầm và rễ phôi. Phôi phát triển xong và năm dưới bụng hạt sau 2 tuần. Phải mất một tuần để tất cả hoa trên cùng một bông nở hết, sau 10 ngày trỗ là toàn bộ hoa đều được thụ tinh và bắt đầu tạo thành hạt. Hoa nào không được thụ tinh thì bị lép.

Lúa trổ đều nên phun thuốc gì?

Nhiều bà con thắc mắc rằng lúa đang trổ xịt thuốc gì cho hiệu quả, trên thực tế không phải cứ tùy tiện phun đủ loại thuốc mà hiệu quả được, vừa mất công lại lãng phí và gây ô nhiễm môi trường. Theo chuyên gia, cây lúa đang ở phía trong giai đoạn ra hoa, thì chúng ta cũng phải dựa xem là nó có loại sâu hại gì thì chúng ta mới nên phun. Có thể theo tư vấn từ cán bộ khuyến nông địa phương, người ta dự đoán dự tính loại sâu hại sẽ xuất hiện để xịt phòng chống. Giai đoạn lúa ra hoa thường có sâu đục thân, bệnh bạc lá, sâu cuốn lá, rầy nâu, bệnh lem lép hạt… Nếu rầy nâu xuất hiện có thể gây cháy rầy thì cần phun xịt trừ gấp, sâu đục thân phải xịt phòng từ lúc chưa trỗ (nam bộ ít bị sâu đục thân hơn bắc bộ ), bệnh bạc lá xuất hiện nhiều trong mùa mưa bão gây bệnh lá đòng.<br /> <img loading=”lazy” class=”aligncenter wp-image-8170 size-full” title=”Bệnh trên lúa thời kỳ đòng trổ” src=”https://sieuthiphanthuoc.org/wp-content/uploads/2021/12/VI%C3%8AN-S%E1%BB%A6I-TH%C3%81I-CONTRA-GI%C3%9AP-L%E1%BB%9A-N-TR%C3%81I-CH%E1%BB%90NG-N%E1%BB%A8T-TR%C3%81I___sieuthiphanthuoc.org_.jpg” alt=”Test Hinh Hinh Test” width=”640″ height=”480″ style=”width: 600px; height: 400px” srcset=”https://sieuthiphanthuoc.org/wp-content/uploads/2021/12/VI%C3%8AN-S%E1%BB%A6I-TH%C3%81I-CONTRA-GI%C3%9AP-L%E1%BB%9A-N-TR%C3%81I-CH%E1%BB%90NG-N%E1%BB%A8T-TR%C3%81I___sieuthiphanthuoc.org_.jpg”><br />

Những bệnh trên lúa thời kỳ đòng trổ

Sau đây, để thuận lợi tư vấn bà con, Fao sẽ liệt kê mỗi loại bệnh và lời khuyên loại thuốc phun cho thích hợp. 1/ Bệnh đạo ôn cổ bông, cổ gié Vết bệnh trên cổ lan lúc đầu là châm nâu, sau thành vết nâu hình khum theo chiều cong từ giữa cổ lá với phiến lá. Cổ lá bị nhiễm bệnh khiến toàn lá tái xanh, xám, khô lụi và gãy gục xuống. Vết bệnh trên đốt thân ban đầu là đốm nhỏ màu nâu, sau lớn rộng ra thành một vành tròn bao bọc quanh đốt thân làm cho thân tóp lại, màu nâu đen. Vết bệnh trên cổ bông, cổ gié lúc đầu là đốm nhỏ, sau lan theo chiều dài làm cả đoạn cổ bông, có màu nâu xám, khô tóp lại, gây hiện trạng bông bạc nếu bị bệnh sớm ngay thời gian trổ. Còn nếu bị muộn thì bị lép, lửng, dễ gảy cổ bông, cổ gié gây hạ năng suất. Bệnh đạo ôn do nấm Pyricularia oryzae Cav gây nên, lan truyền bằng bào tử lây lan qua gió,  thâm nhập vào cổ lá, phiến lá đòng, cổ bông, cổ gié. Với độ ướt lá 4 đến 5 giờ trong một đêm, bào tử nấm bệnh sẽ tạo thành giác bám và nãy mầm sinh ra vết bệnh mới. Nhiệt độ thích hợp để bệnh phát sinh phát triển từ 20 – 30^oC, nhiệt độ tối thích 22 – 28 ^oC, ẩm độ >90% (trời âm u, mưa nhỏ hoặc mưa phùn). Bệnh gây phá hại trên đa số những giống, khi bón phân không hài hòa hoặc thừa đạm, đặc biệt hại nặng một số loại giống như VN10, P6, HC95, IR38… Để ngăn ngừa, diệt trừ bệnh đạo ôn hiệu quả, khi lúa chuẩn bị trổ bông gặp điều kiện thuận lợi như gió mùa Đông bắc, ngày nắng đêm sương, mưa phùn, mưa rào… cần tiến hành xịt một số loại thuốc có hoạt chất Isoprothiolane, Tricyclazole, Fenoxanyl + Tricyclazole… như Beam, Map Famy, Filia… Thời gian phun thích hợp đặc biệt là trước khi lúa trổ 5 – 7 ngày. Các bị bệnh nặng cần tiến hành phun lần 2 khi lúa đã trổ thoát hoàn toàn.

FIZZI PYLACOL 700WP

2/ Bệnh bạc lá vi khuẩn Bệnh này do vi khuẩn Xanthomonas Oryzae gây nên, lây lan theo gió và nước xâm nhập và lây nhiễm vào lá lúa qua khí khổng, thuỷ khổng ở phía trên mút lá, mép lá, nhất qua vết thương cơ giới trên lá lúa. Khi khi vi khuẩn tiếp xúc với bề mặt có màng nước, chúng dễ dàng di động thâm nhập vào phía bên trong qua vết thương hoặc những lỗ khí, nhân lên về mặt số lượng và theo những bó mạch dẫn tỏa ra đi. Bệnh thông thường phát tán mạnh nhất sau những trận mưa dông, nguồn gây bệnh thông thường tồn tại trong nước, đất, hạt giống lúa và cả cỏ dại… Vết bệnh ban đầu có màu xanh đậm, xuất hiện đầu tiên ở đầu lá hoặc hai bên mép lá, rồi lan dần vào phiến lá. Gặp nắng vết bệnh héo đi, khiến khô trắng từng vệt từ đầu lá nối dài dọc theo mép lá, có hình lượn sóng màu vàng ở rìa vết bệnh, mô bệnh xanh tái, vàng lục, lá nâu bạc, khô xác. Khi bệnh nặng phiến lá bị khô trắng tận 60 – 70% diện tích hoặc tất cả. Vào buổi sáng sớm hoặc khi điều kiện khí hậu ẩm, ở trên vết bệnh thường hay xuất hiện các giọt dịch vi khuẩn màu trắng đục, khô thì có màu nâu hoặc vàng, hình cầu li ti. Khi bệnh bùng phát thành dịch, đặc trưng ở thời kỳ làm đòng tới trỗ bông thì cây lúa cực kỳ dễ bị nghẹn đòng, bông bạc, lép nhiều hạt làm hạ năng suất tới 70%. Để phòng chống, cần liên tục thăm đồng để kịp thời phát hiện, đặc biệt lưu ý sau những trận mưa giông. Khi tìm thấy bệnh phải dừng bón hầu hết các loại phân cũng như thuốc giúp kích thích sinh trưởng. Triển khai giải quyết ngay bằng một trong một số loại thuốc như Totan, Map Lotus… hoặc xịt thuốc có chứa kháng sinh Streptomycin hoặc Xanthomic, Acid Oxolinic, Sasa…

THUỐC TRỪ BỆNH MOLTOVIN 380SC – Đặc Trị Vi Khuẩn, Bạc Lá Lúa

3/ Rầy nâu, rầy lưng trắng Rầy chích vào thân và hút nhựa khiến cho cây vàng úa, mật độ cao ây cháy rầy, lúc đầu là từng đám, sau thì tỏa ra ra cả ruộng, thận chí cả cánh đồng nếu như không ngăn ngừa, diệt trừ kịp lúc. Ngoài những việc gây hạ năng suất, rầy lưng trắng còn là môi giới gây lây bệnh lùn sọc đen. Để xử lý tốt đối tượng sâu bệnh này trong thời kỳ lúa làm đòng, trổ và vào chắc thì cần thăm đồng liên tục, nếu có rầy tìm thấy ở mật độ cao từ 700 – 1000 con/m2 cần tiến hành xử lý phun thuốc ngay một trong số thuốc như: Applaud, TT-Led 70WG, Chess, Difluent… Nếu rầy non tuổi 1, tuổi 2 cần sử dụng hỗn hợp trừ rầy nội hấp, tiếp xúc hoặc phối hợp cả 2 để phun, lưu ý phải phục vụ đủ nước 30-40 lít/sào và xịt vào gốc lúa.

MAY 050SC– Đặc Trị Nhện Gié- Sâu Cuốn Lá- Rầy Nâu- Sâu Đục Thân.

4/ Bệnh khô vằn Bệnh khô vằn gây bệnh nhiều ở những bộ phận như như bẹ lá, phiến lá và cổ bông. Tại lá và bẹ lá, vết bệnh ban đầu là hình bầu dục, màu xám nhạt hoặc lục tối, sau thành vết vằn da hổ, dạng đám mây. Nếu bệnh nặng, cả bẹ và phần lá bên trên đều chết lụi. Vết bệnh ở cổ bông đa số là vết nối dài bao bọc quanh cổ bông, có màu xám loang ra ở hai đầu vết, phần ở giữa vết thì màu lục sẫm co tóp lại. Bệnh khô vằn phát sinh mạnh tốc độ lan nhanh ở điều kiện nhiệt độ cao từ 24 – 32^oC với độ ẩm bão hoà hoặc lượng mưa cao Sự tiến triển của bệnh phần nhiều cũng do chế độ nước và phân bón trên đồng. Bón phân đạm nhiều và bón đạm tập trung thúc đòng khiến bệnh tiến triển mạnh hơn. Bón rất nhiều lần cũng làm cho mức độ bị nhiễm bệnh cao. Bón kali có thể làm hạ mức độ bị bệnh của cây. Ngăn ngừa, diệt trừ bệnh khô vằn cần có giải pháp diệt trừ nguồn gây bệnh trong đất cả ngay sau khi thu hoạch và quản lý cách trồng trọt thâm canh phù hợp. Cần triển khai cây sâu để san lấp hạch đất, kết hợp với những giải pháp gieo cấy đúng vụ, đảm bảo mật độ hợp lý, bón phân cần đúng tỷ lệ, hạn chế bón tập trung đạm đón đòng, có thể kết hợp thêm tro bếp và Kali để gia đẩy mạnh tính giống kháng bệnh của cây. Bên cạnh đó, hệ thống tưới tiêu cần chủ động và không để mức nước quá cao trong trường hợp bệnh phát tán mạnh. 5/ Bệnh cháy bìa lá do vi khuẩn Dùng thuốc DITHANE M-45 80WP để xịt phòng và trị. Loại thuốc này cũng tương đối hiệu quả trong việc phòng chữa bệnh lép vàng.

Thuốc trừ bệnh DITHANE M-45 80WP- BẢO VỆ ĐÒNG- ĐẸP BÔNG

6/ Bệnh đạo ôn trên lá Dùng thuốc Tutin 40SL.

TUTIN 40SL-Đặc Trị Đạo Ôn Lá- Cổ Gié- Lem Lép Hạt- Thán Thư- Đốm Lá.

7/ Bệnh lem lép hạt Sử dụng thuốc SUPERONE 300EC là một chọn lựa cực kỳ phù hợp. Ngoài lem lép hạt, SUPERONE 300EC còn hữu hiệu trong khu vực phòng trị một vài bệnh gây hại khác như vàng lá chín sớm và đốm vằn.

SUPERONE 300EC- Đặc Trị Khô Vằn- Lem Lép Hạt- Rỉ Sắt- Thán Thư- Sương Mai.

Bên cạnh những biện pháp phía trên, bà con có thể phối hợp sử dụng chất điều hòa sinh trưởng GABACYTO GABA Sữa để gia đẩy mạnh sức sống, hỗ trợ cây lúa khỏe khoắn, tăng sức đề kháng, sức chịu đựng và dễ dàng vượt qua sức ép dịch bệnh cũng như ngăn ngừa dấu hiệu của bệnh virus. GABACYTO GABA Sữa còn hỗ trợ bộ rễ lúa khỏe khoắn và dễ hấp thụ dinh dưỡng tốt, thúc đẩy quá trình phân hóa đòng cho đòng lúa lớn và kích thích cây lúa trổ rộ. Xịt thuốc hoá học ngăn ngừa, diệt trừ bệnh đem lại hiệu quả khi bệnh mới phát sinh tại các bẹ lá già, lại phải được phun tiếp xúc tới tầng lá dưới của cây phối hợp với rút cạn nước trên ruộng đồng. Ngoài một số loại sâu hại trên, ở những thời kỳ trước, trong, sau trổ và cả trổ chín… cây lúa còn bị nhiều lại sâu hại gây bệnh khác tấn công. Do đó, bà con lưu ý để ý ruộng đồng liên tục để kịp lúc có giải pháp xử lý và ngăn ngừa, diệt trừ sớm.

GABACYTO GABA Sữa- Tăng Ra Rễ- Đâm Chồi- Giảm Rụng Hoa, Trái- Xanh Lá.