Sự tích hoa phong lan

Ở một miền xa xôi, khí hậu ấm cúng và đất đai trù phú có một bộ lạc tên là Aruaki. Họ may mắn hơn những bộ lạc khác vì họ sai khiến được loài chim Oócchít chuyên đẻ các quả trứng bằng vàng. Khi một con chim đẻ trứng vào tổ trong hốc cây thì thủ lĩnh Nalớn sử dụng tay chuyển quả trứng đó sang 1 cái cây khác. Và sự kiện đó được coi như một ngày hội lớn. Những cô gái của thủ lĩnh thay nhau phục trên những cành cây, bảo vệ tổ chim khỏi bị chim ưng phá hại. Đồng thời, trong mỗi góc buôn làng, những trai tráng tay cầm các mũi tên tẩm thuốc độc đứng canh giữ không cho những chiến binh của bộ lạc khác đến đánh chiếm kho báu của bộ lạc mình.

Từ ngày có trái trứng vàng kia; các tay thợ lành nghề đã chế sinh ra những vòng tay, hoa tai và đủ một số loại trang sức. Số trứng vàng dự trữ hàng ngày một nhiều trở thành vật dụng khác. Đàn ông của bộ lạc chuyên nghề săn bắn; còn đám đàn bà, con gái ở nhà dệt các tấm khăn voan, đan giỏ và hái nhặt thảo quả.

Một hôm cánh đàn ông đi săn trở về với một tâm trạng đầy lo lắng. Họ đã chạm trán cánh thợ săn của một bộ lạc lạ lẫm. Cánh thợ lạ này đã kể cho họ nghe về các chiến thuyền khổng lồ đã cập bờ biển; và về các con người tóc cắt ngắn, mặt mũi trắng trẻo nom cực kỳ lạ lùng, đã đặt chân lên đất liền. Các kẻ da trắng này cực kỳ hám vàng. Chúng đã sử dụng một trong các loại súng có tai, khạc ra các mũi tên có lửa khủng khiếp. Chúng cướp giật vòng chân, vòng tay của chị em, tra khảo dân bản xứ nơi có vàng.

Nếu các người Aruaki hiểu rằng, con người cũng có thể trở thành các kẻ tàn ác, thấp hèn; thì chắc chắn không bao giờ họ lại cho phép kẻ lạ mặt kia vào làng bản của họ. Nhưng họ không hiểu được việc đó. Họ vẫn cứ khiêng các người thợ săn lạ mặt bị gấu đánh bị thương vào làng. Vị thủ lĩnh còn ra lệnh cho đám phái nữ đi tìm các người bị thương; còn cánh đàn ông lại lên đường đi săn.

Một kẻ lạ mặt có tên là Khơramooi Métvét. Anh ta cực kỳ mê các đồ trang sức của phái nữ và cứ gặng hỏi họ kiếm ở đâu thứ đá vàng làm ra được một số loại vòng và hoa tai này. Nhưng chị em chỉ trả lời bằng một nụ cười. Dần dà, Métvét kết thân được với cô gái cả – con của thủ lĩnh tên là Dincadơvin; và hứa hẹn sẽ cưới nàng làm vợ rồi ở lại với bộ lạc. Dincadơvin nói rằng nàng phải đợi chờ cha trở về để xin ý kiến.

Métvét bắt đầu làm công việc dò hỏi Dincadơvin về sự việc vì sao chị em nàng cứ đôi khi lại biến vào rừng sâu và ở đó làm cái gì. Còn Dincadơvin đã tự cho mình là vợ chưa cưới của Métvét rồi. Cho nên nàng đã phạm sai lầm còn lớn hơn cả sai lầm của cha nàng cho phép đưa kẻ lạ mặt bị thương vào buôn làng.

Dincadơvin không hề ngờ rằng, người tình của nàng đã bán linh hồn cho bọn da trắng để lấy một thùng rượu; và còn hứa với họ sẽ tiết lộ bí mật của bộ lạc Aruaki? Và thế là sau khi biết chắc chị em nàng thường thay nhau phục trên cây, bảo vệ bầy chim đẻ trứng vàng; Métvét liền chuốc rượu cho các người canh gác say mèm; rồi thông báo điều bí mật cho bọn da trắng biết.

Métvét không hay rằng trên đỉnh một ngọn cây cao nhất còn có chàng Ôta Te đang phóng tầm mắt để ý khắp vùng gần xa. Anh đã phát hiện ra có các người da trắng đang tới gần nơi con chim đẻ trứng vàng mà người dẫn đầu là Métvét. Sau khi loan báo cho buôn làng hay về mối nguy hiểm đang đe doạ và về sự phản trắc của Métvét; anh liền đóng chuông báo động.

Dincadơvin đau đớn thốt lên:

– Ôi, cớ sao ta lại tiết lộ cho chàng bí mật của loài chim? Thảo nào mà chàng cứ căn vặn ta! – Rồi nàng quay lại hỏi ông thầy cúng – Hãy chỉ cho ta biết ta cần làm thế nào và làm sao để cứu loại chim đẻ trứng vàng?

– Cô cô cô! – Tiếng thầy cúng thốt lên, có nghĩa là “Cứ sẵn sàng đi!”

Hết thảy đàn bà và con gái chạy đến, cùng đáp lớn: “Khô!”

Việc đó có nghĩa là: “Chúng tôi đã sẵn sàng!”

– Hỡi những cô gái! Hãy nhanh tay trèo lên ngồi vào những cành cây! Khi đó bọn da trắng sẽ không biết được chim làm tổ trên cây nào. Còn nếu chúng phát hiện thấy tổ chim thì Taxan-útke sẽ chạy đi tìm các người thợ săn, gọi họ về đuổi bọn da trắng đi.

Taxan-útke, tên thường hay gọi của con Ngựa chiến, phi như bay về phía các người đàn ông của bộ lạc đang mải săn bắn. Còn hàng trăm cô gái khác thì vội vàng lao lên cây, tay ôm chặt lấy những cành cây.

Métvét dẫn đoàn người da trắng vào rừng. Nhưng hắn lúng túng không biết nên chỉ vào cây nào. Bọn da trắng nổi giận, bắn các mũi tên có lửa vào những cô gái. Nhưng những cô, bao gồm cả những cô đã chết, vẫn ôm chặt những cành cây.

Khi cánh đàn ông chạy về tới buôn làng, đuổi được bọn da trắng đi thì đã muộn quá. Các người con ưu tú – các cô gái đẹp của họ đã chết. Ông thầy cúng trỏ tay lên trời, gọi tên họ và nói:

– Những con đã xả thân bảo vệ kho báu của bộ lạc ta. Những con xứng đáng được ban thưởng. Tâm hồn những con sẽ trở thành các bông hoa ngát hương. Chúng sẽ không ngừng sinh sôi trên những cành cây kia và sẽ kể lại cho những thế hệ mai sau về chiến công bảo vệ loài chim mỏ vàng của những con.

Các bông hoa tuyệt diệu và đủ loại tựa như những cô gái của bộ lạc Aruaki đang đua nở phía trên những cành cây.

Người đời nay gọi đó là hoa Oóckhiđêa – hay là hoa Phong Lan.