Sâu Vẽ Bùa và các biện pháp diệt trừ sâu vẽ bùa hiệu quả trên cây trồng

Sâu vẽ bùa là gì?

Sâu vẽ bùa là một trong các loại sâu nhỏ có tên khoa học là Phyllocnistis citrella Stainton, thuộc họ Phyllocnistidae và bộ Lepidoptera. Loài sâu này gây bệnh trên các giống cây ăn trái họ cam quýt và là môi trường lây truyền cho bệnh loét. Sâu vẽ bùa thường tấn công những cây trồng trong thời kỳ ra đọt non, khi mà cây còn yếu và dễ bị thương tổn. Khi chúng thâm nhập vào cây trồng, chúng sẽ ăn lá, phá hủy những mô mềm của cây và giữ lại các vết xước và lỗ nhỏ. Do đó, sâu vẽ bùa được coi là một trong các sâu gây bệnh rất nghiêm trọng đối với các loại cây trồng.

Mức độ gây bệnh của sâu vẽ bùa dựa nhiều vào điều kiện khí hậu. Nếu khí hậu ẩm ướt và mưa thường xuyên, sâu vẽ bùa sẽ phát triển mạnh hơn và gây nên nhiều tổn thất hơn cho cây trồng. Tuy vậy, nếu khí hậu khô ráo và nắng nóng, sâu vẽ bùa sẽ khó phát triển và dễ bị diệt trừ hơn.

Có hai dạng sâu vẽ bùa phổ biến là Liroomyza spp và Phyllocnistic citrella. Liroomyza spp gây bệnh trên rau và Phyllocnistic citrella gây bệnh trên cây ăn trái có múi.

Sâu vẽ bùa gây bệnh trên rau

Đặc tính, hình thức biểu hiện ra bên ngoài, cách nhận biết sâu vẽ bùa

Có tên khoa học là Liroomyza spp., họ Agromyzyiidae

Trứng: Có kích cỡ cực kỳ nhỏ, màu trắng hồng, đường kính khoảng 0,2 milimét.

Ấu trùng: Cơ thể có 10 đốt, miệng dạng mốc câu màu đen, thời gian phát triển từ 3-4 ngày.

Nhộng: Có chiều dài 1,5 mm rộng 0,7 milimét, màu nâu vàng, dính trên lá chỗ cuối đường đục hoặc rơi xuống mặt đất. Thông thường thời gian phát triển của nhộng 6-8 ngày.

Trưởng thành:

☑ Thân dài 1,3-1,5 milimét, màu đen bóng, nhưng một phần cơ thể gồm cả phiến mai trên ngực có màu vàng.

☑ Cánh trước có chiều dài 1,4 milimét, rộng 0,6 milimét.

☑ Cánh sau thoái hóa còn cực kỳ nhỏ màu vàng nhạt.

☑ Phần bụng và chân có rất nhiều lông, chân màu vàng, đốt chày và đốt bàn màu đen, bàn chân 5 đốt, đốt cuối có 2 móng cong màu đen.

Cơ chế gây bệnh

Sâu vẽ bùa cái làm thành nhiều lỗ ở chóp lá hay dọc theo bìa lá rồi đẻ trứng, trứng nở ra dòi, ngay lúc này chúng đục giữa biểu bì lá thành các đường hầm ngoằn ngoèo.

Lúc đầu chỉ là đường đục nhỏ, càng lúc càng lớn dần cùng với sự phát triển của ấu trùng, làm khô lá và hạ diện tích quang hợp của lá.

Khi trưởng thành dòi đục thủng biểu bì chui ra ngoài và làm nhộng phía trên mặt lá hay trên những bộ phận khác của cây (dính trên lá chỗ cuối đường đục) hoặc buông mình xuống đất làm nhộng.

Khả năng gây bệnh của sâu vẽ bùa

Sâu vẽ bùa thường gây bệnh cho cây ở thời kỳ lá non. Sâu đục phá làm lớp biểu bì bị tách khỏi lớp nhu mô, sâu đi đến đâu biểu bì lá phồng lên tới đó.

Lá rau khi bị sâu vẽ bùa thường quăn, co dúm và biến đổi về hình dạng, gây giảm khả năng quang hợp và khả năng hình thành và phát triển của cây, ảnh hưởng nhiều đến năng suất.

Biện pháp, kỹ thuật phòng trừ, thuốc trị sâu vẽ bùa trên rau an toàn hiệu quả

Có rất nhiều biện pháp và kỹ thuật phòng trừ, thuốc trị sâu vẽ bùa trên rau được ứng dụng để có thể bảo đảm an toàn cho sức khỏe con người và môi trường.

Giai đoạn đầu, việc vệ sinh ruộng đồng và hủy triệt để tàn tích cây trồng là cực kì quan trọng. Chính vì các tàn tích này có thể trở nên nơi trú ngụ cho sâu hại và phát tán sang những cây trồng khác. Việc vệ sinh ruộng đồng thường kì và kịp thời phát hiện những biểu hiện bệnh trên cây trồng sẽ giúp ngăn ngừa, diệt trừ sâu hại hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, ứng dụng giải pháp luân canh chuyển đổi cây trồng cũng là 1 kỹ thuật phòng trừ hiệu quả. Việc luân canh giữa nhiều loại cây trồng đa dạng khác nhau sẽ giúp cắt đứt chu kỳ phát triển của sâu hại và hạ thiểu nguy cơ bệnh tật.

Đối với thuốc trị sâu vẽ bùa, một trong các cách được dùng phổ biến là sử dụng chất nicotin sunphat. Hướng dẫn sử dụng thuốc này tương đối giản đơn, chỉ cần lấy 1 bát nước điếu (thuốc lào) hoà với 3 chén nước lã là có được loại thuốc đặc hiệu để trị sâu vẽ bùa. Tiếp đến, sử dụng nước đó phun hoặc vẩy lên cây cối. Loại bướm đẻ sâu vẽ bùa ngửi thấy mùi hôi của loại thuốc chuyên trị này sẽ bỏ đi ngay.

 Tuy vậy, nếu biện pháp trên không đạt được hiệu quả, người trồng rau có thể dùng một số loại thuốc hóa học chuyên trị để trừ sâu vẽ bùa. Tuy vậy, cần phải làm là phải bảo đảm dùng một số loại thuốc này đúng kỹ thuật và đủ liều lượng để không ảnh hưởng đến sức khỏe con người và môi trường.

Thuốc trừ sâu vẽ bùa

 

Có cơ chế ảnh hưởng mới: cắt đứt tuổi đời của sâu vẽ bùa bằng phương pháp làm biến đổi về hình dạng và ngăn không cho sự phát triển.

Có hiệu quả diệt trừ dòi gây bệnh cực kỳ cao ngay cả trong trường hợp dòi đã kháng thuốc và không bị mưa và nước tưới rửa trôi.

Thành phần: Cyromazine 100g/L

Cách sử dụng: Pha 20 mililít /bình 16 lít, phun 4 bình/1/000m2, hoặc 30 mililít / bình 25 lít, phun 2,5- 5 bình/1/000m2/ Phun tưới khi nhìn thấy sâu vẽ bùa xuất hiện.

Thuốc chuyên trị sâu vẽ bùa Vertimect 1/8 EC

Là thuốc trừ sâu diệt trừ khuẩn để chống lại sâu hại trong rau và hoa quả. Sản phẩm chống côn trùng kháng thuốc trừ sâu trong group pyrethroid hoặc organophosphorus. Sau khi nhiễm thuốc, côn trùng lập tức ngừng ăn, bất động và sẽ chết tiếp đến từ 2 – 4 ngày.

Thành phần: Abamectin 18 gr/l.

Cách sử dụng: Pha 10-20 mililít với bình 25 lít nước, phun 400-500 l/ hecta.

Sâu vẽ bùa gây bệnh cho cây ăn trái có múi

Đặc tính hình thức biểu hiện ra bên ngoài

Sâu vẽ bùa hại cây ăn trái có múi có tên gọi khoa học là: Phyllocnistic citrella. Họ: Gracillariidae.

Trứng hình bầu dục, kích thước từ 0,3–0,4 milimét, màu trong suốt, đến lúc gần nở thì trứng có màu trắng vàng.

Ấu trùng: thân dẹp, không có chân, có màu vàng. Ấu trùng mới nở dài khoảng 0,5 milimét, trong suốt, đẫy sức dài khoảng 4 milimét.

Nhộng có màu vàng nhạt hoặc nâu đậm,co dạng hình thoi, dài khoảng từ 2–2/5 milimét.

Sâu đã phát triển hoàn chỉnh có kích cỡ nhỏ, thân dài từ 2–3 milimét. Toàn cơ thể có có màu vàng nhạt pha màu trắng bạc. Cánh trước có hình lá liễu, lông viền ở mép cánh màu tro, dài. Cánh sau nhỏ, có dạng hình kim, có lông phía mép cánh màu xám đen.

Đặc tính sinh thái của sâu vẽ bùa

Vòng đời trung bình là 19–38 ngày. Trứng: 1 – 6 ngày; Sâu non: 4 – 10 ngày; Nhộng: 7 – 12 ngày; Trưởng thành: 7 – 10 ngày.

Sâu trưởng thành là một loại ngài, hoạt động mạnh vào buổi chiều tối. Sâu thường đẻ ở 2 mặt lá, đa phần ở gân chính của lá, trong vòng 2–30 ngày sâu đã phát triển hoàn chỉnh đẻ trung bình từ 60–80 quả/con cái.

Cơ chế gây bệnh cây ăn trái có múi

–  Sâu non lúc mới nở đục chui qua lớp biểu bì của lá để ăn phần nhu mô của lá hình thành đường hầm ngoằn ngoèo dưới lớp biểu bì; hình thành đường phân thải ra của sâu như sợi chỉ.

– Sâu lớn dần thì đường đục cũng lớn dần theo. Khi đẫy sức sâu non đục ra mép lá, nhả tơ dệt kén để hóa nhộng ở đó.

– Nhiệt độ phù hợp cho sâu vẽ bùa phát sinh gây bệnh là 23 – 290C, độ ẩm 85-90%. Sâu vẽ bùa gây bệnh cả năm khi cây ra đọt non, nhiều nhất là vào tháng 7,8,9/

Dấu hiệu gây bệnh của sâu vẽ bùa

Sâu vẽ bùa là một trong các loại sâu gây bệnh rất nghiêm trọng đến cây trồng. Các chiếc lá bị sâu vẽ bùa tấn công có khả năng bị co lại, biến đổi về hình dạng và quăn queo. Chính vấn đề này ảnh hưởng nhiều đến khả năng phát triển và sinh trưởng của chồi non và gây giảm tiến trình quang hợp của lá. Các cây trồng bị tấn công nặng có thể gặp phải hiện trạng rụng bông và trái.

Nổi bật là, khi cây giống ở thời kỳ phát triển, sâu vẽ bùa càng gây bệnh rất nghiêm trọng hơn. Nếu bị tấn công liên tục, cây sẽ kém phát triển và có tán nhỏ hơn so sánh với cây không bị sâu vẽ bùa tấn công.

Không những gây bệnh trực tiếp, sâu vẽ bùa còn có thể lây bệnh loét trên cam quýt và tạo cơ hội cho bệnh loét lá do vi khuẩn Xanthomonas campestris gây nên. Vậy nên, việc ngăn ngừa, diệt trừ và diệt trừ sâu vẽ bùa là cực kì quan trọng để bảo vệ cây trồng khỏi những thiệt hại kinh tế và môi trường xấu xa.

Giải pháp, một số loại thuốc chuyên trị trừ sâu vẽ bùa trên những cây có múi nbsp;

Giải pháp trồng trọt để ngăn ngừa, diệt trừ sâu vẽ bùa 

☑ Dọn dẹp lá rụng trong vườn đốt bỏ cũng hạn chế nguồn sâu.

☑ Liên tục tỉa cành, tạo tán, ngăn ngừa sự gây thiệt hại của sâu vẽ bùa.

☑ Có thể tiến hành cắt bỏ những chồi lá bị sâu đem tập trung một chỗ để diệt trừ nếu sâu nặng.

☑ Tăng cường sử dụng các loại phân bón hữu cơ vi sinh giúp gia tăng sức đề kháng của cây trồng, cây trồng phát triển tốt, lá lớn, lớp biểu bì dày khiến sâu non khó xâm nhập vào lá, hạn chế sâu vẽ bùa gây hại.

Giải pháp sinh học sử dụng trị sâu vẽ bùa trên những cây có múi

Đây chính là giải pháp lành mạnh, an toàn và đạt hiệu quả cao bằng phương pháp sử dụng thiên địch.

☑ Thiên địch ký sinh: Có rất đa số loài ong trong những họ Chalcidoidea và Ichneumonidea ký sinh trên sâu non và nhộng; thỉnh thoảng tỉ lệ kí sinh có thể lên tới 70-80%.

 Thiên địch bắt mồi: Các loại thiên địch bắt mồi như kiến vàng (Oecophylla smaragdina),…

Có thể sử dụng các chế phẩm có nguồn gốc từ thảo mộc như lớn i và ớt…. Hay các chế phẩm có nguồn gốc từ nấm như nấm Steptomyces avermitilis,…. để trừ sâu vẽ bùa.

Giải pháp hóa học diệt trừ sâu vẽ bùa

☑ Dùng thuốc SAIRIFOS 585EC, LANCER 50SP, SHERZOL 205EC, Dầu khoáng SK EnSpray 99EC… để phòng trị. Nên xịt thuốc hoặc dầu khoáng ngay khi chồi mới nảy dài khoảng 2 – 4 centimét.

☑ Sau khi tiến hành thu hoạch cắt tỉa cành, trộn Hợp Trí SuperHumic+Micromate (10 kilogam + 20 kilogam )/ hecta bón chung phân NPK hỗ trợ cây khôi phục nhanh; sinh trưởng tốt tăng đề kháng, ngăn ngừa được sâu gây bệnh.

☑ Một số loại thuốc phun chuyên trị khi nhìn thấy sâu vẽ bùa mới xuất hiện:

✔️ Nurelle D 25/2/5EC, pha 500 mililít thuốc với 200 lít nước.

✔️ Wellof 330EC, pha 500 mililít thuốc với 200 lít nước.

✔️ Cyper 25EC, pha 250 mililít với 200 lít nước.

Mong rằng những giải pháp trừ sâu vẽ bùa gây bệnh cho cây trồng mà Fao.org.vn gợi ý trên đây sẽ giúp ích cho bạn trong việc diệt loài sâu gây bệnh này hiệu quả.